እቲ ልሳንን ርእስን ውልቀመላኺ ኢሳያስ ጸይሩ ህዝብና ዘሳቂ ዘሎ የማነ ገብረኣብ፡ ምስ ራድዮ ጀርመን (Deutschlandfunk) ኣብ ዘካየዶ ቃለ-መጥይቅ ዝሃቦ መልስታት ኣዝዮ ዘሕዝን፡ የማነ ክሳብ ክንደይ ተንኮለኛን ዝተኻዕበን ክርዳድ ሕብረተሰብ ከምዝኾነ ዝያዳ ዘነጽር’ዩ ነይሩ። ነቲ የማነ ገብረኣብ ዝሃቦ መልስታት ሓደ ብሓደ ብኣብነታት ዕርቃኑ ምውጻእ ዝከኣል እኳ እንተኾነ፡ ካብ ህውተታ ንምድሓን ኣብ ኣገደስቲ ነጥብታት ከተኩር።

ጉዳይ ሰብኣዊ መሰል ኣብ ኤርትራ

የማነ ገብረኣብ ንኣተሓሕዛ ሰብኣዊ መሰል ኣብ ኤርትራ ተሓቲቱ ክምልስ እንከሎ ከይሓፈረ፡ “ኤርትራ ካብ ኣህጉር ኣፍሪቃ እታ ዝበለጸ ሰብኣዊ ክብርን መሰል ሰብን ዝሕለወላ ሃገር’ያ” ክብል መሊሱ። ወዮ ድኣ በይኑ ዝጎዪ ዝቅድሞ የብሉን ኮይኑ’ምበር፡ እቶም ብዘይ ፍርዲ ንዓመታት ኣብ ጎዳጉዲ ዝሳቀዩ ዘለዉ፡ እቶም ብሕቡእ ዝተረሸኑ፡ ኣብ ዓው ኢልካ ዘይትበኽየሉ ሞት ሕጹይ ኩነታት ዝርከቡ ስድራቤት፡ ንሓንቲ ደቂቅ ኣፎም ከፊቶም ሓቂ ክዛረቡ እንተዝፍቀደሎም፡ ንዕቀትን ሓሶታትን የማነ ገብረኣብ መሕብኢ ቦታ ኣይምረኸበን። የማነ ገብረኣብ፡ ኤርትራ ንዜጋታታ ሲኦል ክንሳ፡ ገነትን ሰላም ዝዓሰላን ሃገር ከምዝኾነት ምግላጹ ዘገርም ኣይኮነን። ምኽንያቱ፡ የማነ ገብረኣብ፡ ዘይኩርምትኻ ሑጻ ቆርጥመሉ ስለዝኾነ፡ ስድራቤቱን ኣዝማዱን፡ እቲ ንዝበዝሐ ህዝቢ ኤርትራ ዘጋጥሞ ዘሎ ሞት፡ ማእሰርቲ፡ ጥሜት፡ ስደት፡ ግዱድ ዕስክርናን ካልእ ከልበትበትን ኣይንታዮምን’ዩ፡ ስለምንታይሲ ብዘይሓታቲ ገንዘብን ጉልበትን ህዝቢ ኤርትራ ብምዝራፍ ኣንቀባሪሮም ይነብሩ ስለዘለዉ። ካልእ ይትረፍ ኣብ ኤርትራ፡ እቲ መባእታውን መሰረታውን መሰል ሰብ’ውን ኣይሕሎን’ዩ። ንኣብነት ኣብ ሃገራዊ በዓላትን ኣኼባታት ህግደፍን እንተዘይተሳቲፍካ፡ እታ ዝተወሰነ ዓይነትን ዓቀንን ኣቅሓ ክትገዝኣላ ትወሃበካ ኩቦን ትኽልከል። የማነ ገብረኣብ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ዝፍጽሞ ዘሎ ኩሉ ዓይነት ገበናት፡ ሓደ መዓልቲ ኣብ ፍርዲ ቀሪቡ ከምዝናዘዘን ግቡእ መቅጻዕቲ ከምዝረክብን ናይ ግዜ ሕቶ’ዩ። ሃየንታን መርገምን ዝፈስስ ዘሎ ደም፡ ኣብ ጸልማት ቤት-ማእሰርቲ ዝማስን ዘሎ ህይወት፡ ዝዝኽትም ዘሎ ህጻን፡ ጠዋሪ ስኢኑ ኣብ ኣብ ዕጹው ቤት ወትሩ ኣብ ጓሂ ዝነብር ዘሎ ወላዲ ሰዳዲ ኣይኮነን። እንተ’ቲ ኤርትራ ብሰብኣዊ ኣተሓሕዛ ካብ ኣፍሪቃ ዝበለጸት’ያ ምባሉ ግን፡ ኣብ ጥራይ ጎልጎል ምምካሕ፡ ንኻልኦት ምንእኣስን ምውንጃልን ሕዱር ሕማም ስርዓት ህግደፍ ስለዝኾነ፡ መን መርዓት ምስ በለክን ትኳሓላ ኢልካ ምሕላፉ ይምረጽ።

ሕቶን ኩነታትን ጉጅለ 15

ኣብ መዋእል ስርዓት ህግደፍ፡ ብዘይካ ውልቀ መላኺ ኢሳያስን ስዓብቱን ብምሉኡ ህዝቢ ኤርትራ እሱር ስለዝኾነ፡ ብዛዕባ ህላወን ኩነታትን ጉጅለ 15 ፈሊኻ ምዝራብ ብዙሕ ትርጉም የብሉን። የማነ ገብረኣብ ነቲ ብጋዜጠኛ ራድዮ ጀርመን፡” ምኽንያት መእሰሪኦም፡ ስለምንታይ ኣይተፈርዱን፡ ብህይወቶም ኣለዉ’ዶ” ዝብሉ ሕቶታት ምብርሂ ክህብ ምስተሓተተ፡ ንኽትሰምዖ ዘስደምም መልሲ ሂቡ። የማነ ገብረኣብ ኣፉ መሊኡ፡ ጉጅለ 15 ንመንግስቲ ስለዝተቃወሙ ዘይኮኑ ተኣሲሮም፡ ኣብ ኩናት ኤርትራን ኢትዮጵያን ኣዘዝትን ሓለፍትን ሰራዊት ስለዝነበሩ፡ ንልኡላውነት ኤርትራ ኣብ ዋጋ ዕዳጋ ብምእታው፡ ንጸላኢ ምስጢራት ብምምሕልላፍ ክድዓት ብምፍጻም፡ ጠንቂ ሞት ናይ 20 ሽሕ ኤርትራውያን’ዮም ኢሉ። ኣብ ኩናት ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ ሽዑ ኣብ ህይወትን ንብረትን ዝስዓበ ሞትን ዕንወትን ናቱ ሰሎሎ ገና ዘይሓወየን እንኮ ተሓታቲ ውልቀ መላኺ ኢሳያስን ኣማኻሪኡ የማነ ገብረኣብን’ዮም። ንህዝቢ ኤርትራ ዝረግጹ፡ ሃብቱን ንብረቱን ገቢቶም ኣደዳ ርሃብን ስደትን ዝገብሩ፡ ዝቀትሉን ዝኣስሩን ዘለዉ የማነ ገብረኣብ፡ ጎይታኡ ኢሳያስን ተሓባበርቶምን ክንሶም፡ ሎሚ የማነ ገብረኣብን መሰልቱን ብምግሃስ ሰብኣዊ መሰላት ኣብ ኤርትራ ተኸሲሶም ኣብ ዘለውሉ፡ ነቶም ብህይወቶም ይሃልዉ ይምቱ ዘይፍለጡ ጉጅለ 15 ብገበን ምኽሳስ ኮር ተገምጠል’ዩ። እቲ ክዉንነት፡ ጉጅለ 15፡ ሽዑ ዝተኣስሩ ጋዜጠኛታትን ካልኦት ኣማኢት ዜጋታትን፡ ኣብ ኤርትራ ፍትሒ ክነግስ ስለዝተጣበቁን ሓቂ ስለዝተዛረቡን ጥራሕ’ዮም።

