ግደ ሓቂ

ብዛዕባ ዓጋመነትን ኢሳያስን

“ዓጋመ!”

“ካብ ዓጋመ ዘይተወልደስ ኣይጭዋን”

“ዓጋመ!”

“ጎይታኻ! ቀደም ጎይታኻ፡ ሕዚ ጎይታኻ። እቲ ስሬኻ ኣውሊቑ መዓኰር መዓኰርካ ዝሻሙጠካ ዝንሄ ተንቤናይ ዓጋመ’ዶይ’ኮነን!”

“ዓጋመ!”

“እሾኽ ዓጋም’ውጋኣያ’ኖኻ ኣንታ ጥልቁይ ንኖኡ ኣጽሩፉ ንኖይ ዘጽርፍ!”

ንመጠረስትኡ እቲ ‘ዓጋመ’ ነዲሩ መቝለብ በለሱ ኣልዓለ። እቲ ጸራፊ ጢጥ ተወንቀፈ። ዘሕዝን’ዩ እዛ ንእሽቶይ ፍጻሜ ብደረጃ ግዙፍ ታሪኽ’ውን ደጊማ ተፈጺማ። ዘገርም እዩ ካብ መቍለብ በለስ ኣይተማሃርናን። ካብ’ቲ ኵናት ባድመ ድማ ኣይተመሃርናን። እቲ ዘይተማሃርናዮ ንሰብ ዘይምሕሳር፡ ኣብ ልዕሊ ሰብ ዘይምብዳዕ እዩ።

ኣደይ ለባምን ትኵርቲ ተዛራቢትን እያ ነቢራ። ሓንቲ መዓልቲ፡ ኣብ’ቲ እግሪ ኣባ ሻውል፡ ገለ ቈልዑት በለስ በሊዖም ከይከፈሉ ናብ ኵሉ ኩርናዓት ሃደሙ። እቲ በዓል በለስ መቍልቡ ኣልዒሉ ንዝስዕቦ ስኢኑ ግን ቀዚዙ ተረፈ። ንሱ እንክጓየ ነተን ኣብ ዘንብል ዝተረፋ ክሰርቁ ዝጽበዩ ዝነበሩ ካልኦት ቈልዑት እውን ኣስተብሂሉሎም ነበረ’ሞ ኣምሪሩ ጥራሕ ተራገመ። ኣደይ ናብ’ቲ በዓል በለስ ቀሪባ፡ “ስማዕኒ’ዚ ወደይ፡ እቲ ዝገበሩኻ ጽቡቕ ኣይኮነን። ቈልዑት ኴይኖም እዮም። ንስኻ ነቲ ምርጋምካ ኣቋርጽ ኣነ ድማ ገንዘብካ እኸፍለካ ኢላ ዓሰርተ ሳንቲም ሃበቶ። እቲ በዓል በለስ ከኣ ሽዑ ንሽዑ መርገሙ ኣቋሪጹ ክምርቕ ጀመረ። ክሳብ ገዛ ንበጽሕ ከኣ ብዛዕባ’ቲ ተግባር ካብ ምዝራብን ምሕዛንን ኣየቋረጸትን። “ኣይግብርን! ኣይግብርን! እዚ ኵሉ እሾዅ ተወጊኡ፡ ክሳዱ ክሳብ ዝስበር ኣብ ርእሱ ዘንቢል ምሉእ ተሰኪሙ ነቲ ምሉእ ዓቐበት ዓርበ ሮቡዕ ደይቡ’ስ ጽጉባት ደቂ ጽጉባት ክሰርቁዎ ኣይግብርን!” ኢላ ጎሃየት። ኢድ ሸናሒት ጸናሒት ኢላ ድማ መሰለት። ዝኾነት ዝፈጸምናያ ሕማቕ ተግባር፡ ዝኾነት ካብ ኣፍና ዝወጸት ሕማቕ ቃል ንቕድሚት ሓሊፋ ጸኒሓ ሕኔኣ ከምእትፈዲ ከኣ በለትኒ። ከም’ዚ ዝኣመሰለት ኣደ ስለዝነበረትኒ ዕድለኛ’ዬ።

