ክቡራት ኣንበብቲ ብቀዳምነት ዕዙዝ ልባውን ሕውነታውን ሰላምታይ ተቐበሉ።

ብምቕጻል ናይ ሎሚ ትሕዝቶ ጽሑፈይ ብ2003 ምስ ሓደ ካብ ክልተ ወለዱ ተጋደልቲ ህ/ግንባር ዝነበሩ ዝተወልደን ኣብ ውሽጢ እቲ ኣእምሮ ደቂ ሰባት ዝብርዝ ሕሱም ገባቲ ስርዓት ህግደፍ ዝዓበየን መትከል ተ/ሚካኤል ዝተባህለ ተመሃራይ ዩኒቨርሲቲ ኣስመራ ነበር ብዝገበርክዎ ዕላል’የ ክጅምር። ብ2002-2003 ገባቲ ኢሳይያስ ኣብ ልዕሊ ተመሃሮ ዩኒቨርሲቲ ኣስመራ ጅምላዊ ማእሰርትን ጭፍጨፋን ዘካየደሉ እዋን ምዃኑ ይዝኸር። እቶም ተመሃሮ ዩኒቨርሲቲ ኣስመራ ድሕሪ ክንደይ ባርባራዊ ስቕያትን ግፍዕታትን ምስ ተፈትሑ፡ መብዛሕቶም ናብ ስደት ብፍላይ’ውን ንኢትዮጵያ ክውሕዙ ከም ዝተገደዱ ካብ ማንም ስውር ጉዳይ ኣይኮነን። መትከል ተ/ሚካኤል ከምቶም ኩሎም ክስደዱ ዝተገደዱ ተመሃሮ ዩኒቨርሲቲ ኣስመራ ብ2003 ብከባቢ ጾሮና ኣቢሉ፡ ናብ ኢትዮጵያ ገርሁስርናይ ኣብ ዝተባህለት ዓዲ ኣተወ። ኣብቲ ከባቢ ዝርከቡ ህዝብን ፖሊስን ሚልሽያን ኢትዮጵያ እቲ ቅኑዕ ፖሎቲካዊ መስመር ውድቦም ብዝዓደሎም ንመትከል ተ/ሚካኤል ብጽቡቕ ተቐበልዎ። ኣብቲ እዋን’ቲ ካብ ኤርትራ ዝመጹ ስደተኛታት ብሓፈሻ ተመሃሮ ዩኒቨርሲቲ ኣስመራ ከኣ ብፍላይ ኣብ ከተማ ኣኽሱም ዝጥርነፍሉ ግዜ’ዩ ነይሩ። መትከል ተ/ሚካኤል ናብ ኢትዮጵያ ዝኣተወሉ ሰሙናት ብርክት ዝበሉ መንእሰያት ብመንገዲ ጾሮና ገርሁስርናይ ዝኣትውሉ ኩነታት ስለ ዘይነበረ ፖሊስ ናይቲ ከባቢ ንበይኑ መኪና ኣዚዞም ናብ ከተማ ኣኽሱም ክሰድዎ ስለ ዝይኸኣሉ ስሙን ዝኸውን ኣብኡ ክጸንሕ ዘገድድ ኩነታት ተፈጥረ።

ናይ ኣጋጣሚ ጉዳይ ኮይኑ፡ ምስ ገለ ብጾተይ መኪና ሒዝና ብውድባዊ ስርሓት ንገርሁስርናይ ዘንቀሳቐስ ምክንያት ብምንባሩ፡ ምስቶም ፖሊስ ናይቲ ከባቢ ምውቕ ሰላምታ ብድሕሪ ምልውዋጥ ናብ ዘምጽኣና ጉዳይ ዕላልና ቀጸለ። ጉዳይና ብድሕሪ ምውዳእ መትከል ተ/ሚካኤል ዝተባህለ ተመሃራይ ዩኒቨርሲቲ ኣስመራ ካብ ኤርትራ ካብ ዝመጽእ ምሳና ሰሙን ገይሩ ኣሎ። ንበይኑ መኪና ክንእዝዘሉ ስለ ዘይኸኣልና ናብ ከተማ ኣኽሱም ክትማልኡልና ክብሉ ብትሕትና