ዓገብስ ንመስከረም ደኣ፡

ሎሚ ኣብ ኤርትራ ነገራት ተሓቒኑ ዝጽዕየሉ፣ሕቡእ ታሪኽ ብኩሉ‘ኳ እንተዘይኮነ ንቃልዕ ዝወጻሉ፣ስርዓት ህግደፍ ጉዱ ተቐሊዑ ብውሽጥን ግዳምን ዝተፈንፈነሉ መደርኽ ኢና በጺሕና።

ነዚ ተበጺሑ ዘሎ ቀንዲ ምኽንያት፡ህግደፍ የወጻጸኣኒ፥ተቃውሞ ኣብ ትሕቲ ቁጽጽር ከውዕሎ ይኽእል ብዝብ ል መምርሒ ዝተኸሎ ፖሊሲ እንተኾነ፤ ሳላ ገለ ግዱሳት ዜጋታት ብጻዕሮም ዘሳለጥዎ ምዕቡል ናይ ሳይበር ቴክኖሎጆ፡ሰባት ካብ ጻት ናብ ጻት ኣብ ሓንቲ ደ ቒቕ ተራኺቦም ሓበረታን፡ተመኩሮታት ክለዋወጡ፡ሃናጺ ጽሑፋት ከውጽኡን ክነቓቐፉን ክረዳድኡን ብምኽኣሎም‘ዩ።እዚ ምዕቡል ኣገባብዚ ብቀሊሉ ክጥርነፉን ፍልጠት ሰኒቖም፡ተረዳዲኦም ምጥርጣር ኣርሒቖም ብነጻ ክዛረቡ ኣጀሚሩዎም።ተኣማሚኖም ክዛረቡ ስለዝጀመሩ ከኣ፡መን ከምዝኾነ ጸላኢኦም ኣዳዕዲዖም ፈሊጦም፡ናብዚ ሕጂ ዘሎናዮ መደረኽ ለውጢ ተሰጋጊሮም።

ኩሎም ናይ ቴክኖሎጂ ኣገባባት ማለት ራድዮ፡ዌብሳይት፡ፌስቡክን ካልእን ኣቀላጠፍቲ ለውጢ ጥራሕ ኣይኮኑ ን።ከምቲ ህግደፍ ህዝቢ ኤርትራ ከይፈልጥ ዓለም በጺሓቶ ዘላ ምዕባለ ከይራኸብን፡እቲ ቴክኖሎጂ ሳይበር ዝህቦ እወንታዊ ከይካፈል፡ከይሰምዕ፡ከይር ኢ፡ከይፈልጥ ሓበረታ ከይረክብ ልክት ዘበሎ ዘይኮነ ናቶም ሃሳይነት ኣለዎም።ኣዚ ሃሳይነትዚ ክእለን ክመሃደርን ዝኽእል‘ዩ።ግን ገለ ዌብሳይት ኣይምስቲ ተቃውሞ ኣስሚዑ ናብ ለውጢ ዚቋመት ኣይምስቲ ዓማጺ ስርዓት ላንጋላንጋ ባህሪ ኣለወን።

ብዛዕባ ፖለቲካዊ መርገጽ ክዛረብ ኣይደለኹን።ብዛዕባ ዘመሓላልፈኦ መልእኽቲ‘ዩ።ዝኾነ ይኹን ኣብ መንጎ ህዝብታት ግጭት፡መሰል ሰባት ክሕልዋ፡ዝኾነ ይኹን ኣጸያፊ ተግባራትን ቃላትን ከይጥቀማ ብሕጊ ተቐይደን‘የን ዚሰርሓ፡ዝኾነ ይኹን ናብ ህዝቢ ዝዝርጋሕ ከኣ ናቱ ኣገባብን ሕግን ኣለዎ።ኣብ ዘይቶኽታኺ ነጻን ንጹር ዝኾነ ሓበረታ ከስንቓ ዝኽእላሉ ሓላፍነት ተቀቢለን‘የን ዝሰርሓ።

