ሱቅ ጡዑም እንታይ ገደሰኒ (ብደብረ)

ኣንፈት ፖለቲካ ሃገርና ባህርያትናን ኣይርደኣካን እዩ። ደይምሕሳቡ ይሓይሽ ‘ምበር ሕውስውስ ‘ዩ ድብለካ። ብዙሕ ናይ ፖለቲካ ፈላጥ ኣይኮንኩን ግን ከኣ ይርደኣኒ ‘ዩ በሃላይ ‘የ። በዚ መዳይ ንነፍሰይ ምስ ካልኦት (ንኣብነት ምስ ስድራይ) ዘለኒ ኣረኣእያ ክመዝና ከለኹ ኣብ ክልተ ጫፋት ኢና ንምደብ።  ንሶም ፍጹም ደገፍቲ መንግስቲ ክብሎም ኣይደፍርን ‘የ። ግፍዐኛ ጨፍላቂ ምዃኑ ኣዳዕዲዕም ይፈልጡ ‘ዮም። ብዛዕባ መንግስቲ ይኹን ፖሊቲኩኡን ግን በጨቅ ኣቢሎም ክዛረቡ ኣይደልዩን ‘ዮም። ኣነ ኽኣ ክንዛረብ ኣሎና በሃላይ እየ። ብፍላይ ጸጋ ትበሃል ዞማይ፡ ንመንግስቲ ይኹን ንኢሳይያስ ብሕማቕ ክለዓል እንተሰሚዓ፡ ኣንጸርጺራ ገዲፋትኻ ትኸይድ። ክዛረቡ እንተኾይኖም ‘ውን ጠጥዑሙ ኣምሲሎም እዮም ዝዛረቡ። ኣነ ኸኣ ኣንጻሮም እየ። ኣምሲልካ ምዝራብ ኣይትኾነለይን ‘ያ። ኣብኣ ኮላ ቶግ ‘የ ዘብላ።  በዚ ኩሉሻዕ ኣብመንጎና ዘይምርድዳእ ይፍጠር።  ንሶም ብሓባር “ሱቅ ጡዑም” ይብሉኒ።  ኣይትዛረብ እንታይ ገደሰካ ማለቶም ‘ዩ። ንዓይ ከኣ እዛ ሱቅ ጡዑም ኣይትወሓጠለይን ‘ያ። ከም ዕረ ‘ያ ትመረኒ።

ንግደት ገዛውትና እዩ ነይሩ። ንመወዳእታ ጊዜ ንግደት ኣብ ገዛይ ዝተዓጠኩላ ሃሳስ ንግደት። ሰፈርና ከም ጉድ እዩ ዝንገድ። ሓውሲ ኣስመራ ስለዝኾነ በኣስመራኣ እያ ትመጽእ። ብፍላይ መንእሰይ ሓሰኽሰኽ እዮም ዝብሉ። ንግደትም መልክዑ ይቅይር እዩ ዘሎ። መራኸቢ የሕዋት ምዃኑ ተሪፉ፡ መአንገዲ ምዝንጋዕ  መንእሰያት ይኸውን ‘ዩ ዘሎ። መንእሰያት ክራኸቡ ከለዉ፡ ገጅረት ንግደቱ እዩ እንተሰሚዖም፡ ንገጅረቶም እዮም ዝኸዱ። ብኣልማማ ኣብ ዘዝረከብዎ ገዛ ተመጊቦም፡ ስዎኦም ኣረቂኦም ጸጊቦም እንዳተባእሱ ንገዛውቶም ይምለሱ። ብርኽቲ መዓልቲ ንግደት ኣብ ገዛ ካብ ዘሎ መዓልታዊ ካብ ዝምገብዎ መቀየርታ ዘይብላ ካብታ ሽሮ ይድሕኑ።

ጋሻ በዚሕና እዩ ዊዒሉ። ተዳኺምና ኮለና ጋሻና ምስኣፋነና  ከባቢ ምሸት ሰዓት ሸውዓተ ዞማይ መጸና።  ድሕሪ ምልውዋጥ ሰላምታ፡
“ጋሻ በዚሑኩም ዶ ዊዒሉ?” ክብል ሓተተ ከም መእተው ዘረባ።
“ካብ ፈቀዶ ኣስመራ ብዝመጹ መንእሰያት ተጥለቅሊቅና ዊዕልና ‘ምበር።” በልክዎ ክብደት ውዕሎና ክገልጽ እንዳፈተንኩ።
“ንግደት መሐንበሲ መንእሰያት ‘ኮ ኮይኑ። በሊዖም ሰትዮም ብሰላም ንገዝኦም ኣክንዲ ድኸዱ ኣብ ጽርግያ እንዳተኸታኸቱ ‘ዮም ዝኸዱ። መሳኺን” በለ ትክዝ ኢሉ። ኩንአታቶም ግዲ ቅጅሕ ኢሎ ኮይኑ።
“እንታይ ክቅርበልካ?” ክትብል ሓተተት በዓልቲቤተይ ስዋ እንዳቀዳሕትሉ።  እንታይ ከምዝእዝዛ ስለትፈልጥ ፊኒኽኒኽ ክትብል ጀሚራ ነይራ። ኣብ ዝኮነ ሰዓት ገዓት ገዓትለይ እዩ ዝብላ።
“እታ ፍልጥቲ ‘ምበር ሓፍቲኖ፡ እቲ ካላእ ደኣ ኣብ ኩሉ ገዛ እንድዩ ደሎ።” በላ እንዳቀባጠረ።
“ናይ ውራይ ጥዑም ሽሻይ ‘ሎ። ካብኡ ደይትቋደስ።” በልክዎ ንዑኡ እንዳጠመትኩ። ንሳም ደኪማ ስለዝነበረት ከተዕርፍ ኢለ ‘የ።
“ናይ ሓፍተይ ገዓት እየ ዝደሊ። ገዓታ ‘ዩ ቃሕ ዝብለኒ።” ” ሓፍቲኖ ደኺምኪ ዲኪ?”ኢሉ ክሓታ ናብኣ ገጹ እንተጠመተ፡ ወዮ ንሳ ድሮ ንኩሽነኣ ከይዳ ‘ላ። “ሪኢኻ ናይ ልበይ እያ ተብጻሓለይ።” በለኒ፡ ንኸድንቃ ቃላት ይሓጽሮ ‘ዩ።

ገዓቱ ክሳብ ዝቀርበሉ ዕላልና ቀጸልና “ብዛዕባ እዚ ወዲ ሓትነኻ ‘ድኣ እንታይ ሓድሽ ዜና ኣሎ?” ኢለ ሓተትክዎ። ወዲ ሓትነኦም፡ ዳረክተር ጀነራል ናይ ሓደ ሚኒስተር እዩ ኔሩ። ተደሊኻ ኣለኻ ኢሎም ክፍሊ ጸጥታ ካብ ዝወስድዎ ወርሑ የሕሊፉ ኣሎ።  ድሕሪኡ ኣይተራእየን። ኣብዚኣ ተራእዩ ኣይተበሃለን።  ክፍሊ ጸጥታ ተሓቲቶም ኣፍልጦ ከምዘይብሎም ተዛሪቦም። ቤት ጽሕፈት ፕረሲደንት ተሓቲቶም ኣይመለሱን። ከምዛ ዋዛ ሽርብ ኢሉ፡ ድሃዩ ኣይተረኸበን።
ዞማይ” ዋላ ዝተረኸበ ነገር የለን።” በለኒ።  ኣብ ገጹ ሕርቃን፡ ጓሂ፡ ድኻም ከምዘለዎ ይረአ ነይሩ።
“እሞ እንታይ ድኣ ‘ዩ ዝግበር?”  በልክዎ ትክዝ ኢለ።
“እንድዒ፡ እንታይ ‘ሞ ክንገብር ኢና! ሱቅ ኢልካ ምጽባይ ‘ዩ ‘ምበር።” በል ብቱሑት ድምጺ።
ንውሕ ንዝበለ ጊዜ ከይተዘራረብና ጸናሕና። ኣብ መንጎ ጸጋ ተሓወሰትና። ምስ ዞማይ ሰላምታ ምስተለዋወጡ፡ ብዛዕባ ወዲ ሓትነኦም ደሃይ ሓተተት።
“ብዛዕብኡ ኢና ክንዛረብ ጸኒሕና።  ምንም ኣይተረኽበን።” በላ ድንን ኢሉ።