ሓተቱና። ብወገና’ውን ቤት ጽሕፈትና ኣብ ከተማ ዓድዋ ብምንባሩ፡ ኣብኡ ድማ ህጹጽን ኣገዳስን ስራሕ ስለ ዘለና፡ ምሳና ሓዲሩ ንጽባሒቱ ከተማ ኣኽሱም ከነብጽሖ ዝኾነ ይኹን ጸገም ከም ዘይብልና ምስ ሓበርናዮም ብሓሳብና ተሰማሚዖም ጉዕዞና ጀመርና። ካብ ገርሁስርናይ ክሳብ ከተማ ዓድዋ ንበጽሕ ምስ መትከል ተ/ሚካኤል ኣብ ዝተፈላለየ ጉዳይ ዝሓዝናዮ ዕላል ምስቲ ኣብ ሳሕል ምውላዱን ኣብቲ ብጀካ እከይ ጽልእታትን ቅርሕንትታትን እንተዘይኮይኑ ፍቕሪ ዘይዝርኣሉ ዓዲ ህግደፍ ምዕባዩን ብምዝማድ ክዕዘብ ከለኹ፡ ፖሎቲካዊ ንቅሓቱን ብስለቱን ካብ መጠን ንላዕሊ እናመሰጠኒ መጸ። ከተማ ዓድዋ ከባቢ ሰዓት 7.30 ኣጋምሸት ኣቲና ቁሩብ ኣዕሪፍና ድራር ምስ በላዕና ሰዓት 8.30 ነፍስሄር ኣቶ መለስ ዜናዊ ኣብ ብዙሕ ጉዳያት ቃለ-መጠይቕ ክገብር ብመስኮት ቴለቪዥን ጠበቕ በለ። መትከል ተ/ሚካኤል ነቲ ነፍስሄር ኣቶ መለስ ዜናዊ ዘካይዶ ዝነበረ ቃለ-መሕትት ዓቢ ትኹረት ሂቡን ተመሲጡን ይኸታተሎ ነበረ።

ድሕሪ’ቲ ቃለ-መጠይቕ ምውድኡ መትከል ተ/ሚካኤል ምስቲ ዝነበሮ ትኩረትን ዓቢ ኣገዳስነትን ሚዛኑ ንምፍላጥ ከመይ ረኺብካዮ ብዝብል ሕቶ ቀረብኩሉ። መትከል ተ/ሚካኤል ርእሱ እናነቕነቐ ኣብ ልዕሊ ነፍስሄር ኣቶ መለስ ዜናዊ ዘለዎ ዓቢ ኣድናቆት ብዘየውላውል ቃላት ገለጸለይ። ኣስዒቡ ነዚ ሽዱሽተ ሚልዮን ዘይመልእ ህዝቢ ኤርትራ ምምሕዳሩ ስኢኑ ብሓርጭን ብኩዖን እናተዛረበ ፋሕ ብትን ክንብል ዝገብር ዘሎ ገባቲ ኢሳይያስ መራሒ ሃገር ይበሃል ይኸውን በለኒ። ብርግጽ ሕማቕ ዕድል ህዝቢ ኤርትራ ኮይኑ ደኣምበር ገባቲ ኢሳይያስ ብሓርጭን ብኩዖን ዝምድር፡ ትማሊ ዝተዛረቦ ዘረባ ንጽባሒቱ ዘይደግም መራሒ ሃገር ብምባል ክትቕበሎን ክትሕበነሉን ዘጉሂ’ዩ በልክዎ። ካብ ብጣዕሚ ዘገረመኒ ድማ ብስለትን ህዝባዊ ሓልዮትን ናይ መትከል ተ/ሚካኤል ካልኣይ ሕቶ ምስ ኣስዓብኩሉ ዝሃበኒ መልሲ ነበረ። ገባቲ ኢሳይያስ ኣብ ኢትዮጵያ፡ ነፍስሄር ኣቶ መለስ ዜናዊ ድማ ኣብ ኤርትራ መራሕቲ እንተዝኾኑ’ዶ ምሓሸ ነይሩ? ዝብል ሕቶ ኣቕረብክሉ። መትከል ተ/ሚካኤል ኩሉ ኣህዛብ ጽቡቕ ክረኽብ ምብሃግ ቅኑዕ ልቦናን ሕልናን ናይ ዘለዎ ፍጡር’ኳ እንተዘይኾነ፡ ካብ ወረደ ግን እንቋዕ ኩላትና ሓደ ኣይመሰልና ዝብል ምላሽ ሃበኒ። ብወገነይ ካብ ሚእቲ ሚልዮን ዝኣኽል ህዝቢ ኢትዮጵያ ዝብደል ሽዱሽተ ሚልዮን ህዝቢ ኤርትራ ክብደል ይሓይሽ ክብል ብምሉእ ዕግበትን ድፍረትን ክምልሽ ኣይሰግአን። ካብ ሓደ ኣብ ሳሕል ተወሊዱ ኣብ ሕምብርቲ ጽልኢ እንተዘይኮይኑ ፍቕርን ሓልዮትን ህዝቢ ኣብ ዘይዝርኣሉ ዓዲ ህግደፍ ዝዓበየ መንእሰይ ከምዚ ዓይነት ፖሎቲካዊ ብስለትን ህዝባዊ ሓልዮትን ምዕዛብ ብጣዕሚ ካብ ዘኩርዕ ንቁሕ ኣተሓሳስባ’ዩ። ብርግጽ ኣብ ግርማይ ወዲ ፊሊፖን መሰልቱን ከምዚ ዓይነት ህዝባዊ ኣረኣእያ፡ ስምዒትን ሓልዮትን ምርካብ ፍጹም ዝሕሰብ ኣይኮነን። ምክንያቱ ድማ ካብ ገባቲ ኢሳያይስ ዝተፈልየ ፖሎቲካዊ ራእይን ባህርያትን ፍጹም ስለ ዘይብሎም።

ገባቲ ኢሳይያስ 1994-1998 ኣብ ዘሎ እዋን ጥራይ ምስ ጎረባብቲ ሃገራት በብእብረ ኣዕናዊ ኲናትን ወራርን ኣብ ዝካየደሉ ግዜ፡ ብውጽኢቱ ክንደይ ኤርትራዊ ክቡር ሂወቱ ዘይሰኣነን ኣብ ዝተፈላለየ ጸገማት ዘይወደቐን። ብተመሳሳሊ ኣብ ባድመ ሃንደበታዊ ኲናትን ወራርን ምስ ኣካየደ ብውጽኢቱ ክቡር ሂወት ብኣሽሓት ዝቁጸሩ መንእሰያት ምቁጻዩን ምስጓግ ኤርትራውያን ካብ ኢትዮጵያ ምስዓቡን ይፍለጥ። ናይዚ ኩሉ ጠንቕን ተሓታትን ገባቲ ኢሳይያስ ምዃኑ ልዕሊ ሰቡ እናፈለጠ ከሎ፡ ካብ ዝፈጸሞ ታሪኻዊ በደላት ብምህዳም፡ ንህዝቢ ኤርትራ ንምድንጋር፡ ምብራዕ ኲናት ባድመ ይኹን ብውጽኢቱ ኣብ ልዕሊ ዜጋታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ዘጋጠመ ዝተፈላለየ በደላት ንህወሓት ኢህወደግ ተሓተቲ ንምግባር ብተደጋጋሚ ክዝምር ይስማዕ። ግርማይ ወዲ ፊሊፖን መሰልቱን ካብ ገባቲ ኢሳይያስ ዝተፈልየ መዝሙር ክህልዎም ስለ ዘይኽእል፡ ንጠንቂ ኲናትን ወራርን ንጎኒ ገዲፎም ብሳዕቤናቱ ክግዕሩ ይስምዑ። ካብቲ ብኣዕናዊ ኲናትን ወራርን ገባቲ ኢሳይያስ ዝጠፍአ ብኣሽሓት ዝቁጸር ክቡር ሂወት መንእሰያት ንላዕሊ ብምስጓግ ዜጋታት ኤርትራ ካብ ኢትዮጵያ ጥራይ ብዝያዳ ዝሓሙ ክመስሉ ይፍትኑ። ኩሉ ብውጽኢት ኲናትን ወራርን ገባቲ ኢሳያይስ ዝተኸሰተ ምዃኑ ክእምኑ ኣይደልዩን’ዮም።  