መስከረም ኔት ግን ዶብ ዝሓለፈ መሰል ሰባት ዝግህስ፡ዘይሓላፍነታዊ ጸለመታት ን ኣንበብቲ ተኣንግድ።ኣብዚ ቀረባ ግዜ ብ ኣቶ ቀለታ፡ኪዳነ መስከረም ኔት፡ብዘይ ፖለቲካዊ ሻራ ንኹሉ ብማዕረ ዘሳትፍ ብምባል ኣሞጊሱን ኣቀናጀው ጽሒፉ ኔሩ።ኣብቲ ዓምዲ መስከረም ኔት ግን፡ፍቓድ ዘይተወሀባ ስእሊ ለጢፋ ” ወልዱ ተኽለ መን‘ዩ ” ዝብል፡ንብሕታዊ መሰል ዜጋ ( privacy ) ዝግህስ ኣቕሪባ።ምናልባት ንገለ ዘሀጉስ ይኸውን።ብዓይኒ ክብርን ምሕላው መሰል ግን መስከረም ኔት፡ዘይውሕሉል፡ዘይእዱብ፡ዘይሞራላዊ ስራሕ‘ዩ ሰሪሑ።ንሓደ ሰብ ወላ ተሪር ይኹን ምላሽ ምሃብን፡ካብ ዋን ኡ ፍቓድ ዘይተወሃበካ ስእሊ ምልጣፍ ዝተፈላለ‘ዩ፡በዚ ከኣ እቲ ክኽተሎ ዘለዎ መስመር ፕረስ ዝጠሃሰ መስከረም፡ንወልዱ ተኽለ ንሞት ፈሪዱዎ ወይ ንገለ ቀሊል ኣኣምሮ ዘለዎም ኣቃሊዑዎ ማለትዩ።

ከምቱ ተከታታሊ ዘንበብኩዎ ወልዱ ተኽለ መሰረታዊ ለውጢ ዝምነ ኤርትራዊ ወለዶ‘ዩ።ቃላቱ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ሕሉፍ ዘጋጠሞን ሕጂ ዘጋጥሞ ዘሎ ሕሰም ዘቃልሕ‘ዩ።ካብ ካልኦት ፍሉይ ዝግበሮ ነቲ ሃቂ ኢሉ ዚኣመነሉ፡ሰባት ክብሉኒ ክክዕቡኒ ከይበለ ዘስፍር ነጻ ሰብ‘ዩ።እዚ ነጻነትዚ ውቅያኖስን ምደረበዳ ኣቋሪጹ ዝረኸቦ፡ኣብ ነጻ መሬትን ሃገርን ኮይኑ ዘድምጾ ዝኾነ ይኹን ክኽልክሎ ዘይክእል‘ዩ።መስከረምን erigazzetta org ጽሑፍ ወልዱ ከይቅበላ ምእንጋድ ክ ኣብያ ይኽእላ‘የን።ባሕርን ውቅያኖስ ምስ ምድረበዳ ሰጊሩ ዝረኸቦ ብነጻ ርእይቶኻ ናይ ምግላጽን ምስ ሰባት ናይምእካብ መሰሉ ክምንጥለኦ ኣይክእላን።

ስለዚ ናይዘን ዌብሳይት ኣብ ነጻ ሃገር ርእይቶካ ብነጻ ኣብተፍስሰሉ እናነበሩ፡ነቲ ርእይቶ ወልዱ ክቆጽዩ፡ከካፍ ኡ፡ካብ ሰባት ክንጽሉ ምግባሮም እቲ ህግደፍ ዝጥቀመሉ ስራሕ‘ዮም ተጠቂሞም።ፖለቲካዊ ሳርነቶም ቁልጭ ኣቢሎም ይሕብሩ እንዳ መስከረም ነት።

