ፖለቲካዊ ቁማር ኢሳይያስ ብካርታታት ‘መንግስትን ግንባርን’

ሓደ መስከረም ምጅማር ብረታዊ ቓልሲ ኤርትራ ሰሙኑ ምስ ኣሕለፈ፣ ሓዱሽ ዓመት ግእዝ ሰሙን ምስ ተረፎ፣ ውልቀምልካዊ መራሒ ስርዓት ህግደፍ ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ብ 6 ግንቦት 2013 ኣብ መራኸቢ ብዙሃን ናይቲ ስርዓት ቀሪቡ ሰፊሕ ቃለመጥየቕ ክገብር ምድላዩ፣ ኣንደበቱ እንታይ ምንባሩ ነቲ ብማዕዶ ዝሰምዕ ህዝቢ ጥራይ ዘይኮነ ነቶም ክሓቱዎ ዕዮ ዝተዋህቦም ጋዜጠኛታት ‘ውን ግር ከምዝበሎም ኣብ መእተዊ ቃላቶም ይልለ ነይሩ። ንሳቶም “ብኣቋጻጽራ ፈረንጂ ‘ኳ እንተዘይኮነ፣ ብኣቋጻጽራ ግእዝ ቅነ ምስግጋር ወቕቲ ክራማት ናብ ቀውዒ ስለዝኾነ…” ክብሉ ንኣጀማርራ ዕላሎም ከተዓራርዩ ክጋደሉ ተሰሚዖም።

ሓቀኛ ሃቐነ ናይቲ ቃለመጥየቕ ግን ድሕሪ ክልተ ሰሙን፣ ብ17 መስከረም፣ ኢሳይያስ ኣብ እምባትካላ፣ ብስም “ ዳግመ-ውደባን ምደባን…ግንባርን መንግስትን” ኣብ ዝኸፈቶ ኣኼባ ሓለፍቲ ምምሕዳርን ህግደፍን ተጋሂዱ።

እቲ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ጽምብል ናጽነት፣ “ተጸመም ጥራይ፣ ንዓመታ ሽግርካ ክፍታሕ እዩ” እናበለ ንህዝቢ ኤርትራ ካብ ዓመት ናብ ዓመት ኣጉል  መብጽዓታት እናለቓቐበ ን22 ዓመታት ዘጻንሖ ኢሳይያስ፣ ኣብዚ ናይ ትማል ቃለመጠየቑ፣ መደባቱ ብድምር ከምዝፈሸለ ተኣሚኑ። እንተኾነ ከም ኣመሉ፣ ከም ብዓል “ጽቡቕ ድሌት” ነብሱ ኣውጺኡ፣ ውልቃዊ ፍሽለቱ ብምኽሓድ፣ ንኻልኦት ተሰከምቲ ሓላፍነት ናይቲ ውድቀት ካብ ምግባር ኣይተቖጠበን።

ድሕሪ’ዚ ኹሉ ዝባኸነ እዋን፣ “ ነቶም ዝሓለፉ ፕሮግራማት ግቡእ ነቐፌታ ተገይሩሎም ካብ ተመክሮ ተማሂርና ካብ ሕጂ ከም ብሓዱሽ ንጅምር ኣለና።” ብምባል ከኣ፣ ንህዝቢ ኤርትራ፣ ኣነስ ተመንየልካ፣ ሰሪሐልካ ነይረ፣ ካልኦት ግን ኣይሓገዙንን ክብሎ ኣይሓፈረን።

ንዕላል ኢሳይያስ ህዝቢ ክሰምዖ ‘ኳ እንተተፈቕደሉ፣ መልእኽቲ ኢሳይያስ ብቐንዱ ናብ ሓለፍትን ካድረታትን ናይቲ ስርዓት ዝቐንዐ እዩ። ኣብዚ መልእኽቲ’ዚ ተጸጊዑ ከኣ’ዩ ነቲ ናይ እምባትካላ ኣኼባ ኣመሓደርትን ሓለፍቲ ህግደፍን ኣካይዱዎ።

እዚ “ዳግመ-ወደባን ምደባን” ተባሂሉ ተኸሲቱ ዘሎ ተርእዮ፣ ነቲ ኢሳይያስ ቅድሚ 20 ዓመታት፣ ብ1993፣ ኣብ ባሊኔኪ ንሓለፍትን ካድራትን ህዝባዊ ግንባር ኣኪቡ፣ “ ህዝባዊ ግንባር መሽሚሹ እዩ፣ ውዑይ ደም የድልዮ ‘ሎ” ብምባል፣ መሳርሒ ይኾኑኒ ዝበሎም ሰባት መሪጹ፣ ዘየድልይዎ ባእታታት ንምግላል ዝወሰዶ ስጉምቲ ዘዘኻኽር እዩ።