ነዚ ዘረባኣ’ዚ ክሳብ ሕዚ እሓስበሉ። እሕልዎ ከኣ። ብዙሓት ትግራዎት ኣዕሩዅቲ ድማ ነቢሮሙኒ። ሕዚ’ውን ኣሎዉኒ። ሕማቕ ኢሎሙንን ገቢሮሙንን ድማ ኣይፈልጡን። ነቲ ዘረባ ኣደይ ዘኪረ ድማ ሓንቲ መዓልቲ ከም’ዚ ሓሰብኩ። እቲ ብቈልዑትና ‘ዓጋመ’ ኢልና ክንጻረፍ፡ እቲ ቈልዓ ኢሳያስ እውን ኣብኡ ነቢሩ እዩ። እቲ ጸርፊ ሓያሎ ዝብልሑ ኣዕጽምቲ ዝሰብር ኵናተ መልሓስ እዩ። ኤርትራ ናብ ሓደ ርእሱ ዝኸኣለ ኣምር ኣማዕቢላቶ፣ ድኻ፡ ለማኒ፡ ረሳሕ፡ ተንኮለኛ፡ ጠላም፡ ደንቖሮ … ዝኣመሰሉ ንውርምናታት የጠቓልል። ንኤርትራዊ፡ ‘ዓጋመ’፡ ስጋ ዝለበሰ ‘ክፍኣት’ እዩ። እዚ ኵሉ ግን እቲ ኤርትራዊ’ውን ዝኾኖ እዩ። እዚ፡ እቲ ኤርትራዊ ንነፍሱ ኣብ መስትያት ርእዩ ናብ ካልኦት ዘንጸባረቖ ምስሊ እዩ። እቲ ቈልዓ ኢሳያስ ድማ ነዚ ኵሉ ጸርፍታት’ዚ ሰሚዑዎን፡ እቲ ጸርፍታት ድማ ከምዘይሓልፍ ወጊኡዎን እዩ ኢለ እግምት። ኢሳያስ ብዛዕባ ተወልዶኣዊ መበቈሉ ግርም ዝፈልጥን፡ ብመበቈሉ ከኣ ስኾርዕን እዩ እንትምንታይ ስድራ ቤቱ መበቈሎም ዝፈልጡን ብኡኡ ዝኾርዑን እዮም። ኣነ ክሳብ ሸውዓተ ቀመ ወለዶይ እፈልጥ። ወዲ መን ኢኻ? ተስፋይ’ከ ወዲ መን? … እንዳተመሃርኩ እዬ ዓብየ። ኵሉ ኤርትራዊ ብዛዕባ መወለዱ እንዳተማህረ እዩ ዝዓብዩ። ኢሳያስ ግን፡ ከምቲ ኣብ መወለድን መበቍል ዓድን ካልኦት ዘሎዎ ተገዳስነት፣ ክሳብ ዓሰርተው ኣርባዕተ ሓረግ መወለዱ ከም ዝፈልጥ እስምዓኒ። ኢሳያስ ብዛዕባ ሓደ ሰብ ክሕበር ክደሊ እንከሎ እታ ፈለማ ዚሓታ ሕቶ ‘ኣበይ’ዩ ዓዱ?” እያ። ከምቲ ንስነ ኣእምሮኡ ንፈልጦ ከኣ፡ ጽሉል ቂመኛ እዩ፡ ሓንቲ መዓልቲ መን ምዃነይ ከርእየን እዬ! እንዳበለ ከም ዝዓበየ እኣምን። እንሆ ድማ ሕዚ የሰራስረና፡ የሰራጥየና፡ ይኣሰረና ይቐትለና፡ ካብ ዓድና የሳጉጎና ኣሎ። ነታ ክልተ ሜትሮ መቓብርን ንቡር ስነስርዓት ቀብርን እኳ ኣብ ገዛእ መሬትና ነፊጉና። እቲ ሽዑ ብቍልዕነቱ ኣደይ ዓሰርተ ሳንቲም ሂባ ከይተደዓዕሶ እኳ ዕድልና ሓሚቑ ኣይተራኸቡን።  ኣደ የማነ ገብረኣብ እውን ትግራወይቲ እየን። እቲ ኵሉ ኣዲኡ ክጽረፋ ንየማነ ኣይግድሶን ነቢሩ ክበሃል ኣይከኣልን። በዓል ክሻ ከኣ … ።

እዚ ተሞክሮ’ዚ ንስነ ኣእምሮኣዊ/ማሕበራዊ/ ውልቃዊ ቅርጻ ጠባይን ፖለቲካዊ ኣረኣእያን ኣሰራርሓን ኢሳያስ ንበይኑ ወሲኑ ክብል ኣይክእልን። እቲ ደረጃ ጽልኡን ጭከናኡን ንዕቀቱን ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ግን ኣዝዩ ዘንገፍግፍ ኴይኑ ስለምንታይ ንዝብል ሕቶ ክምልስ ወትሩ ምስ ሓሰብኩን ምስ ተጨነቕኩን እዬ። ነቲ ኣብ ላዕለኢ ሰፊሩ ዘሎ ሓሳብ ቶሎ ክነጽጎ ኣይከኣልኩን። ኢድ ሸናሒት ጸናሒት ንከንቱ ኣይተባህለን።

ኵሎም ተግባራቱን ዘረባታቱን ከምዘረጋግጽዎ፡ ኢሳያስ፡ ንህዝቢ ኤርትራ ኣፍቂሩዎ ኣይፈልጥን እኳ’ድኣ  ካብ ልቡ ይጸልኦ። ክብትኖን ከጽንቶን ከኣ’ዩ ተበጊሱ ዘሎ። ኢሳያስ፡ ምእንቲ ነጻነት ኤርትራ ንሰላሳ ዓመታት ተቓሊሰ! ኢሉ ይምካሕ’ዩ። እንተኾነ፡ ቀሪብና እንተተዓዘብና፡ ንህዝቢ ኤርትራ ከም መሳርሒ ናብ ዝዓበየ ስልጣን ኢትዮጵያ ንኽጥቀመሉ ከም ዝተጋደለ ንርዳእ። እቲ ንተጋዳላይ ክጋደል ዝገበረ ቀንዲ ደራኺ ፍቕሪ ህዝቡ እዩ። ኢሳያስ ግን ብዛዕባ ፍቕሪ ህዝቡ ሓንቲ ቃል እኳ ኣተንቢሁ ኣይፈልጥን። ንህዝቢ ብቓለ ሓይሊ እንተዘይኴይኑ ብቓለ ፍቕሪ ተዛሪቡ ኣይፈልጥን። ‘ህዝቢ’፡ ‘ኤርትራ’፡ ‘መሬት ዓደቦና’ ኢሉ ይጠቅስ እዩ። ‘ፍቑር ህዝበይ’፡ ‘ፍቕርቲ ሃገረይ’ ዝብላ ሓረጋት ግን ካብ ኣፉ ክወጻ ፍጹም ሰሚዐ ኣይፈልጥን። ነዚ ድማ ብቑዕ ምኽንያት ኣሎዎ። ኢሳያስ፡ እንትርፎ ንነፍሱ ንዘፍቅሮን፡ ንዝድነቐሉን፡ ንዝንእዶን፡ ንዝሓልየሉን ንዝኣምኖን  የብሉን። ኢሳያስ እቲ ፍጹም ናርሲስት እዩ። ካብ ናርሲስትነት ዘይፍለ መንታ ጠባይ ከኣ ቅንኢ እዩ። ቅንኢ ኣብ ዝሃለወሉ ቦታ ከኣ ጽልኢ ኣሎ። ስለ’ዚ፡ ኢሳያስ፡ ካብኡ ንላዕሊ ንዝተፈቕረ ይቐንኣሉ፡ ይጸልኦ፡ የጸልሞ፡ ይቐትሎ። ካብኡ ንላዕሊ ንዝተደነቐ የናእሶ፡ ይቐትሎ። ካብኡ ንላዕሊ ንዝሓለየ ይጥርጥሮ፡ የካፍኦ፡ ይቕንጽሎ። ኢሳያስ፡ ንዝኾነ ኣብ ሓቅነት ተሞርኵኡ ዝምክቶ ኣይፈቱን። ካብኡ ንላዕሊ ዝኾነ ኴይኑ ስለዝስምዖ ከም ዕቁር መወዳድርቱ ወሲዱ  ይቕንጽሎ። ኢሳያስ እቲ ንበይኑ ፍጹም ሓሳባትን ስልጣንን እዩ። ኢሳያስ ልዕሊ ሕማቕን ጽቡቕን ዝኸደ ክሊኒካዊ ጽሉል/ፕሲሾፓት/ እዩ። ግን ከኣ እንታይ ከምዝደሊ ዝፈልጥ ጽሉል። ናብ’ቲ ዝደልዮ ንምብጻሕ ከኣ ዝኾነ ክገብር ድሉው ዝኾነ ጽሉል። ኢሳያስ ናብ ስልጣነ ኣማልኽቲ ዝመጣጠር ዕቡድ እዩ።