በዓልቲቤተይ ‘ውን ድሮ ገዓቱ ኣብሲላ ብጠስምን ርጉኦን ኣጸቢቃ ከተፍ በለት።

“ኣታ ጸቢቕለዪ ‘ልካ ‘ዲኻ ብኣውዳመት ምድሪ ገዓት ትበልዕ?” ብለቶ ጸጋ ንዞማይ ፍሽኽ እንዳለት። ከተዛርቦ ደልያ ‘ምበር ኣመሉስ ትፈልጦ ‘ያ።

“ከምቃሕታኡ።” ክትብል መለሰት በዓልቲቤተይ፡ እንታይ ገደሰኩም ብዘስምዕ ቃና። ንሳ’ውን ብዛዕባ ደሃይ ወዲሓትነኣ ሓተተት።

“እንታይ ‘ዩ ክግበር ዝከኣል?’” ክትብል ሓተተት ጸጋ።

“ምንም።” ክብል መለሰ ዞማይ።

“ዝግበር ነገር ኣሎ ‘ምበር። መሰሉ ክሕተተሉ ይግባእ።  እንተወሓደ ህላወኡ ክንፈልጥ ይግባእ።” በልኩ ንዞማይ እንዳጠመትኩ።
“እስከ ኣይተሃውኮ፡ ኣብላዓዮ። መንግስቲ ጌጋ ከይገበረ ኣይኣስሮን እዩ። ኣሲሩ ከኣ ክፈትሖ እዩ።” በለት በዓልቲቤተይ። ንሓዋ ምሕጋዛ ምዃኑ እዩ።
“ንመን ኢኻ ‘ሞ ትጠርዕ? ኩሎም ንሶም እዮም።” በለ ዞማይ ጭንቀት ብዘለዎ ቃና።
“ኣብ ቤት ፍርዲ መሰሉ ትሓተሉ። ብናይ ጸጥታ ሰባት ምውሳዱ ርግጸኛታት እንተዄንና፡ ሓላዋቱ ከፍልጠና ብቤት ፍርዲ ንሓተሉ።” በልኩ ትርር ኢለ። ተሰማዕነት ከምዘይረክብ እፈልጥ እየ። ግን ክፍተን ኣለዎ በሃላይ እየ።
“ዎ…!ወጠምጠም፡” በለት ጸጋ ኣፋ ንቅድሚት ውጥም ኣቢላ።
“ንነገሩ ቤትፍርድም ንሶም እንደኣሎም። ደሓር ከኣ ንሳቶም ኣብዚ ከምዚ ነገር ኢዶም ኣየእትዉን ‘ዮም።”
“ከይፈተንካ፡ ብኸመይ ፈሊጥካ?” ሓተትክዎ።
“ደሓን ብዛዕባ እዚስ እፈልጥ እየ። እቲ ዓቃበ ሕጊ መን እዩ ዝበሃል ወደይ ሽሙ ሃበኒ፡ ብሰኪ ከምዚ ዓይነት ደይኮነ ደስኪሉ ተሪፉ ዘሎ።” ዞማይ ህድእ ኢሉ መሊሱ።