መሰል ሓሳብካ ብናጻ ምግላጽን ካብን ናብን ኤርትራ ምንቅስቃስን     

         ኣብ መበል 21 ክፍለ ዘበን፡ ብምልካዊ መንግስቲ እትውነን ሓንቲ መደበር ተለቭዥን፡ ሓንቲ መደበር ራድዮ፡ ሓንቲ ጋዜጣ ዘለዋ ሃገር፡ ኤርትራ ጥራሕ’ያ እንተተባህለ ምግናን ኣይኮነን። ኣብ ኤርትራ ናይ ብሕቲ መራኸቢ ብዙሓን የለን። ንመንግስቲ ካብ ባዶ ክትምጉስ እምበር ንጉድለታትን ግዕዙይ ኣሰራርሓን መንግስቲ ክትነቅፍ ምሕሳብ፡ ብፍቃድካ ክትእሰር ምፍራድ’ዩ። ኣብ ኤርትራ፡ ብግሁድ ንመንግስቲ ምንቃፍ ይትረፍ፡ ሰብኣይን ሰበይትን ወይ ኣቦን ወድን’ውን ተኣኣማሚንካ ብዛዕባ ኣበራት መንግስቲ ክትዛረብ ምትእምማን የለን። ብቁዕ ኣገልግሎት ኢንተርነትስርዓት፡ ቴለፎንን መብራህትን የለን። ህግደፍ፡ ሚልዮናት ገንዘብ ብምውጻእ፡ ኣብ ዝኾነ ቦታ፡ ነቲ ዝርካቡ ኣገልግሎት ቴለፎን፡ ኣብያተ ጽሕፈት፡ ኣብያተ መስተ፡ እንዳ ሻሂታት፡ ኣብያተ መግቢ፡ ስነ-ጽባቐ ጸጉሪ፡ ኣሽከርከርቲ ታክሲ፡ ክይተረፈ ሰለይቲ ስለዘዋፍረሉ ንነብስኻ ኣብ ዘይትኣምነላ እዋን’ዩ ተበጺሑ ዘሎ። እቲ ብሓሶትን ምትላልን ናይ ዶክተረይት መዓርግ ዘለዎ፡ ንጤል ከልቢ ኢሉ ዝማጎት የማነ ገብረኣብ ግን፡ ኣብ ኤርትራ ህዝብን መንግስትን ከም ማይን ጸባን ከምዝነብር፡ ህዝቢ ብዘይፍርሒ ንመንግስቲ ክነቅፍ ጸገም ከምዘይብሉ፡ ንመንግስቲ ተቃዊሙ ወይ ካብ ሃገራዊ ኣገልግሎት ዝሃደመ ኤርትራዊ ብዘይ መቅጻዕቲ ካብን ናብን ክገይሽን ስርሑ ከሳልጥን መሰል ከምዘለዎ ዓይኒ ሰብ ዘንቁር መግለጺ ሂቡ። ህግደፍ ብነብሱ ዝተኣማመን እንተዝኸውን ስለምንታይ ናይ ብሕቲ ጋዜጣታት ዘየፍቅድ? ህግደፍ ብዛዕባ ፍትሒ ናጽነት ሰባት ዝኣምን እንተዝኸውን ስለምንታይ ብህዝቢ ዝተመርጸ ቅዋማዊ መንግስቲ ዘይምስርት? ህግደፍ ኣሽምባይዶ ካብ መደብ ሃገራዊ ኣገልግሎት ዝሃደሙን ንመንግስቲ ዝተቃወሙን ካብን ናብን ኤርትራ ክንቀሳቀሱ ከፍቅድ፡ ምስ ትካላት ስለያ ሱዳን ተመሻጢሩዶ ኣይኮነን፡ ካብ መደበራት ስደተኛታትን መንበሪ ኣባይትን ሱዳን ኤርትራውያን ዝጨውን ዝቀትልን ዘሎ። ኤርትራዊ ካብ ሃገሩ ናብ ወጻኢ ሃገር ክገይሽ ይትረፍ፡ ካብ መንበሪ ዓዱ ወይ ከተማኡ ዝሞተ ሰቡ ክቀብር፡ ዝሓመመ ዘመድ ከጸናንዕ፡ ክሓርስን ክነግድን’ውን ብዙሕ መፈተሺ ነቁጣታት ክሓልፍን ኣገልግሎት ከምዝፈጸመ ወይ ከምዘይምልከቶ ወረቅት ክህልዎ ኣለዎ። ህግደፍ፡ ንድሕነት ሃገር ርእይቶ ዝሃበ እናኣሰረን ዝሞተ ኣስከረን ኣብ ኤርትራ ከይቅበር እናኸልከለን ክንሱ፡ የማነ ገብረኣብ ኤርትራዊ ሓሳቡ ብነጻ ክገልጽን ካብን ናብን ክንቀሳቀስን ዝኽልክሎ የብሉን ክብል እንከሎ ኣሽካዕላል ‘ዩ። ህዝቢ ኤርትራ ኣሽምባይ’ዶ ንስርዓት ህግደፍ ክነቅፍን ቃሕ ዝበሎ ክዛረብን፡ እቶም ኣብ ትሕቲ ሚኒስትሪ ዜና ብሞያ ጋዜጠኝነት ዝሰርሑ’ውን፡ ሞያዊ ስነምግባርን ሓላፍነትን ዘንጸባርቅ ስራሕ ክፍጽሙ ኣይክእሉን’ዮም። ይዕበ ይንኣስ ዕለታዊ ዜናን መግለጺታትን፡ የማነ ገብረኣብ ብቀይሕ ቀለም ኢዱ ከየንበረሉን ንኽቃላሕ ፍቃድ ከይሃበን፡ ኣብቲ ብህግደፍ ዝውነን ማዕከናት ዜና ንህዝቢ ኣይዝርጋሕን’ዩ። የማነ ገብረኣብ፡ እቲ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ክዉንነትን ሓቅን ኣዳዕዲዑ ዝፈልጥ’ኳ እንተኾነ፡ ንኽነብር ኢሉ ሰማይን መሬትን ዘላግብ ሓሶት ካብ ምቅራብ ሓሊፉ ብህይወት፡ መንነትን ክብርን ኤርትራውያን’ዩ ዝጻወት ዘሎ። ኩሉ እከይ ተግባራት የማነ ገብረኣብ፡ ካብ ህዝቢ ኤርትራ ሕቡእ ስለዘይኮነ፡ ጽዋዕ ገበኑን ክድዓቱን ዝጭልጠሉ እዋን ቀረባ’ዩ።

                 ጽላል፡ ካብ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ (18 ሓምለ 2016)