ወርሒ ሚያዝያ ኣብ ዓውደ ኣዋርሕ ኤርትራ ብክልተ ኣንጻር ፍጻሜታት ክትዝከር ኢያ:: ኣብ 1993 ወርሒ ሚያዝያ ኣፍ ልብና ነፊሕና ነቲ ብቃልሲ ዘረጋገጽናዮ ናጽነት ብሕጋዊ መገዲ ብረፈረንዱም ኣድሚቕናዮ:: ነታ ቀያሕ ወረቐት ጉሒፍና ሰማያዊት ካርድ ኣብ ሳንዱቕ ብምእታው ልኡላውነትና ዘረጋገጽናላ  ወርሒ  ብሓበን ንዝክራ::

ሎም ዘበን ድሕሪ 12 ዓመት ድማ ወርሒ ሚያዝያ ጸሊም ነጥቢ ኣቐሚጣ:: ኤርትራውያን መንእሰያት: ቆልዓ ሰበይቲ ኣብ ማእከላይ ባሕሪ: ኣብ ገማግም ደሴታት ሮደስ ናይ ግሪኽን: ኣብ ሊብያን ሃሊቖም:: ካብቶም ካብ ሊብያ ናብ ኢጣልያ ብሰንኮፍ ጀላቡ ዝተበገሱ ኣስታት 900 ሰባት እቶም 350 ኤርትራውያን ኣብ ዝነጠብዎ ከይተፈልጠ ማይ ባድ በሊዕዎም:: ኣብ ደሴት ናይ ግሪኽ ካብ ዝጠሓሉ 24 ሰባት ድማ ሓደ ዕሸል ወዲ ኣርባዕተ ዓመት ኤርትራዊ ካብ ማይ ተዘቑቑ ወጺኡ: ሂወቱ ግን ኣይደሓነን::ነቲ ዕሸል ዘውጽኦ 67 ዝዕድሚኡ ግሪኻዊ ” ወዲ ወደይ ኮይኑ ተራእዩኒ: ሂወት ክድሕን ዝከኣለኒ ፈቲነ ኣይኮነለይን:: ብድሕሪዚ ድማ መግብን መስተን ኣብዩኒ ድቃስ ስኢነ” ክብል ገሊጹ::

ቅድሚ እዚ ሓደጋታት ኣብቲ ቅንያት እቲ ጥራይ ዘይተኣውየሎም ልዕሊ 400 ኤርትራውያን ኣብ ማእከላይ ባሕሪ ከምዝጠሓሉ ማዕከናት ዜና ገሊጸን::

ኤርትራዊ ኣብ ነውጺ ከሎ ኣብ ገማግም ባሕሪ ሊብያ ዳዕሽ(ኣይ ኤስ) ወይ ድማ እስላማዊ ግዝኣት ክፈጥር ኢየ ዝብል ጉጅለ ግብረ ሽበራ 30 ኤርትራውያንን ኢትዮጵያውያንን መንእሰያት ንገሊኦም ብካራ ክሳዶም ጎይሑ ንዝተረፉ ብትሕዞ ብጥይት ቀቲሉ:: ካብዞም ብግፍዒ ዝተቐንጸሉ መንእሰያት እቶም ዝበዝሑ ኤርትራውያን ከምዝኾኑ ዳሕራይ ዝተረኽበ ሓበሬታ የመልክት::እዚ ጉጅለ ግብረ ሽበራ ክርስትያን ስለዝኾኑ ከምዝቐተሎም ገሊጹ:: እንተኾነ ዳዕሽ ኣብ ዒራቕን ሶርያን ኣብዚ ቐረባ ጊዜ ድማ ኣብ የመን ንኣመንቲ ምስልምና ብኣሰቃቒ ኣገባብ ምቕንጻሉን: ንዮርዳኖሳዊ ፓይለት ብእሳት ለብሊቡ ምቕታሉን ንዝኾነ እምነት ከምዘይውክል ንጹር ኢዩ:: እቲ ጉጅለ ግብረ ሽበራ ንስልጣንን ሃብትን ዝቀዳደምን መንግስቲ ኣብ ዝደኸመሉ ሃገር ነቓዕ ተጠቒሙ ኣረሜናዊ ተግባራት ከምዝፍጽምን ኣብ ዒራቕ:ሶርያ:ሊብያን የመንን ተራእዩ ኣብኡ እውን ዝውሰን ኣይኮነን:: ኣብ ህዝቢ ራዕዲ ንምእታው ብቪድዮ ዝዝርግሖ ኣስቃቒ ኣቀታትላ ንመርኣይ እምበር ካብኡ ዝበዝሐን ዝኸፍአን ገበናት ከምዝፍጽም ጸብጻባት የመልክቱ:: ኣብ ሊብያ ካብ ዘለው ኣማኢት ኤርትራውያን ግዳይ ናይዚ ጉጅለ ኮይኖም ከምዘለው ዝተፈልጠ ኢዩ::