ኣብቲ እዋን’ቲ ኣብ ውሽጢ ክልቲኡ ኣህዛብ ዝተፈጸመ ጌጋን በደላትን ሚዛናዊ ብዝኾነ መንገዲ ከቕርቡ ፍጹም’ውን ኣይተዓደሉን። ኣብ ኤርትራ ብገባቲ ኢሳይያስ ካብ ምስጓግ ዜጋታትና ዝኸፍአ ብኣሽሓት ዝቁጸሩ ሲቪል ዜጋታት ኢትዮጵያ ብፍላይ’ውን ትግራዎት ብሓለንጊ ፋሽስቲ ዝተጨፍጨፉን ክሳብ’ዚ ዕለት’ዚ ድማ ሂወቶም ዝተሰወሩ ኣይንታዮምን’ዩ። ከምኡ’ውን ክሳብ’ዚ እዋን’ዚ ሂወቶም ኣበይ ምህላዉ ዘይፍለጡ ምሩኻት ኲናት ከም ዘለዉ ከልዕልዎ ፍቓደኛታት ኣይኮኑን። ብሂወት ምሩኻት ኲናት ጂቡቲ ክጣበቑ’ውን ኣይመርጹን’ዮም። ስለ ምንታይ? ንዝብል ለባም ሓታታይ ፍቕርን ሓልዮትን ኩሎም ኣህዛብ ካብ ዘይምዕዳል ዝምንጩ ምዃኑ ዘማትእ ጉዳይ የብሉን።

ሓደ ፖሎቲካዊ ውድብ ኣብ መስርሕ ጉዕዝኡ ንዝፍጽሞ ጌጋን በደላትን ብትብዓት ዝቕበል ክሳብ ክንደይ ደሞክራስያዊ ኣተሓስስባን ባህርያትን ከም ዘለዎ፡ ከምኡ’ውን ብቁዕን ብሱልን መሪሕነት ከም ዝውንን’ዩ ዘርኢ። ምስጓግ ዜጋታት ኤርትራ ካብ ኢትዮጵያ ብርግጽ ብውጽኢት ወራር ኢሳይያስ ዝተፈጥረ ክስተት ምዃኑ ዘጠራጥር የብሉን። ይኹን ደኣምበር ህወሓት ኢህወደግ ንሕና’ውን በቲ ግጭት ዝደፍኦ ርሱን ግዝያዊ ስምዒታት ተደሪኽና ጌጋ ፈጺምና ኢና ብምባል ርእሰ ነቐፌታ ከም ዝገበሩ ታሪኽ ባዕሉ ዓቢ ይምስክር’ዩ። ብድሕሪ’ቲ ተባዕ ርእሰ ነቐፊታ ምክያድ ድማ ካብ ኢትዮጵያ ዝተሰጎጉ ዜጋታት ኤርትራ ተመሊሶም ገንዘቦም ይኹን ንብረቶም ክውስዱ፡ ተባዕ ዝኾነ ፖሎቲካዊ ውሳኔታት ብምውሳድ፡ ብግብሪ ተግባራዊ ይገብርዎ ከም ዘለዉ ምኽሓድ ዝኸኣል ኣይኮነን። እዚ ፖሎቲካዊ መስመሮም ብዝዓደሎም ኣብ ህዝቢ ካብ ዘለዎም ፍቕርን ሓልዮትን ዝብገስ ደኣንበር ንማንም ንምሕጓስ ወይ ብዝኾነ ጸቕጥታት ዝገብርዎ ፍጻሜ ዘይምዃኑ ርእሰ ግሉጽ ሓቂ’ዩ። ከምዚ ዓይነት ተባዕ ርእሰ ነቐፌታን ህዝባዊ ሓልዮትን ኣብ ዓዲ ገባቲ ኢሳያይስ ይኹን ኣብ መብዛሕቱ ደምበ ተቓውሞ ኤርትራን ግርማይ ወዲ ፊሊፖን ክትረኽቦ ኣይሕሰብን’ዩ። ገባቲ ኢሳይያስ ጸረ ደሞክራሲ ፖሎቲካዊ ስልጣን ካብ ዝጭብጥ ኣትሒዙ ህዝብን ሃገርን ኤርትራ እናዕነወን እናበተነን ከሎ ሓንቲ መዓልቲ ኩሉ ፖሊሲታቱ ግጉይ ምዃኑ ክኣምን ድልውነት ኣርእዩ ኣይፈልጥን’ዩ። ብተመሳሳሊ’ውን ኣብ መብዛሕቱ ደንበ ተቓውሞ ኤርትራ ተባዕ ርእሰ ነቐፌታ ምግባር ዝተለመደ ባህርን ጸጋን ኣይኮነን። ግርማይ ወዲ ፊሊፖን መሰልቱን ድማ ብዘበነ ውቤ ዝጸመመስ ውቤ ክብል ይነብር ከም ዝብሃል፡ መዝሙር ኢሳይያስ እናደገሙ፡ ቅርሕንትን ጽልእታትን ክነዝሑ ምስጓግ ዜጋታት ኤርትራ ካብ ኢትዮጵያ ከኳማስዑ ጸሓይ ይዓርቦም። ኣብዚ እዋን’ዚ ነቲ ኩሉ መዳያዊ ግፍዕታትን ዓፈናታትን ገባቲ ኢሳይያስ ኣንገፍጊፍዎ ሂወቱ ዓሚኹ ዶብ ተሳጊሩ ዝመጽእ ዘሎ ህዝብና ህወሓት ኢህወደግ ዝገብርዎ ዘለዉ ሰናይ ሕውነታዊ ኣቐባብላን ንመንእሰያት ዝህብዎ ዕድል ላዕለዋይ ደረጃ ትምህርትን ብኣውንታ ክርእይዎ ኣይተዓደሉን። ምክንያቱ ድማ ህዝባዊ ሓልዮትን ወገንነትን ስለ ዘይብሎም ጥራይ’ዩ።

ግርማይ ወዲ ፊሊፖ ኣብ ጉዳይ ልዕላውነትን ሓድነት ህዝብን መሬትን ኤርትራ ብዝምልከት ከምቲ ናቱ ተመሳሳሊ ፖሎቲካዊ መርገጽ ክሕዝ ዕድመ ኣቕሪቡለይ ኣሎ። ነቲ ዘቕረበይ ዕድመ ተቐቢለ ከምቲ ናቱ ተመሳሳሊ ፖሎቲካዊ መርገጽ ክሕዝ ምስ ዘይኽእል ግን ነቲ ኩሉ ግዜ ዝሕበነሉ ኤርትራዊ ዜግነተይ መንጢሉ ኢትዮጵያዊ መንነት ክልጥፈለይ ምዃኑ ኣነጺሩ ኣሎ። እዚ ፖሎቲካዊ የዋህነት ድዩ ወይስ ፖሎቲካዊ ዕሽነት ክጽዋዕ? ብርግጽ ካብቲ ኣዝዩ ዝገርም ግርማይ ወዲ ፊሊፖን መሰልቱን ዓቕሞም ይኹን ክእለቶም ዘይምፍላጥ ጥራይ ዘይኮነስ፡ ኣብዚ ምዕቡል ዘመን’ዚ ኣብ ዓዲ ደሞክራስን ፍትሕን ንዓመታት እናተቐመጡ፡ ካብቲ ዝነብርሉ ቅንጣብ ክምሃሩ ስለ ዘይኽእሉ ክብርን መሰልን ደቂ ሰባት ክነፍጉ ኣይሓፍሩን’ዮም። ብዝኾነ ካብ ገባቲ ኢሳይያስ ወይ’ውን ካብ ግርማይ ወዲ ፊሊፖን መሰልቱን ዝወሃብ ወይ ዝንፈግ ዜግነትን መንነትን ከም ዘይህሉ በዚ ኣጋጣሚ’ዚ ብንጹር ከብርህ ይፈቱ። እንተ ነቲ ብሚዛኑ ኣብ ጉዳይ ልዕላውነትን ሓድነት ህዝብን መሬትን ምስኡ ተመሳሳሊ ዝኾነ ፖሎቲካዊ መርገጽ ክሕዝ ዘቕርበለይ ዕድመ ብዝምልከት፡ ከምቲ ናቶም ካብ ዕለት ንዕለት ዝቕየርን ዝገላበጥን ርእይቶ ከም ዘይብለይ የረጋግጽ። ካብኡ ንላዕሊ ግን ንገባቲ ኢሳያይስ ፖሎቲካዊ ዋንጫ ንምዕታር ብግርማይ ወዲ ፊሊፖን መሰልቱን ኣብ ዝቕርብ መኣዲ ዝቋደስ ሕልና ከም ዘይብለይ የነጽር።