ካብቲ ሓደ ከም ክሲ ኣቕሪቦምሉ ጥራሕ ዘይኮነ፡ካብትን ካብዝን ኣራርዮም ባውራጃነት ከሲሶም።ግን ወልዱ ክሳብ ክንደይ ፍሉጥን ውሩይን ናይ ፖለቲካ ሰብ ኮይኑ‘ዩ ክንድዚ ስግ ኣት ፈጢሩሎምስ ካብ ሎሚ ክርምስዎ ዝጽዕሩ።ንሱ ከም ሃገሩ ተጠርኒፉ ዝቃለሰሉ ባይታ ይህልዎ ይኸውን፡ግን ናየናይ ሰልፊ መራሒ ወይ ኣየናይ ስልጣን ተዋሂቡዎ‘ዩ ክንድዚ ጸርፊ።ኣየናይ ህዝባውን ማሕበራውን ሓላፍነት ተዋሂቡዎ‘ዩ ባውራጃነት ዝኽሰስ።ኣብዚ ዘሎናዮ መዋእል ቃልሲ ናይ ጀበርቲ ምንቅስቃስ፡ናይ ሳሆ ምንቅስቃስ፡ናይ ኩናማ፡ናይ ዓፋርን…….ካልእን ኣሎ።እዞም ምንቅስቃሳት ኣዚኦም ካብ ብቃላት ሃሊፎም ናብ ወተሃደራዊ ምንቅስቃስ ሰጊሮም።ንባዕሉ እቲ መስከረም ነት ድፋዕ ዝኾነሉ ፖለቲካ ህግደፍ‘ውን ወገናዊ‘ዩ፡ናቱ ኣራኣእያ ንዘለዎም ጥራሕዩ ዝሕብሕብ፡ናይ ካልእ ሰልፊ ይኹን ኣረኣእያ ኣይጸውርን ( እዚውን ካብቲ ሃደ ምውጋን‘ዩ)።ብዘይካ ኡ ኣብ ሰራዊት ህግ ዚነበረ ኣውራጃዊ ኣወዳድባ ( በቲ ውድብ ዝሓለፉ ዝጸሃፍዎ )ኣንቢብና።ስለዚ ኣብዚ እዋንዚ ክውቀሰን ክጽረፍን ዝግበኦ ጸላኢ ፍቕሪ፡ጸላኢ ዲሞክራሲ ጸላኢ ሰላም ህዝብታት ዝኾነ ህግደፍ ገዲፉ ምስ ወልዱ ምጥምጣማ መሪጾም እንዳ መስከረም።

ንምዃኑ ኣውራጃዊ ከመይ ኢዩ።ኣውራጃ ናይ ሃደ ከባቢ ንምምሕዳር ተባሂሉ ዝተሃንጸጸ ከባቢ‘ምበር ናይ ዓሌትን ደምን ኣይኮነን።ምናልባት ድሕሪ ግዜ እዚ ሃደ ምምሕዳር ናብ ፍሉይ ባህልን ናብ ጥሙር ዝኾነ ማሕበራዊ ኣሰርርሃ ይቕየር‘ሞ ካብዚ ፍቕሪ ምትእስሳር ክመጽእ ይኽእል። ኣብዞም ዚሓለፉ ዓመታት ቃልሲ፡ብፍላይ ኣብ ውድብ ህግ ንወዲ ኣከለ ጉዛይ ጥራህ‘ያ ተዋሂባ ኣውራጃውነት።ገለ ሰባት ከም ኃጢኣት ፈሪሆማ፡ኣውራጃውያን ከይበሃሉ ዘይፈልጡዎ ቃልን ስራሕን፡ምስ መዳምዕቶም ምስ ፈለጦም ከየተረፈ ብማዕዶ ማዕዶ ምጥምማት መሪጾም።ብሓጺሩ ምስ ወዲ ኦኣድኻ ሳሂ ምስታይ፡ምስ ወዲ ከባቢ ምዝዋር፡ገዛካ ምእንጋድ ወይ ገዝ ኡ ምዃድ ኣውራጃነት፡ከምቲ ባህልና ዝጠልቦ ጓል ኦኣደይ መኦኣብይተይ ኢልካ ዝተመርዓካያ ከይተረፈ ኣውራጃዊ ይበሃል።እዚ ዝገበረ ወዲ ኣከለ ጉዛይ ጥራሕዩ ዝጽረፍ።ደቂ ካልእ ከባቢ ኣዚ ምስዝገብሩ ግን ዝወቕሶም የለን።ባህሊ ኮይኑ ዝቐጸለ፡መበገሲኡ እቲ ናቱ ኣረኣኣያ ዘለዎም ዝሕብሕብ ፈላላይ ኣሰራርሃ ዘለዎ መሪሕነት ኢሳያስ‘ዩ።ቀጺሉ ንዝተቃወምዎ ኩሎም ባውራጃነት‘ዩ ኣጥፊኡ፡ሰማዒ ከኣ ረኺቡ።እታ ሃደ ግዜ ዘዐወተቶ ኣውራጃነት ግን ክትቅጽል ኣይከኣለትን።እቲ ሕማም ኣብ ዘይምሁርን ናይ ፖለቲካ ኣፍልጦ ዘይብሉ በጺሃ ስለዝነበረት ከኣ፡ኩሎም ተወዲቦም ዝሰርሒ ፈለማ ንወቐሳ ዝጥቀሙላ ኣውራጃዊ፡ሰባት ንምጉጅጃል ዚትቀሙላ ኣውራጃዊ፡ተቃውሞ ዘስምዑ ኣውራጃዊ‘ያ።ሃደ ሰብ ህዝባውን ማህበራውን ሃላፍነት ክሳብ ዘይተወሃቦ ድላዩ ዚመሰሎ ክስረሕ መሰሉ‘ዩ።ካብ ኣህዋቱ ንዝፈለዮ ይቕርብ ይጎንዕ።ስለዚ ንውልቀሰብ ባውራጃውነት ምክሳስ ካልእ መረዳድ ኢ ቃላት ዝተሳእነካ ምኳን ጣርሕ‘ዩ ዘብርህ።