ኢሳይያስ ሓልዮት ህዝቢ ኤርትራ እንተዝነብሮ፣ ቅድሚ ኹሉ ንርእሱ ክእለ ነይሩዎ። ሓደ ኣካል ጥራይ ዘይኮነ ብቐንዱ መራሒ ህዝባዊ ግንባር ስለዝነበረ፣ ካብቲ ውድብ ንላዕሊ ዝመሽሞሸ ንሱ እዩ ነይሩ። ኢሳይያስ ግን ናይ በይኑ ዓለም እዩ ዘለዎ። ኣብ ዓመቱ፣ ኣብ ናቕፋ ጉባኤ ብምክያድ ንህዝባዊ ግንባር፣ ከምቲ ዝበሎ ሓድሽ ቀለምን ሓዱሽ ደምን ከምዝወሰኸሉ ብወግዒ ኣዊጁ። ሓዱሽ ደም ኢሳይያስ ከኣ ከምዚ ህዝቢ ኤርትራ ዝረኣዮ ሕሙም ደም ኮይኑ ተሪፉ።

ኢሳይያስ ንህዝባዊ ግንባር ወትሩ ቀጻልነት ስልጣኑ ንምሕላው ብዝጥዕሞ ቅርጽን ኣወዳድባን ዝሰርዖ ‘ኳ እንተኾነ፣ ኣባላቱ በንጻሩ ዝተጋደሉሉ ሃገራዊ ሓላፍነት በለጭ ኢሉዎም ኪኖ ውጥኑ ካብ ምኻድ ከምዘይቁጠቡ ስለዝጠራጠራጥሩዎ ወትሩ ቅሳነት የብሉን። ዘይእሙን ሓለዋ ኣዋፊሩ፣ ንገዛእ ርእሱ ኣብ ሓለዋ እዩ ዝነበር። በዚ ምኽንያት፣ ኣብዚ ዝሓለፈ 22 ዓመታት ናጽነት ቀንዲ ስግኣት ኢሳይያስ ኣባላት ህዝባዊ ግንባር እዮም ኮይኖም ጸኒሖም።

ነዞም ክልተ ዝጠቐስናዮም ተመሳሰልቲ ተርእዮታት እምባትካላን ባሊኔኪን ዝወለዱ ተመሳሰልቲ ኩነታት ነዚ ሓቂ እዚ እዮም ዘረጋግጹ።

እቲ ንህዝባዊ ግንባር ናብ ህግደፍ ንምቕያር መእተዊ ዝነበረ ኣኼባ ባሊኔኪ ድሕሪ ‘ቲ ብ1993 ዝተገብረ ኣድማ ተጋደልቲ ዝመጸ ክኸውን ከሎ፣ እዚ ብ17 መስከረም 2013 ኣብ እምባትካላ ዝተኻየደ ኣኼባ ኸኣ ድሕሪ’ቲ ኣብ ኣስመራ (ፎርቶ) ብጥሪ 21 2013 ዘጋጠመ ምንቅስቓስ ኣባላት ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ ዝሰዓበ እዩ። እቲ ፍልልይ፣ ሽዑ ብስም ውዑይ ደም መጋበርያታት ሓዊስካ ንህዝባዊ ግንባር ንምቅላሉ ተዓሊሙ፣ ሕጂ ኸኣ፣ ንህዝባዊ ግንባር ስሙ ኣትሪፍካ፣ ንግስነት ኢሳይያስ ጥራይ ብዝፈልጡ ከም ግደዎንን ሶፍያን ብዝኣመሰሉ ክሕስዉ ዘይሓፍሩ ንኢሳይያስን ጉጅሊኡን ቁሊሕ ኢሎም ክጥምቱዎም ዘይደፍሩ፣ ሓደስቲ ሰለይትን ሃሱሳትን ቀጢንካ፣ ሓንሳብን ንሓዋሩን ንህዝባዊ ግንባር ንምድምሳሱ ዝተኣልመ ናይ መወዳእታ ውጥን እዩ።