“እቲ መልሲ ካብኦም ንርከቦ። ከይፈተንካ ግን በይበሃል ክንተርፍ የብልናን።”
“ኣንታ ቆልዓ” ኣንታ ቆልዓ ኢላ ‘ያ ትጽወዓኒ ጸጋ ከተጠንቅቀኒ ክትደሊ ኮላ፡ “እዛ ወጠምጠም ግደፍ ኢለካ ‘ለኹ። ፈሊጠ ፈሊጠ ክትብል ጸገም ከይተምጽኣልና።” በለት ጸጋ ትርር ኢላ።
“ንመሰል ምዝራብ ወጠምጠም ድዩ?” ሓተትክዋ ንዓኣ።
“እወ!”
“እሞ እንዳተጨፍለቕሁ ትም ክብል።”

“እወ!”

“እሞ ሱቅ እንተዘይከኣልክዋ ‘ኸ!”
“ኣብኣ ትደኻ!! ኣብኣ ትረኽባ!!”
“ካብ ተዓፊንካ ሞትስ ንሳ ምሓሸት”
በዓልቲቤተይ ገጻ ክቀያየር ይዕዘብ ነበርኩ። ኣንጸርጽሮት ሓዊሳ ከምዚ በለት፡ “ከመይ ኢሉ ይሓይሽ? ብመጀመርታ እቲ ሞት ብቀሊሉ ትረኽቦ ዲኻ፡ እዩ እቲ ሕቶ። ውስድ ኣቢሎም ይቀትሉኻ እንተኾይኖም ምናልባሽ ትመርጾ ትኸውን። ምኽርዳን ዝበሃል እኮ ኣሎ። እቲ  ዝኸፍአ እኮ ንሱ እዩ።  ኣይትብላዕ ኣይትስላዕ ምስገበሩኻ፡ እንታይ ኢኻ ክትገብር። ኣይ ካብቲ ኣይ ካብዚ ብላሽ ኮንካ እንዲኻ ክትተርፍ።”  ዘረበኣ ናይ ምፍርራህ ሓይሊ ነይርዎ።  ክትዛረብ ኮላም ነእዳዋ ነው ነጀው ተብሎ ነይሯ። ናይ ኣንጸርጽሮት።

ምኽርዳን በልኩ በዛ ልበይ። ኣብ ማእሰርቲ ተኣሲርካ ምኽትካት ማለት እዩ። ከም ሕሱም ብዓኒ ብለይ ሲኒ ብለይ ሰብ ምዃንካ ክሳብ ትጸልእ ትኽትከት። ኣብ እኹል ብርሃን ዘይብሉ ክፍሊ ወይ ጉድጓድ ካብ ሰብ ተነጺልካ ትድርበ። እቲ ዝኸፍአ ጭካነ ሓየርቲ። ክትሰምዖ ኮለኻ ነፍስኻ ስቅጥጥ እዩ ዘብለካ።  ቀልጢፍካ  ንመንፈስካ ናብቶም ተኸርዲኖም ዝበሃሉ ኢኻ ትወስዳ።  ብዙሕ ጊዜ እዞም ተኸርዲኖም ዝበሃሉ ብኣካል ኣይትርእዮምን ኢኻ። እቶም ተኸርዲኖም ዝበሃሉ ሓቂቆም ክበሃል ኢኻ ትሰምዕ። እቲ ሓቂ ንሱ እዩ ዝመስል። ሓንሳብ ኣብ ምኽርዳን ምስ ኣተኻ ዝሓተልካ ሰብ የለን። ዋላ እቶም ስድራኻ እንተኾኑ ‘ውን ሓንሲኢተይ ከርተት ከርተት ኢሎም እዮም ዝገድፍዎ። ቀልጢፎም እዮም ዝቀብጹ። ምኽንያት ንሕቶታቶም ዝምልስ ኣካል የለን። ኣኣብድበጻሕኽዮ ኣብያተ ቤት ጽሕፈት ወይ ኣፍልጦ ከምዘይብሎም ይነጉርኻ ወይ ኣጉባቢዖም ዲሂሎም ይመልሱኻ።  ዋላ እቶም መሳርሕትኻ ይገዱ። እታ ሕማም ምኽርዳን ከይትለግቦም ስለዝፈርሁ። ምኽርዳን እንተሓሲብካ ሱቅ ኢኻ ትመርጽ። ሱቅ ከም ጊዜኣዊ ፍታሕ ካብ ምኽርዳን።