ወልዱ ናይዚ ብዙሕ ሕንትርኽራኽ ተርእዮ ዝረኣየሉ ወለዶ ስለዝኾነ፡ንገሊኡ በቲ ናቱ መረዳእታ ወይ ብመረዳእታ ብዙሓት ጠሚቱ ርእይቶ ክህብ ይኽእል።እዚ ርእይቶዚ ንካልእ ዘይቅቡል ይከውን።ርግጽ ሃሳብን ሰባትን ክራከቡ ክጋጨውን ክረሃሃቁን ይኽእሉ ግን፡ንምርድዳእ ዝሕግዙ ብዙሕ መንገድታት ኣለው።እቲ ግጭት ናብ ህዝቢ ከይልሕም ፡ብህድ ኣት፡ብልዙብ ቃላት ቀስ ኣቢልካ ክመዓደሉ ዝኽእል ገዲፍካ መሸንጎጋ ምድርባይ፡ናበይ ዚወስድ‘ዩ።እንተደኣ ርእይቶኡ ንዝጸሓፈ እዚ መሸንጎጋ፡ክሳብ መፈራርሂ ቃላት ዝድርበዮ እንተኾይኑ ደኣ ናብ ዘበን ህግደፍን ናብ ኣሰራርሓኦም ንምለስ ኣሎና‘ምበር ኣየናይ ናይ ነጻ ርእይቶኻ መሰል ዝኽበረሉ ስሮኣት ክንተክል።ለውጥን ምቅይያርን ዝመጽእ‘ኮ ብነጻ ርእይቶ ተለዋዊጥካ ንዘየሰማማኦኣካ ብንጹር ገሊጽካ ዘሎ ምጥርጣራት ፈቲሕካ እምነት ምስ ተረኽበ‘ዩ ዝመጽእ ለውጢ።መስከረም ግን ናዕቢ‘ያ ተኾልኪላ።

ወልዱ ነጻነቱ ተጠቂሙ ርእይቶ ይህብ ኣሎ።መስከርም ግን ከም መርበብ ጥራሕ ዘይኮነ ህዝቢ ዓዲሙ መጋጨዊ ፕሮፖጋንዳ ይሰርሕ ኣሎ።ከም ዒላማ፡ገለ ሰባት ኣውራጃዊ ምትእኽካብ ኣምጺኦም‘ሞ ንዑ ንሳትኩም ከኣ ተኣካከቡ ወይ ተፈሃነኑ ዝብል እታ ናይ መወዳእታ ስልቲ ህግደፍ ይሰርሕ ኣሎ።እዚ ግን ክከውን ዘይነበሮ‘ዩ።

