16 ሓምለ 1950 ፍጻመ ግጥም ኩዕሶ እግሪ ዋንጫ ዓለም ነበረ።ኡራጋይን ብራዚልን ዋንጫ ንምጭባጥ ንዘካይድኦ ግጥም ዝዕዘቡ ኣሽሓት ብራዚላውያን ኣብ ስታድየም ከተማ ሪዮዲጃንየሮ ተረኽቡ።ብራዚል ኣቐዲማ ብዘዋህለለቶ ነጥቢ ዋንጫ ንምዕታር ማዕረ ምፍልላይ ጥራይ ኣኻሊ ነበረ ማለት ክልተ ዕድል ነበራ።ኡራጋይ ግን ዘውዲ ክትደፍእ ክትስዕር ነበራ።ኣብ ካልኣይ እብረ ጸወታ ብራዚላዊ ኣጥቃዓይ ክንፊ ፍሪያቻ ቀዳመይቲ ሸቶ ብዘመዝገበ ብራዚላውያን ፈንጠዝያ ጀመሩ።እንተኾነ ንሳምባ ዳንኪራ ብራዚላውያን ናብ በረድ ዝቐየረት  ሸቶ ብኣልበርቶ ሻፍያኖ ናይ ኡራጋይ ኣብ ሰኪዐት ብራዚል ተወሃሃደት።

ኡራጋይ ደፍአት፡ሓላው ልዳት ብራዚል ባርቦሳ ካብ መስመር ወጽአ፡ጊግያ ናይ ኡራጋይ መሬት ኣልሒጉ ዝቐልዓ ካልኣይቲ ሸቶ ተመዝገበት።ብራዚል ብዓቢ ሃንቀውታ ትሑዝ ዝገበረቶ ዋንጫ ዓለም ርእያ ሰኣነቶ።

ብድሕሪኡ ኣብ ዝሰዓበ 63 ዓመት ብራዚል ብኩዕሶ እግሪ ዓብላሊትን ደርማስን ኮይና ሓሙሽተ ጊዜ ዋንጫ ዓለም ጨቢጣ።እንተኾነ እቲ ምስ ኡራጋይ ዘጋጠማ ስዕረት ካብ ሓላው ልዳት ባርቦሳን ደቂ ጋንታኡን ንዓሰርተታት ዓመታት ኣይሃሰሰን።ብራዚላውያን ኩናት ኣይፈልጡን ኢዮም ኩዕሶ እግሪ ግን ምስ ደሞም ዝተጸንበረ መለለይኦም ኢዩ።ስለዚ ድማ ኣብ ኩዕሶ እግሪ ስዕረት መመኽነይታ የብሉን።ዓወት እምበር ናይ ጅግና ስዕረት ትርጉም የብሉን።እቲ ውሩይ ሓላው ልዳት ብራዚል፡በታ ናይ መወዳእታ ዘጋጠመት ሸቶ ተሰካም ዕዳ ኮነ።ብድሕሪኡ ዝሰዓበ ዓመታት ኣይተመርጸን።ድንቂ ሓላው ልደት ነበረ፡ግን ከ በታ ናይ መዛዘሚት ስሕተት ይዝከር።እታ ንስዕረት ብራዚል ጠንቂ ዝኾነት ሸቶ ባርቦሳ  ብ2000ዓ.ም ካብዛ ዓለም ብሞት ክሳብ ዝፍለ ኣሰሩ ሰዓበት።

እንተኾነ እቲ ዘሕዝን እዋናት ናይ ሂወቱ ይብል ንሱ ኣብ መወዳእታ ወይ ኣብቲ ዝዓረፈሉ እዋናት ኣይነበረን።

20 ዓመት ድሕሪ እቲ ግጥም፡ባርቦሳ ኣብ ከተማ እናተዛወረ ሓንቲ ሰበይቲ ናብኡ ብምምልካት ነቲ ኣብ ጎድና ዝነበራ መንእሰይ እዚ ወደይ ርኣዮ እዚ ኢዩ ንመላእ ብራዚል ዘብከየ በለቶ።

ክልተ ቅነ ቅድሚ ምማቱ ኣብ 79ዓመት ልደቱ ባርቦሳ ከምዚ በለ።ብሕጊ ብራዚል እቲ ዝኸበደ መቕጻዕቲ 30ዓመት ማእሰርቲ ኢዩ።ኣነ ግን 50 ዓመት ተኣሲረ።

ናይቲ ዘመን ውሩይ ሓላው ልዳት ክከላኸል ክብል ብዝፈጸሞ ጉድለት ምሉእ ሂወቱ ብስቓይ ኣሕሊፍዎ።ባርቦሳ ስም ሃገሩ ኣብ መዝገብ ክብረ ወሰን ንምስፋር  ክቱር ባህጊን ንያትን ከምዝነበሮን ብሕልናኡ ዝግዛእ ምንባሩን ካብ ቃላቱ ምርዳእ ይከኣል።