ኢሳይያስ ነቲ ቅሳነት ስልጣኑ ንምውሓስ ካብ 1993 ኣትሒዙ ከሰላስሎ ዝጸንሐ መደብ ምድኻም ህዝባዊ ግንባር፣ ብፍላይ ኣብ 2001 ነቶም ብኹሉ ክምክቱዎ ዝኽእሉን ዝግብኦምን ዝነበሩ፣ ከም ብዓል ጴጥሮስ ሰለሙን፣ ሃይለ ወልደንስኤ (ድሩዕ)፣ ማሕሙድ ሸሪፎ፣ ብርሃነ ገረዝጊሄር፣ ዑቕበ ኣብርሃ፣ በራኺ ገብረስላሰ ዝኣመሰሉ ላዕለዎት ሓለፍቲ ዝርከቡዎም ኣርካናት ብማእሰርቲ ድሕሪ ምቁጽጻሩ ግዝያዊ ትንፋስ ረኺቡ እዩ። ብተዛማዲ ዛጊት ኣጸቢቑ ከየድምዓሎም ጸኒሖም ዘለዉ ኣዘዝቲ ሰራዊት እዮም። ነቲ ንምልዛቦም ከሰላስሎ ዝጸንሐ መደብ ከኣ ሕጂ ክዛዝሞ ተበጊሱ ‘ሎ።

እቶም ኣዘዝቲ ሰራዊት ኣብዚ ዝሓለፈ ክልተ ዓመታት ብተደጋጋሚ ኣኼባ ከካይደሎም ደጋጊሞም ‘ኳ እንተጽውዑዎ ኢሳይያስ የሐሊሉዎም እዩ። በዚ ኸኣ ሕጉሳት ኣይኮኑን። እቲ ብ21 ጥሪ ኣብ ኣስመራ (ፎርቶ) ዝተኻየደ ናይ ተቓውሞ ምንቅስቓስ ብፍጡን ስጉምቲ ከይተወዓውዐ ብቕልጡፍ ዘይምድቃሱ፣ እቶም ኣዘዝቲ ሰራዊት ኣብ ክንዲ ቀለስቲ፣ ተጸበይቲ ኩነታት ምንባሮም ኣብ ትዕዝብቲ ኢሳይያስ ኣእቲዩዎም እዩ። በቲ ፍጻሜ’ቲ ክሳብ ክንደይ ቆንቍኑ ከምዘሎ ስለዝተቓልዐ ሕርቃኑን ጭንቀቱን ወሰን የብሉን። ስለዚ፣ ከምቶም ብቐጥታ ኢድ ነይሩዎም ኢሉ ሽዑ ንሽዑ ስጉምቲ ዝወሰደሎም ክተሓሓዞም ምኽንያት ኳ እንተዘይነበሮ፣ ዋጋ ልኡምነቶም ዕዳ ይጽበዮም ከምዘሎ ክፈልጡ ይግባእ።

ምስዚ ጉዳይ’ዚ ብዝተኣሳሰረ ምኽንያት፣ ኢሳይያስ ንሜጀር ጀነራል ዑመር ጠዊል ናይ ገዛ ሕዩር ገይሩዎ ‘ሎ። እቲ ስጉምቲ ግን፣ ኣብኡ ዝውዳእ ኣይኮነን። ግዳያት ውጥን ኢሳይያስ ክኾኑ ዝተዳለዉ ላዕለዎት ኣዘዝቲ ዝርከቡዎም ገንሸላት ተዋዲዶም ኣለዉ።

ሚኒስተራት ነበር፣ እሱር ሓጅ ዓሊ፣ ዝዓረፈ ወለንኪኤል ገብረማርያም፣ ኣብ ወጻኢ ዝተዓቝበ ዓሊ ዓብዱ፣ ብኻብኦም ዘይሕሹ ተተኪኦም እቲ ድሕሪ ማእሰርቲ ጉጅለ 15 ዝያዳ ዝለመሰ ካቢነ ሚኒስተራት ከኣ መሊሱ ክምሽምሽ እዩ።

ሃማመተኤ ‘ውን ድሮ ተበቲኑ ‘ሎ። ብዓይኒ ኢሳይያስ ቀንዲ ጸገም ናይቲ ማሕበር፣ ከምቲ ዝድለ ኣብቲ ኣብ ኮለጃት ዝርከብ መንእሰይ ሰሊኹ ስለያዊ ስርሓቱ ዘይምስልሳሉ፣ ከምኡ ‘ውን ኣብቲ ናይ ጥሪ 21 ምንቅስቓስ ገለ ካብ ኣባላቱ ተጠርጠርቲ ብምዃኖም እዩ። በቶም ድሮ ንኢሳይያስ ራሕሪሖሞ ዘለዉ ሙሕየዲን ሸንገብን ዓሊ ዓብዱን ዝተሰርዐን ዝተመርሐን ምዃኑ ‘ውን ወሰኽ ኣለዎ።