በዓልቲቤተይ ሕርቃና ጠርዚ በጺሑ ነበረ። ምንጽርጻር ወሲኸት። ዘረበኣ ብቁጠዐ ቀጸለት  “ትሰምዕ ኣለኻ!” ክትብ ኮላ ብስንባደ ካብቲ ዝነበርክዎ ማዕባል ሓሳብ ነቃሕኹ።  “እዞም ኩሎም ለባማት እኮ ምዝራብ ጠፊእዎም እይኮነን ሱቅ ኢሎም ዘለዉ። ልቢ የዕብዮም ‘ዮም። ንስካ መን ኮንካ ኢኻ ትዛረብ። ወይ ወጠምጠም! ባዕልኻ  ብኣፍካ ተምጽኦ መዘዝ!” በለት ‘ሞ ቅሩብ ህድእ ኢላ “ንዓና ከኣ ሕሰበልና፡ መምጸይ ከንፈር ሰባት ኣይትግበረና።” በለት።

“እንታይ ድዩ መስለካ ዞማይ፡” ሱቅ ኢሉ ዝጸንሐ ዞማይ ኣብ መንጎ ኣትዩ ክዛረብ ጀመረ፡ “ሱቅ ምባል ንዝኾነ ሰብ ኣይሃስን እዩ።  ሱቅ ክበሃል ‘ዩ ተደልዩ። ስለዝኾነ ድማ ሱቅ በል። ከምዚ ክትብሎ ዝጸንሐት ከኣ ንስድራኻ ሕሰብ። ንስኻ ምስተሓበስካ፡ እዚ ስድራ እንታይ ክኸውን’ዩ። ወይ ዝበሉኻ ግበረሎም ወይ ዓዶም ግደፈሎም እኾ ዝበሃል።” ኢሉ ንሓፍቱ ጠመታ። ነገሩ ሓፍቱ ንኸህድእ ኢሉ ዝተዛረቦ ‘ዩ። ቀጺሉ ዞማይ ንሓፍቱ “ህድእ በሊ’ሞ፡ ሓፍቲኖ፡ ኣይተንጸርጺሪ። ኣብዚ ‘ኮ ነንሕድሕድና ኢና ንዛረብ ዘሎና።” ቅሩብ ሕስብ ኣቢሉ  “ነገሩ ሓቁ እዩ። ግን ከ ናብ መን ኢኻ ትኸይድ። ንሶም ብእሶም እዮም። ናብዚ እንተጠሪዕኻ ንሶም፡ ናብቲ እንተጠሪዕኻ ንሶም እዮም። ስለዝኾነ ኸኣ ሱቅ ጡዑም ንብል”  በለ ‘ሞ ገዓቱ እንዳጠዓዓመ “ስማዕ ዞማይ በይንኻ ተዛሪብካ ተምጽኦ ለውጢ የለን። እስኪ ንገረኒ እንታይ ለውጢ ከተምጽእ ትኽእል። ኣብ ዓዲ ጽሉላትሲ ሓደ ጥዑይ ጽሉል ‘ዩ ክብሉ ኣይሰማዕኻን? እንታይ ገደሰካ ኣብ ክንዲ እዞም ካልኦት ሱቅ ዝበሉ ንስኻ ግዳይ ትኸውን።” በለኒ። ነገሩ ከም ምኽርም መጠንቀቅታም እዩ ነይሩ።