ህግደፍ እንታይ በለ:- እቲ ኣብ ኣስመራ ዓስኪሩ ንመንእሰያት ካብ ቤቶም ዝሰጉጉ ጉጅለ በዚ ፍጻሜ ናይ ወርሒ ሚያዝያ ዘተንፈሶ ነገር የልቦን:: ብዘይካዚ ወካሊህግደፍ ኣብ ምስሪ ፋሲልገብረስላስን:ወካሊት እቲ ጉጅለ ኣብ ፈረንሳ ሃና ስምኦንን  እቶም ኣብ ሊብያ ኣብ ጸበባ ዘለው ኤርትራውያን ንኽሕግዝዎም ዝገበርዎ ምሕጽንታ ነጺጎሞ::

ህግደፍ ኣብታ ዝውንና ጋዜጣ ንተግባራት ዳዕሽ ብዝምልከት ዝዘርግሖ ሓበሬታ ” እስላማዊ ጉጅለ ኣብ ሊብያ 30 ኢትዮጵያውያን ቀቲሉ:: እቲ ጉጅለ ነቶም ኢትዮጵያውያን ዝቐተሎም መንግስቲ ኢትዮጵያ ኣብ ሶማልያ ኣብ ልዕሊ ኣልሸባብ ንዝወስዶ ዘሎ ስጉምቲ ሕነ ንምፍዳይ ከምዝኾነ ገሊጹ” ክብል ነቲ ኣረመናዊ ተግባራት ፖለቲካዊ መልክዕ ብምልባስ መዝሚዝዎ:: ኢትዮጵያ ኣብ ሶማል ንእትወስዶ ስጉምቲ ዜጋታታ እንተተቐንጺሎም :እቶም ኤርትራውያን ከ እንታይ ኣቢሶም? ወይ ድማ ህግደፍ ንኣልሸባብ ስለዝደገፈ እቶም ኤርትራውያን ክቐተሉ ኣይነበሮምን ብኣረኣእያ ህግደፍ::

ካልእ ኣብቲ ቅንያት ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ዝተፈጸመ ናዕቢ ጸረ ወጻእተኛታት  ኢትዮጵያውያን ዝርከብዎም ኣስታት 10 ሰባት ከምዝተቐትሉን ንብረት ከምዝዓነወን ተገሊጹ ነይሩ:: ህግደፍ ድማ ነቲ ኩነታት ኣመልኪቱ” ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ኣብ ልዕሊ ኤርትራውያን ዝኾነ ጉድኣት ኣይወረደን” ክብል ኣላጊጹ::ጉድኣት ወሪዱ እንተዝኸውን ከ ምገለጸ ዶ? ኣብ 2013 ኣብ ባሕሪ ላምፐዱሳ ዓለም ዘሰምበደ ህልቂት 366 ኤርትራውያን ኣፍሪቃውያን ስደተኛታት ብምባል ጎስይዎ ሓሊፉ ጥራይ ዘይኮነስ ንሬሳታቶም መእከብ ኢውሮ ክገብሮ ናይ ደም መርመራ ክፍሊት ክሓትት ተዓዚብና ክዒብናዩ:: ብሂወቶም ከለው ተሳቕዮም ከይኣክል  ሬሳታቶም ግቡእ መዕረፊ ተነፊግዎ ዓጽመ-ስጋ መወቲ ኣብ ሰንፈላል ኣለው::ኤርትራዊ ብሂወቱ ከሎ ሓሲሩ: ምስ ሞተ ድማ  ኣድግስ ካብ ምማታ ምጉታታ ተባሂሉሉ::

ኤውሮጳ ኸ:-ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ዘጋጠመ ህልቂት ማእከላይ ባሕሪ ድሕሪ ካልኣይ ኩናት ዓለም እቲ ዝኸበደ ምንባሩ ማዕከናት ዜና ዓለም ገሊጸን:: ጳጳስ ካቶሊካዊት ቤተ ክርስትያን ኣቡነ ፍራንሲስ ” ሰብኡትን ኣንስትን ከማና: ኣሕዋትና ኢዮም ተጨቁኖም:ጠምዮም ቆሲሎምን ተመዝሚዞምን ግዳያት ኩናትን ኢዮም: ንዝሓሸ ሂወት ክብሉ ተሰዲዶም” ብምባል ኣብ ጸሎት ዘኪሮሞም::