ኣብቲ ደርጊ ዝወደቐሉ እዋን፡ ኢሳያስ፡ ስሙን ግብሩን፡ ኣብ ኤርትራውያን ጥራሕ ዘይኮነስ ኣብ መላእ ኢትዮጵያ’ውን ግኑንን ተፈታውን ነቢሩ እዩ። ኣብ’ቲ እዋን’ቲ፡ እዚ ውሒጣ”ስ ኣብ መላእ ኢትዮጵያ ክነግስ ዝኽእል ክንሱ’ስ ከመይ ገቢሩ በታ ዕንጭቝሊት ኤርትራ ዓጊቡ ቢለ እሓስብ ነቢረ። ክልተ ነገራት እዮም ዓንቂፈሞ። ነቲ ምስ ኢትዮጵያ በገለ ዓይነት ፖለቲካዊ ዝምድና (ፈደራስዮን፣ ኮንፈደራስዮም …) ተሓባቢርካ ምስራሕን ምንባርን ዝብል ካልኣይ ምርጫ ኣብ መደብ ምንቅቓሕ ናይ’ቲ  መሳርሒኡ ዝነበረ ህዝቢ ኤርትራን ህግሓኤን ከም ገለ ገቢሩ ከእትዎ ኣይጎርሐን። ነቲ ንዓመታት ብምሉእ ነጻነት ኤርትራ ዘስከሮ መሳርሒኡ ከኣ ከም መኪና ብሃንደበት ንድሕሪት ክጠውዮ ኣይከኣለን። ሽሕ’ኳ ንህዝብን ውድብን ኤርትራ ናብ መኪና ሰሪሑዎ እንተነበረ፣ እታ መኪና ገና ብሰባት ዝተሰርሐት ስለዝነበረት ንድሕሪት ንኽመልሳ ጊዜ የድልዮ ነበረ። ንነፍሱ ጊዜ ክህብ እውን ፈቲኑ እዩ (ሃገራዊ ውከሳ … ) ። ህወሓት ግን፡ ቀልጢፉ ጎሪሑ መኪናኡ ድሮ ንድሕሪት ጠውዩ ጸኒሑ ንኢሳያስ መኪናኡ ጠውዩ ናብታ ዓባይ ኢትዮጵያ ከቕንዓ ጊዜ ኣይሃቦሮን። ስለ’ዚ፡ ንህዝቢ ከይተወከሰ ብዝቐልጠፈ ኣብ ነጻነት ኤርትራ ኣሚኑ ኣተግበረ። ስለ’ዚ ኣብራያም ያየ ኣእወየ። ህወሓት ብውሳኔኡ ብሓንቲ እምኒ ክልተ ኣዕዋፍ እዩ ቀቲሉ። ሓደ፣ ኣብ መሰል ርእሰ ውሳኔ ኤርትራ ኣሚኑ ስለዘተግበረ ዲሞክራስያውነቱ ኣረጋጊጹ። ዊዒላ ሓዲራ ኤርትራ ናበይ ከይትጠፍኣና ዝብል ሓሳብ ግን ኣብ ድሕረ ኣእምሮኡ ግድን ነቢሩ’ዩ። ካልኣይ፣ ነቲ ሃንጎሊማ መዋዳድርቱ ኣልጊሱ ንኢትዮጵያ ንበይኑ ኣባሕትዩ ገዝአ። ብሸነኹ ኢሳያስ ካብ ድሕሪት ካብ ኤርትራ ብመገዲ ወያነ፡ ንኢትዮጵያ ክቈጻጸር ከም ዝኽእል ኣሚኑ ነቢሩ ክኸውን ዝኽእል። ንሱ ስለዝሰርሖምስ ያኢ ክእዝዞም መሲሉዎ ነቢሩ ይኸውን። ንሳቶም ግን ኣብ መቐመጭዑ ዕንጸይቲ ኣእትዮሙሉ። ብገለ ሸነኻቱ ኮሚካዊ ዳግማዊ ራስ ወልደሚካኤል ይመስል። ኢሳያስ ተቐይሙ፡ ተቈጢዑ ነታ ሓንቲ ዝፈልጣ መልሲ ተጠቕመ። ኵናት! ኣብ’ቲ ኵናት ከኣ ካልኣይቲ ዕንጸይቲ ደርገሙሉ። ኢሳያስ ኣብ ኣነነቱ ብርቱዕ ተረኽበ። እቲ ዝለዓለ ፈላጥ ተዓሽዩ፣ እቲ ዘይሰዓር ዓንተር ተሳዒሩ ኣነነቱ ዓሸውሸው በለ። ድሕሪ ውግእ ናብ ቤት ፍርዲ ከደ። ኣብ ቤት ፍርዲ ከኣ ሰዓረ። እቲ ኣብ ቤት ፍርዲ ምስዓሩ ከኣ መረጋገጺ ከንቱነት ናይቲ ዘካየዶ ውግእን፣ ጭብጢ ዕሽነቱን ድንቍርናኡን ኴይኑ ኣብ ቤት ፍርዲ እንተዘይዕር ከምዝምፈተወ ብዓሰርተ ኣጻብዕተይ ምፈረምኩ። እቲ ብውሽጡ መራሕ ኢትዮጵያን፡ ብኡኡ ኣቢሉ ከኣ ተጋዳላይን መራሕን ኣፍሪቓን፡ ሓደ ካብ’ቶም ምሉእ ዓለም እትዛረበሎም ኣደነቕቲ መራሕቲ ዓለምን ናይ ምዃን ሕልሙ ተሓማሺሹ ከኣ ኣብታ ዕንጭቍሊት ኤርትራ ተኾርመየ።  ቍሸታዊ  ዲክታቶር ዕንጭቝሊት ኤርትራ ድማ ኾነ። ዕጽዕጸ ፍሽለቱ ከኣ ኣብ ልዕሊ ምስኪናይ ህዝቢ ኣውረዶ። ንህዝቢ፡ ነቲ ጽሕፍቶ ኣብ ልዕለይ ዘንበረቶ ታሪኻዊ ዕማም ከተፈጽም ኣይበቓዕካን! ኢሉ ጨፍጨፎ፡ ኣሰሮ፡ ኣድከዮ፡ በታተኖ። ኣብ’ታ ንእሽቶይ ኣስቃጥላ ኤርትራ ተዓሺጉ ዓቕሉ ጸቢብዎ ከኣ፣ ኣለኹ፡ ርኣዩኒ፡ ስምዑኒ! ንምባል በዘሎ የማነ ጸጋሙ ኵናታት ጻሕተረ። ተገዳስነት ዓለም፡ ብፍላይ ከኣ ኣሜሪካ፡ ንምስሓብ ኣሸበርቲ ጉጅለታት ኣብ ፈቐዶኡ ኣቈምን ኣዋፈረን። ነዚ ንምትግባር ከኣ ነታ ብቐደሙ ድኻ ኤርትራ ክሳብ ዓጽመ ኣንጉዓ መጸያ። ዓለም ግን ኣይተገደሰትሉን። ኢሳያስ፡ ህይወቱ እኩብ ድምር ፍሽለታትን ዝመሎቑ ዕድላትን ኴይናቶ ናብ ጽሉል ኣረሜናዊ ቀታሊ ተሰጋገረ። እንሓንሳብ ክድንግጸሉ’ዶ ክጸልኦ ምውሳን ይሽግረኒ እዩ።