ንባርቦሶ ምስዚ ኣብ ኤርትራ ዝገዝእ ዘሎ ጉጅለ ኣዛሚድካ ምርኣዩ ዝከኣል ይመስለኒ።እቲ ምንታይሲ ባርቦሳ ኣብ ኩዕሶ እግሪ ንሃገር ኣንቢዑ ተባሂሉ 50 ዓመት ተኣሲረ ክብል ከሎ ብሕልናኡ ዩ ተኣሲሩ ምበር ኣብ ፍርዲ ዘቕረቦ ኣይነበረን።ጉጅለ ህግደፍ ግን ንኤርትራ ኣብ ኩሉ ኣስዒርዋ ከብቅዕ ብዘይሕንከት ተዓዊተ ብምባል ህዝቢ ከደናግር ይፍትን።

ኣብቲ ኣብ 1998 ዝወለዖ ኩናት ባዕሉ እውን ኢሳያስ ትርጉም ዘይብሉ ዝበሎ ሂወት ልዕሊ 20ሽሕ መንእሰይ በሊዑ፡ኣሽሓት ሰባት ካብ መነባብሮኡ ተመዛቢሉ፡ኣብ ምዕባለ ክውዕል ዝነበሮ ማልን ንብረትን ናብ ሓሞኽሽቲ ቀይሩ፡ባድመ ናይ ኤርትራ ኮይና ብምባል ዳንኬራ ገበረ።

መንእሰይ፡ሽማግለ፡ቆልዓ ሰበይቲ ዝበልዖን ዝሰትዮን ጨኒቕዎ ምስ ሞት እናገጠመ ይስደድ ኣሎ።ኣብ መንገዲ መፍቶ ነጋዶ ሰብ ኮይኑ እቲ  ብጅግንነትን ሓርበኝነትን ዝፍለጥ ዝነበረ ኤርትራዊ ንክትገልጾ ዘስካሕክሕ ውርደትን ኣደራዕን ይረክብ ኣሎ።እታ ኣዴታትና ገንዘብ ዘይትኽፈላ ዝብላኣ ማይ እውን ተማህሊልካ ትርከብ ኮይና።ኤርትራ  ጸልማት መዋእል ተመሊሳ፡ሓንቲ ጣይታ ከተውጽእ ኢዳ ምንዳድ ተሪፍዋ።ሰኣን ማይ ዓይኒ ምድሪ ሆስፒታላት ተበላሽዩ፡ኤለትሪክ ተሳኢኑ መጥባሕቲ ዘድልዩ ሕማማት ተወንዚፉ ሰብ ግዳይ ስቓይን ሞትን ኮይኑ ኣሎ።ህግደፍ ድማ ልኡኻቱ ዓዲዓዲ እናሰደደ ብጽንዓት ስለዝመከትና ቁጠባና ማዕቢሉ መነባብሮና ተመሓይሹ ይብለና ኣሎ፡፡እታ ብራዚላዊት ኣደ ንባርቦሳ ሃገር ዘንብዐ ኢላቶ።ኤርትራዊት ወላዲት እታ ደቃ ኣብ ፈቐድኡ ድራር ኣራዊት ዝኾንዋ፡እታ ደቃ ኣብ ቤትማእሰርቲ ዝበልዩ ዘለዋ ፡እታ በዓል ቃልኪዳና ብግፍዒ ዝተቐትለ ፡ ኣደ ሓርበኛ፡እታ ብዘይካ ንጽህናኡ ገበን ዘይብሉ ኣማኒ በዓልቤታ ስቅያቱ ትሰምዕ ዘላ ወላዲት  ንህግደፍን ጉጅለኡን  ከምታ ብራዚላዊት ኣደ ንወዳ ዝበለቶ ናብ ህግደፍን ጉጅለኡን ብምምልካት ርኣዮም እዚኦም ኢዮም ሃገር ዘንብዑ ጥራይ ዘይኮነስ እዚኦም ኢዮም   ማይ ገዲፎም ደም ዘንብዑ ትብል ኣላ።ንሳቶም ግን ከም ባርቦሳ ብሕልናኦም ዘይኮነስ ብስልጣንን ሓላፊ ምቾትን ዝሰድዑ ስለዝኾኑ ተቓሊስካ ኣብ ፍርዲ ምቕራቦም እምበር ማይ ድጋም ነጺግካ ሕልና ክገብሩ ምጽባይ ብመልሓስካ ኣፍንጫኻ ምልሓስ ኢዩ።

ደጎል ድራር