ድንን ኢላ ክትሰምዕ ዝጸንሐት ጸጋ ኣብቲ ዘረባ ዞማይ ወሰኸትሉ “ኣስኪ እንታይ ጎዲሉኒ ክትብል ኢኻ? ሳላ ቡሩኻት ወለዲ ደጽንሕዎ፡ ገዛኻ ምሉእ፡ ሓዳርካ ጥጡሕ፡ እንታይ ዝጎደለ ኣሎ? ንባዕልኻ ሰንፈለል ኢልኻ ሰንፈላል ኣይትግበረና።” በለት ብነድሪ።

‘ክንዛረብ ክንፍትን ኣሎና’ ብዝበልኩ ስድራይ ተቀባቢሎም ረርእሰይ በሉኒ። ኣብኡ ከለኹ ከይተኣሰርኩ ብዘረብኦም ጥራሕ ተደሃልኩ።  ኩሉ ክዛረብ ዝደለየ፡ ብናይ ስድራቤት ተጽዕኖ ሱቅ ምባል ይመሃር። ንስኻን ስድራኻን ክሳብ ዘይተተንከፍካ ሱቅ በል እንታይ ገደሰካ ትመሃር ካብ ስድራኻ። ሱቅ ምስ ተመሃርካ ልቢ የዕቢኻ ትበሃል። ልቢ ምዕባይ ንጹቡቅ ይመስለኒ ነይሩ። ለካ ንኸምዚም ልቢ ይዕበ ‘ዩ። ግርም ትምህርቲ፡ በልኩ በዛ ልበይ። ንጸጋ ‘ተዓፊነ’ ከምዘለኹ ምነገርክዋ። “ሰብ ብመግቢ ጥራይ ኣይነብርን ‘ዩ።” ምበልክዋ። ንሳ ግን ኣይትርደኣንን ‘ያ። ንበዓልቲቤተይ ሓሳበይ ክገልጽ ዘይኽእል ድኹም ሰብ ምዃነይ ምነገርክዋ። ንደሕንነት ስድራ ክብል ኣፌ ዝተለጎመ ሰብ እየ ምበልክዋ። ንኽትዛረብ ዓዶም ግደፈሎም ድዩ ዝበለኒ ዞማይ። ናቱ ይሓይሽ። ካብ ምኽርዳን ትሃድም። ከይፈተኻ ዓድኻን ስድራኻን ትገድፍ። ነዚኣ ሓሳብ እዚኣ ምድጋፍ ይሓይሽ ኢለ ሓሰብኩ።

ሃገርና ንነፍስኻ ደይትጣበቀላ፡ ብዛዕባ መሰልካ ክትዛረበላ ደይከኣልካ፡ ብዛዕባ ካልእ ብሓውኻ ጎረቤትካን ወዲ ሃገርን ክትዛረበላ ደይትኽእል ሃገር ኮይና። ሱቕ በል እንታይ ገዲስካ ንኻልኦት ተሓልፈሎም ትብል ሓረግ ዝዓብለለሉ እዋን በጺሕና።  ኣነ ሎሚ እንታይ ገደሰኒ ኢለ ሱቕ ዝበልኩ፡ ጽባሕ ‘ውን ንዓይ ከምኣ እያ። ኣብ ባሕሪ ፍርሂ እንዳሓንበስና ክሳብ መዓስ ኢና ኣፍና ለጉምና ክንከይድ? መልሲ ዘይብሉ ሕቶ።  ኦ…ኦ… ኦ… ኣምላኽ ኤርትራ ካብዚ ፈተና ኣውጽኣና። ሱቅ ጡዑም እንታይ ገደሰኒ ኣርሕቀልና። ኣሜን።

ምልኪ ይፍረስ ፍትሒ ይንገስ

ካብ ሓዉኹም

ደብረ