ቀዳማይ ሚኒስተር ኢጣልያ ማትዮ ረንዚ ብወገኑ ንግዲ ባርነት 21 ክ.ዘ. ክብል ገሊጽዎ:ኣስዒቡ ድማ ነዞም ነጋዶ ባርነት ክንዓግቶም ኣሎና እዚ ብዛዕባ ክብርን ድሕነትን ወዲ ሰብዩ ብምባል ኣዘኻኺሩ::  ሕብረት ኤውሮጳ ድማ ህጹጽ ኣኼባ ጸዊዑ:ኣርባዕተ ኣገደስቲ ዝበሎ ስጉምትታት ክውሰድ ኣሚሙ::

-ምጥንኻር ህላዌ ሕብረት ኤውሮጳ ኣብ ባሕሪ :ንነጋዶ ሰባት ምቅላስ: ምውጋድ ዘይሕጋዊ ፍልሰትን:ምሕያል ውሽጣዊ ምሕዝነትን ሓላፍነትን ዝብል ኢዩ::ብዘይካዚ ብውድብ ሕቡራት ሃገራት ዝካየድ  ጻዕሪ ምምስራት ርጉእ ስርዓት ኣብ ሊብያ ምድጋፍን ነቲ ኣቐዲሙ ብትሪተንን ፖሰይደንን ዝተሰምየ ዶባት ናይ ምክትታል ዕማም ንምጥንኻር ባጀት ብሰለስተ ዕጽፊ ክዛይድ ዝብል ይርከቦ:: ትሪተን ኣብ ማያዊ ዶባት ኤውሮጳ ዝተወሰነ ኣብ መወዳእታ 2014 ዝጀመረ መደብ ኮለላ ክኸውን ከሎ ኣብ ወርሒ 2.9ሚልዮን ኤውሮ ባጀት ነይርዎ:: ቅድሚኡ ግን ኢጣልያ ማረ ኖስትሮም ወይ ባሕርና ዝተሰምየ መደብ ምድሓን ሰባት ኣብ ባሕሪ ንወርሒ 9.8ሚልዮን ኤውሮ ብምምዳብ ኣብ 2014 ጥራይ 112,000 ሰባት ኣድሒና:: እቲ መደብ ድሕሪ ምቁራጹ ሓደጋታት ባሕሪ ብ50 ዕጽፊ ከምዝወሰኸ ጸብጻባት የመልክቱ::

ሰባት ኣብ ባሕሪ ኣብ ሓደጋ ኣብ ዝወድቅሉ ንምድሓኖም ዝግበር ጻዕሪ ሰናይ ኢዩ:: እንተኾነ ካብኡ ንላዕሊ  ንሱር ናይቲ ሕማም ምፍዋስ እቲ ነባሪ መፍትሒ ኢዩ:: ሕብረት ኤውሮጳ ንጠንቂ ስደት ኤርትራውያን ካብ ዘይምግንዛብ ወይ ፖለቲካዊ ረብሓ ኣገዲስዎም  ንጉጅለ ህግደፍ ናይ ልምዓት ደገፍ ንምሃብ ወሲኖም:: እዚ ድማ ነቲ ሽግር መሊሱ ዘግድዶ ክኸውን ኢዩ:: ኤርትራ ብግቡእ ዝሰርሕ ትካል መንግስቲ: ቅዋም: ሓታትን ተሓታትን ክሳብ ዘይሃለወ ስደትን ምዝንባልን ክቕጽል ኢዩ::

ህግደፍ ኣዒንቱ ናብተን ክወሃቦ መብጽዓ ተኣተየናሉ ዘለዋ ኣማኢት ሚልዮናት ኤውሮ ብምቁማት: ሃገራዊ ኣገልግሎት ናብ ዓመትን መንፈቕን መሊስናዩ ዝብል ወረ ኣናፊሱ:: ኣብ ባይታ ድማ 45 ዝዕድሚአን ደቀንስትዮ ናብ ወተሃደራዊ ተዓሊምን ምዝመዛን ክኸዳ የገድድ ኣሎ::