ብኻልእ ኣዘራርባ፣ ኢሳይያስ ነዚ ዝሓለፈ ዓመታት ንህዝባዊ ግንባር ይኹን ከም ሃማመተኤን ይኹን ሃማደኤን ዝኣመሰሉ ሳተላይት ማሕበራቱ ስለዝተጠቕመሎም ክድርብዮም ኣለዎ። እቶም ምግልጋሉ ተመንዩዎም ላሕሊሖም ዘለዉ ውዳበታት፣ ምንቅስቓሳት ክጫጭሑን ኣብ ወጻኢ ምስ ዝርከቡ ምንቅስቓሳትን ክተኣሳሰሩን ስለዝኽእሉ ምዝራጎም ኣድላዪ ኮይኑ ረኺቡዎ ‘ሎ።

ብኻልእ ወገን ሓደ ካብቲ ምስ ኩነታት ሰራዊት ተኣሳሲሩ ንህዝቢ ግር ኣቢሉዎ ዝርከብ ኩነታት፣ እቲ ኢሳይያስ ካብ ዝሓለፈ ዓመት ኣትሒዙ ከካይዶ ዝጸንሐ ኣልማማ ምዕጣቕ ምልሻ ኣብ ከተማን ገጠርን እዩ። እንተኾነ፣ ነዚኣቶም ክከላኸሉሉ ኢሉ ኣይኮነን ወዲቡዎም ዘሎ።

እቶም ንዝበዝሐ ክፋል ዓመት ብትምህርቲ ተታሒዞም ዝሓግዩ ናይ ማእከላይን ካልኣይን ደረጃ ተማሃሮ ዕረፍቶም ምስ ኣኸለ ንክረምታዊ ማእቶት ተባሂሎም ስለዝወፍሩ፣ ኣብ ግዜ ትምህርቲ ይኹን ክረምታዊ ዕረፍቲ ኩሉ ግዜ ኣብ ትሕቲ ራዳር ኢሳይያስ እዮም። ተመሃሮ 11 ክፍሊ ‘ውን እሱራት ናይ ሳዋ። እቲ ካብ 18 ንላዕሊ ማለት ኣብ ወተሃደራዊ ዕድመ ዘሎ ድማ፣ ኣብ ሃገራዊ ኣገልግሎት ምስ ተጸምደ እዩ። ስለዚ ከም መቐጸለታ ናይቲ ንመላእ ህዝቢ ኣብ ወተሃደራዊ መስርዕ ኣእትዩ፣ “ትሕሉ ኣለኻ” እናበለ ንምሕላዉ ሒዙዎ ዝጸንሐ ስልቲ፣ ነቶም ካብዚ ኩሉ መጻወድያታቱ እንተስ ልዕሊ ዕድመ ኮይኖም ሃገራዊ ኣገልግሎት ስለዘይምልከቶም፣ እንተስ ተጋደልቲ ዝነበሩ ‘ሞ ኣብ ሰራዊት ዘይተመልሱ፣ ዝደስከሉ ወይ ከኣ ብዝተፈላለየ ምኽንያት ካብ ሚሐ ኢሳይያስ ሞሊቖም ኣብ ከተማን ገጠርን ፖለቲካዊ ዕላላት ዘንቀሳቕሱ ዜጋታት ብታዕሊምን መሳርዕን ንምቍጽጻሮም ዝመሃዞ ብልሓት እዩ።

ንነገሩ ንምንጻር ዝኣክል በቲ ኣብ ዕዳጋ ዘሎ ቋንቋ ክንዛረብ ስለዘለና እንተዘይኮይኑ፣ “መንግስትን ግንባርን” ንኢሳይያስ ፍልልይ ይብሎምን። ባህ ክብሎ ኸሎ ከም ሓደ፣ ባህ እንተዘይልዎ ኸኣ ፈላልዩ ዝጥቀመሎም ፖለቲካዊ መቋመሪ እዮም። ንሚኒስተራት ከጥቅዕ እንተደልዩ፣ ንሓለፍቲ ህግደፍ ክረሩ፣ ንኣመሓደርቲ ዞባታት ክገንሕ ክደሊ ኸሎ ንኣዘዝቲ ሰራዊት ኣብ መንኮቦም ከጸግዓሎም፣ ጸኒሑ ነቲ ካርታታት ክገላብጦ ተራእዩ እዩ።