ኣብቲ ሎሚ‘ውን ዝስዕርር ዘሎ ኣውራጃዊ ፖለቲካ ዓገብ ምባል ……ዝብል ጽሑፍ ካብትን ካብዝን ዚተኣከቡ ዋጋ ዘይብሎም‘ዮም እቶም ሰፊሮም ዘለው ክስታት።ርእሺ ኩሉ ተሓታትነት ዘይብሉ‘ዩ እቲ ጽሑፍ።ብሓላፍነት ዝሕተተሉ ሽም ሰብ ዘይብሉ ጽሑፍ ክእንግድ ኣይግበእን።እዚ ካብቲ ቀዳማይ ግስርጥና መስከረም‘ዩ።ቀጺሉ ከኣ እቲ ጽሑፍ መጋጨውን ቶኽታኽን‘ዩ።ን ኣብነት፡“…… ትማሊ ኣብ ሩዋንዳን ብሩንድን ዝተፈጸመ ክንርስዖ ኣይንኽእልን፡”  ዝብል ኣብ ልዕሊ ኣሕዋት ኣውራጃታት ሓዊ ንኽኣጉድ ስርሔይ አሊ ተተሓሒዝዎ ዘሎ ዓገብ ክበሃል ዝግባኦ ዜጋ እዩ “

ብሕጽር ዝበለ ዓገብ ክበሃል ዝግበኦ መስከረም‘ዩ።

ወልዱ ኣብ ኤሜሪካ ዝነብር ከም ህዝቡ ሰሪሑ ዝነብር‘ዩ።ኣብ ኤሜሪካ ኮይኑ ኣብ ኤርትራ ግጭት ክመልስ ዝኽእል እንታይ ዓይነት ዓቕምን መሳርሕ ኣለዎ ኮይኑ‘ዩ።

እቲ እኹል ዓቕምን መሳርሕን ዘልዎ‘ምበኣር መስከረም‘ዩ።ኣብ ሩዋንዳ ዝተፈጸመ ኣብ መበል 21 ክፍለ ዘመን ከጋጥም ዘይግበኦ ህልቂት ቀዳሞት ተሃተቲ፡መራከቢ ብዙኃን‘የን።ካብ ኣን ሓንቲ ራድዮ ሩዋንዳ ኢያ።ራድዮ ሩዋንዳ ነቲ ግጭት ብሃደ ግዜ ናብ ካልእ ምእንቲ ክልሕም ኣቃሊሓ።ብሓደ ግዜ ነቲ ኩሉ ኣረሳሲኑ ከኣ ዘሰንብድ ህልቂት ኣስዒቡ።ስለዚ እታ ራድዮ ሩዋንዳ ተዓጺያ ኔራ እንተዝከውን እቲ ህልቂት ከምዚ‘ኢሉ ኣይምገዘፈን፡ሳዕቤን ዘለዎ ኣይምኾነን።

ስለዚ ህዝቢ ኤርትራ ኣብዘን ናይ ሃምሳ ኦኣመታት ተመኩሮኡ ንኹሉ ፈቲኑዎ ስለዝኾነ ንዝመጽእ ጸገማት ክፈትሃሉ ዝኽእል ኦኣቕሚ ኣለዎ በሃላይ ኢየ።ግን ስኽፍክፍ ዝብሎም እንተልዮም፡ቀዳመይቲ ከሉ ናይ ምግጫው መሳርሒ ክትከውን ትኽእል ኣደብን ኣገባብን ዘይብላ መስከረም ነት ስለዝኾነት ክትዕጾ ኣለዋ በሃላይ‘የ።

ለውጢ እናደለና ንለውጢ ኣይንዕንቕጽ፡

ተወልደመድህን

16/02/14