መቐጸልታ ናይዚ ፖለቲካውን ዲፕሎማስያዊን ዳማ: ህግደፍ ዝዓደማ ሓንቲ ብራንውን ብሩተን ዝተባህለት ኣሜሪካዊት ምስ ድምጺ ኣሜሪካ ቃለመጠይቕ ኣካይዳ:: ንሳ ኣብ ኣትላንቲክ ካውንስል ዝተባህለ ትካል ምምላድ(lobby) ምኽትል ዳይረክተር ኣብ ጉዳያት ኣፍሪቃ ኢያ:: ብራንውን ብሩተን ብዛዕባ ብዝሒ ኤርትራውያን ስደተኛታት ክትምልስ እንከላ: ነቲ ኤውሮጳውያን ንኤርትራውያን ዝህብዎ ዕድል ተጠቒሞም ዑቕባ ዝሓቱ ኢትዮጵያውያን:ሱዳናውያንን ሶማልያውያንን ኢዮም ኢላ:: ኣብ ኤርትራ ኣብ ትምህርቲ.ጥዕና: ማሕበራዊ ምዕሩይነት ኣገዳሲ ምዕባለታት ከምዘሎ ጠቒሳ ብማዕከናት ዜና ግን ከምዘይዝረበሉ ገሊጻ:: ሚስ ብራንውን ብሩተን ኣብዚ ዓመት እዚ 100ሽሕ መንእሰያት ካብ ሃገራዊ ኣገልግሎት ከምዝተፋነውን እቲ ስደት ድማ ብሰንኩ ክኽውን ከምዝኽእል ተዛሪባ::ንሳ ኣስዒባ ኣብ ኣገልግሎት ዘሎ 5% ጥራይ ኢዩ ክትብል መጉታ:: ቅዋም ንምንዳፍ ድማ ኢሳያስ ኣቦመንበር ሰይሙ ከምዘሎ ምስኡ ኣብ ዝገበረቶ ናይ ሰለስተ ሰዓት ዕላል ተሓቢራ::ጉዳይ የመን ንምፍታሕ ጊደ ኤርትራ ኣገዳሲ ስለዝኾነ ኣሜሪካ ፖሊሲኣ ኣብ ልዕሊ ህግደፍ ክትልውጥ ድማ ሚስ ብሩተን ዝተላኣከትሉ ኣጀንዳ ኣነጺራ:: ሚስ ብሩተን ብኢሳያስ ከምዝተመሰጠትን ትኩርን ወዲ ሓምሳ ዓመት ከምዝመስልን ድማ ገሊጻ::

ሚስ ብሩተን ብህግደፍ ዝተመጠወላ ገንዘብ ኣብቲ ዝለዓለ ሆተል ተኣንጊዳ ምስ ኢሳያስ ተራኺባ ብዝሃበቶ ሓበሬታ ናይ ኣማላድነት ስርሓ ፈጺማ:: እቲ ኣትላንቲክ ካውንስል ዝበሃል ትካል ብ2009 ዝተመስትረተ ኮይኑ መንግስቲ ኣሜሪካ ናይ ፖሊሲ ዳግመ ምምእዛን ክገብር:ጽልዋ ኣሜሪኣ ኣብ ኣፍሪቃ ክዓዝዝ ምስ መራሕቲ ርክባት ብምፍጣር ኣብ ማዕከናት ዜና ዝጉስጉስ ኢዩ::

ሚስ ብሩተን ነዚ ተልእኾ ስለዝመጽአት እቶም ኣብ 2001  ኣብ ዒላዒሮ ተመቁሖም ዝሳቐዩ ዘለው ሰበስልጣን ኣየገድስዋን ኢዮም:: ነቲ ኣብ መዓስከራት ኢትዮጵያን ሱዳንን ድከቱ ዝሰቲ ዘሎ ኣማኢት ኣሽሓት መንእሰይ ቆልዓ ሰበይቲ ከይትርእይ ኣዒንታ ብወርቂ ተሸፊኑ ኢዩ:: ካብ ኣስመራ ወጺኣ ኣብ ፈቐዶ ስንጭሮን ኮንተይነራትን ተዓፊኑ ዘሎ ዓሰርተታት ኣሽሓት መንእሰይን: ኣረጋዊን ኣማንን እንታይ ይብጽሓ:: ቅዋም ከ ቅድሚ 18 ዓመት ከምዝጸደቐ ኢሳያስ ኣዕሊልዋ ዶ? እንታይ ኮይኑ ኸ ጉሒፍዎ ሓቲታ ዶ?

ንብሩተን ዘገድሳ ብዋጋ ኤርትራዊ ወጽዓ ኣማሊዳ እትሓፍሶ ወርቂ ምበር ጸበባ ህዝቢ ምፍታሕ ኣይኮነን:: ኢሳያስን ጃንዳኡን ድማ ስልጣኖም ንምንዋሕ ብሂወትን ማልን ኤርትራዊ ይንቀሳቐሱ ኣለው:: ቆልዓ ሰበይቲ መጻወቲ ኣዛብእ: መንእሰያት ድራር ጥይትን ካራን ኮይኖም:: ኤውሮጳውያን ገፈፍቲ ዓሳ : ሂወት ኤርትራዊ ኣብ ሰኪዐት ተሰኺዑ ምርኣይ ለሚዶሞ::

ዘይንቐብጽ ኮይና ኣምበር ኢሳያስ ብፍልሙ ኣፍኢሙልና ኢዩ::” ኣነ ዘይገዝኣ ኤርትራ ህልም ትበል”ንኣንጭዋ ጻዕረ ሞታ: ንድሙ መጻወቲታ::

ደጎል ድራር