ህዝባዊ ግንባር ናጽነት ኤርትራ ምስ ኣረጋገጸ፣ ዋሕስ ዲሞክራስያዊ ህንጸት ሃገር ክኸውን ካብ ዘይከኣለ፣ ኣብ ጽባሕ ናጽነት እንተዘብቅዕ ካብ ዕዳ ምደሓነ ነይሩ። ብኻልእ ኣዘራርባ፣ ሃገራዊ ኣገልግሎቱ ኣብ ዘብቅዓሉ እዋን ክሓቅቕ ባህርያዊ ግድነት እዩ። ትካላት ወይ ውድባት ምእንቲ ሃገር ይህነጹን ይፈርሱን ይትክኡን፣ እምበር፣ ሃገር ምእንቲ ትካላት ኣይትዓኑን እያ። ኢሳይያስ ግን ንኤርትራ ምእንቲ ውድብ ‘ውን ዘይኮነ ምእንቲ ወልቀ ነብሱ ሃደሽደሽ ኣቢሉዋ ‘ሎ። ኣብዚ 22 ዓመት ዘበነ ግዝኣት ኢሳይያስ ካብ ዝተፈጸመ ዕንወት እቲ ዝኸፍአ፣ ሃገርና ኤርትራ ነገራዊ ምዕባለ ዘይምጕንጻፋ ወይ ድማ ካብኡ ዝገደደ ዝነበራ ምጥፍኣ ኣይኮነን። ንዓሰርተታት ዓመታት ዘዋህለለቶ ሰብኣዊ ጸጋን ክብርታትን ባኺኑ ናይ ወለዶ ጋግ ተፈጢሩ ምህላዉ እዩ እቲ ዝዓበየ ዕዳ።

በዚ ኮነ በቲ ክትኮረሉ ዘለዎ ‘ምብኣር፣ ኢሳይያስ ንህዝባዊ ግንባር ከም ፖለቲካዊ ሓይሊ መጀመርያ ከዳኽሞ ሕጂ ከኣ ከሕቅቖ ዝደለየሉ ምኽንያት፣ ምስዚ ዝተጠቕሰ ሃገራዊ መዓላ ብዝተኣሳሰረ ጉዳይ ዘይኮነ፣ ሓደጋ ብሕትውና ስልጣኑ ምዃን ስለዘየቋረጸ እዩ። ብቐደሙ ድሕሪ ናጽነት ከቐጽሎ ዝደለየ ‘ውን ኣማራጺ ፖለቲካዊ ሓይሊ ስለዘይነበሮ ተገዲዱ ደኣምበር ፈትዩ ኣይኮነን። ኢሳይያስ ኣብ ስልጣን ክሳብ ዘሎ ‘ምብኣር፣ ምህላውን ዘይምህላውን ህዝባዊ ግንባር ንኤርትራ መለሳ የብሉን። መንድዓት ኤርትራ ብቐንዱ ኢሳይያስ እዩ። ንኤርትራ ኣፋ ዝዓብሱ፣ ኢዳ ዝሕዙ፣ እግራ ዝጸቕጡ እናዓሰበ፣ ክጸቕጣ ክፍትን እዩ።

ማዕረማዕሪኡ ኢሳይያስ ክግንዘቦ ዝግባእ ጉዳይ ከኣ፣ ምህላውን ዘይምህላውን ህዝባዊ ግንባር ኣብ ድሕነት ስልጣኑ ዓቢ ፍልልይ ከምዘይገብር እዩ። ድሮ ነቲ ብምትላል ኣዋህሊሉዎ ዝነበረ ፖለቲካዊ ርእሰማል ሓሺሹዎ ስለዝኾነ፣  ብዝኾነ ይኹን ሜላን ውዲትን ካብ ውድቀት ከምልጥ ከቶ ኣይክእልን እዩ። ኣብቂዑ እዩ።

ብዓቢኡ እዚ መልእኽቲ’ዚ ክስቆሮም ዘለዎ ግን፣ እቶም ቅድሚኦም ብዙሓት ግዳያት ርእዮም ክንሶም ሕጂ ንርእሶም ገንሸል ኢሳይያስ ክኾኑ ተቐሪቦም ዘለዉ እዮም። ቋሕ እንተዘይልኩም ኳሕ መን ከሊኡኩም ከኣ ንብሎም። ለብሙ ኣይትቀደሙ።

ኣሰና

21 መስከረም 2013