ካብኡ ንላዕሊ ዝጸልኦምን ዘደንግጹንን ግን እቶም ነቲ ሰብኣይ ከይተረድኡ ሆ ዝብልሉ ደናቑርን፣ እቶም ተፈዲኡዎም ክነሱ ገና ዘገልግሉዎ ድኹማትን ነፍሰ ኣሕሰርትን (masochists) እዮም። ኢሳያስ መን’ዩ? ናበይ ገጹ’ኸ ይጎዓዝ ኣሎ? ንምርዳእ ክንዲ ሓንጎል ደርሆ እትኣክል ሓንጎል፡ ክንዲ ጣፍ እትኣክል ሓቦ፡ ክንዲ ስርናይ እትኣክል ሕልና ጥራሕ ትኣክል። እቲ ሰብ፣ ሓንጎሉን ጠባዩን ሜላታቱን ሓያሎ ሻዕ ኣርእዩና’ስ፡ ሕጅ’ስ ብቕጽበት ክንርድኦምን ክንምክቶምን እዩ ዝግብኣና ዝነበረ። እቲ ብሜላት ኢሳያስ ምትላልና ድማ ርቐት ኢሳያስ ዘይኮነስ ድኽመት ኣእምሮና እዩ ዝእምት።

እስከ ነቶም ገና ኣብ ጎኑ ተሰሊፎም ንዝኾነ ንኢሳያስ ዝተቓወመ  ‘ዓጋመ’ ኢሎም ዝጻረፉ ንመልከት። እቲ ኣምር ‘ዓጋመ’፡ ካብ ዓይኒ ኤርትራውያ ንምልእቲ ትግራይ የጠቓልል። እሞስ ንጎይትኦም’ውን ይጸርፍዎ’ዶ ኣየለዉን?  እዚ ኣብ ኤርትራ ጥራሕ ክስራሕ ዝኽእል፡ ኣብ ኤርትራውያን ጥራሕ ዝሰርሕ ግርግቢጠ ግርንቢጣት እዩ። ኢሳያስ’ከ ነዚ ግርንቢጣዊ ምስትንዓቕ መቦቈሉ’ዚ ከመይ ይጾሮ? ንኢሳያስ ዝኾነ ንጊዜኡ ዘገልግሎ ሜላ ቅቡል እዩ። ንእኖኡ ምጽራፍ ንእሽቶይ ናብ ሸቶኡ ዝደፍእ እንተዄንዩ፡ ንኖኡ ዝጸርፍ ንሱ ቀዳማይ ም’ኾነ። ዓቀይቶቱ ‘ዓጋመ’ ቢሎም እንተተጻረፉ ከኣ ንዕኡ፡ ንጊዜኡ፡ ዝያዳ ኤርትራዊ የምስሎ። ነቶም ተጻረፍቲ ከኣ ዝያዳ ኤርትራውያን የምስሎም። ካብ ኵሉ ድማ ‘ዓጋመ’ ኢሉ ዘየሎ መፈራርሒ ጸላኢ ይፈጥር።

ኣብ ሓንቲ ተራ መዓልቲ ሓደ ተራ ሰብ ገለ ዓሰርተ ሽሕ ርእሰቃላትን ኣርባዕተ ሽሕ ዓንቀጻትን ከምዝጥቀም ሊቃውንቲ ስነዘረባ ይግምቱ። ካብዚኦም ከኣ፡ በሕጊ ሰዋስው ከም ፍትወቱ ኣገማጢሉን ሓዋዊሱን፡ ክሳብ ሽዱሽተን ፈረቓን ቢልዮን ናይ ሓሙሽተ ቃላት ፍጹምሓሳባት ክሰርሕ ይኽእል። ‘ተድኣ ንሓንቲ ፍጹምሓሳብ ክብል ሓሙሽተ ክልኢት ወሲድሉ፡ ነቶም ኵሎም ክሰርሖም ዝኽእል ፍጹምሓሳባት ክብል ሓደ ሚልዮን ዓመታት ምወሰደሉ። ሓደ ሰብ፡ ክሳብ ንዓቕመ ኣዳም ዝበጽሕ፡ ክሳብ ሓሙሳ ሚልዮን ቃላት ብከናፍሩ ይሓልፉ። ንዓቕመ ሄዋን ዝበጽሐት ሰበይቲ ድማ ድሮ ሚእትን ሓሙሳን ሚልዮን ቃላት ተዛሪባ ኣላ። ኢሳያስ ግን ንምሉእ ቋንቋ ሰዓብቱ ናብ ሓንቲ ቃል ከምዝጽሞቕ ገቢሩ ኣሎ። ‘ዓጋመ!’ እሞ ንሱ ንዓርሱ ‘ዓጋመ’ ክነሱ! ኢሳያስ ኣይምትሃታዊን’ዶ!  ኣብ’ዚ እዋን’ዚ ‘ዓጋመ’ ናይ ኵሉ ክምለስ ዘይከኣል ሕቶታት መልሲ፣ ናይ ኵሉ ክሕተት ዘይከኣል ሓተታ፡ ሓተታ፣ ናይ ኵሉ ክግለጽ ዘይከኣል ተርእዮ መግለጺ ኴይና። ብሓንቲ ቃል ዝቈመት ምልእቲ ቋንቋ። ‘ዓጋመ’ ትኣምራታዊት ምህዞ ኢሳያስ እያ። ምናልባት ሲ.ኣይ.አይ. ጥራሕ’ያ እንተተወዳደረታ።

ኢሳያስ ግን ሓደ ወይ ክልተ ሽግራት ኣሎዎ። ቀዳማይ፣ እዞም ምህዞታት እዚኣቶም ቈንቝኖም እዮም። ብዙሕ ሰብ ከኣ ካብ ቃላዊ ጽበቶም ወጺኡ ንተአርእዮታት ብጭብጥታትን ሰነመጎትን ኣወሃሂዱ ደጊሙ ክትንትንን ክረዳዳእን በቒዑ እዩ። ካልኣይ፣ እቲ ቀደም፡ ብቋንቋ ሓንቲ ቃል (ዓማ! ኣብ ግብሪ! …) ዝዋስኡ ዝነበሩ ዓቀይቶቱ ኣቐዲሞም ብምሉእ ቋንቋ ሓሳባቶም ክገልጹ ዝነበሩ’ሞ ድሓር ቋንቋኦም ዝተሓድጎም ነበሩ’ሞ ንቑሕን ዘይንቑሕን ዝካሬ ናይ ምሉእ ቋንቋ ነቢሩዎም። ይውሓድ ይብዛሕ ከኣ ምሁራት ነበሩ። እዞም ናይ ሕዚ ናይ ሓንቲ ቃል ቋንቋ ተዛረብቲ ግን ኣብ ትሕቲ ናይ ሓንቲ ቃል ቋንቋ ዝዓበዩ እዮም ነቲ ንቡር ምሉእ ቋንቋ ኣይፈልጥዎን፡ ኣይሰምዕዎን፡ ኣይተማሃርዎን፡ ኣየንበብሉን፡ ኣይደረስሉን፡ ኣይዘመሩሉን፡ ኣይቐነዩሉን። ነቲ ምሉእ ቋንቋ ኣይዝክርዎን። እቲ ምሉእ ቋንቋ ናብ ሓደ ክልተ ናይ ጽልእን ምትላልን ቃላት ተጸሚቑ ኣብ ቤት ማእሰርቲ ቃላት እዮም ዓብዮም። ቃል ኢሳያስ ጥራሕ ደጕሖም እዮም ዓብዮም። ኣብተን ብሕትቱዋት ሒደት ቃላት ከም ድላዮም ክገላበጡ እቲ ብቕዓት የብሎምን። እቶም ቃላት ፈለማ እንክመሃዙ፡ ካብ ዓይኒ ፕሮፓጋንዳ ተራእዩ፡ ኣገረምቲ ነቢሮም። ዳግማይ ምምሃዞም ግን ናብ ተራ ጥራጥ ቀዪሩዎም። ጻልጣ ድምጽን ክፉእ ሽቶን! ንመጠረስትኡ ከኣ ነቶም ‘ዓጋመ’ ኢሎም ዝተጻረፉ መዓኮር መዓኮር ክጅልጦም ምዃኑ ፍሉጥ እዩ። እታ ኩርማጅ ኣብ መንደቕ ገዝኡ ተሰቒላ ኣላ። አረ ካብ ዝሓለፈ ሰሙን ጀሚራ’ስ ካብ’ቲ መንደቕ ዝወረደት ትመስል።

ዳንኤል ተስፋይ

ጀርመን

08.11.2013