ደጊመ ርእይቶይ ብዝተነጸረ መንገዲ ንምቕማጥ ዝኣኽል፡ ህወሓት ኢህወደግ ካብ ዝተመስረትሉ እዋን ኣትሒዙ ክሳብ’ዚ ዕለት’ዚ ኣብ ነጻነትን ልዕላውነትን ኤርትራ ፍጹም ዝተቐየረ ፖሎቲካዊ መርገጽ ከም ዘይብሎም ብጽንዓት ይኣምን። ህወሓት ኢህወደግ ብጀካ’ቲ ኣብ ዕጥቃዊ ቃልሲ ኣብ ጎኒ ህዝቢ ኤርትራ ብምስላፍ ዝኸፈልዎ ረዚን መስዋእቲ፡ ኤርትራ ነጻን ልዕላዊት ሃገርን ምዃና ንማሕበረ-ሰብ ዓለም ብግብሪ ዘረጋገጸ ተባዕ ፖሎቲካዊ ሓይሊ ምዃኑ ዘጠራጥር የብለይን። ካብዚ ጽኑዕ እምነት’ዚ ብምብጋስ ድማ ህወሓት ኢህወደግ ፈተውቲ ህዝቢ ኤርትራ ደኣምበር ፍጹም ጸላእቱ ዘይምዃኖም ደጊመ ደጋጊመ የረጋግጽ። ኣብዚ እዋን’ዚ ድማ ህዝቢ ኤርትራ ካብቲ ውዲቕዎ ዘሎ ሓደጋ ብርሰትን ምብትታንን ገባቲ ኢሳይያስ ብምንጋፍ፡ ኣብ ልዕሊ መቓብር ጨቋኒ መንግስቲ ህግደፍ ቅዋማዊ ደሞክራስያዊ ስርዓት ንምትካል ኣብ ዘካይዶ ዘሎ ዘይሕለል ቃልሲ ብክንድ’ቲ ዓቕሞም ዘፍቕዶ ሕውነታዊ ምድግጋፍ ይገብሩ ምህላዎም ይኣምን። ኣብዚ ህሞት’ዚ ንልዕላውነትን ሓድነት ህዝብን መሬትን ኤርትራ ስግኣትን ሓደጋን ዝኾኑ ዘለዉ ህወሓት ኢህወደግ ወይ’ውን ጎረባብቲ ሃገራትን መንግስቲ ኣሜርካን ዘይኮኑስ፡ ንስለ እቲ ሓቂ ኣብ ውሽጢ ዜጋታት ኤርትራ ብግብር ዘንጸባርቕ ዘሎ ግጉይ ኣተሓሳስባ፡ ዘቤታዊ ድኽመታትን ኣዕናዊ ፖሊስታትን ከም ዝኾነ ብንጹር ኣገባብ ምዝርዛሩ ሕልናውን ዜግነታውን ግዴታይ ደሪኹኒ እንሆ በዚ ዝስዕብ የቐምጦ።

1. ኣብዚ እዋን’ዚ ብቀዳምነት ንልዕላውነትን ሓድነት ህዝብን መሬትን ኤርትራ ብስግኣትን ሓደጋን ዝግለጹ እቶም ህዝብን ሃገርን ኤርትራ ዝብትኑን ዘብርሱን ዘለዉ ገባቲ ኢሳይያስ፡ ጨቋኒ ስርዓቱን ሰዓብቲ ህግደፍን ’ዮም። ስለዚ ህዝቢ ኤርትራ ኣብዚ ህሞት’ዚ ብጀካ ገባቲ ኢሳይያስን ስርዓቱን ካልእ ጸላኢ የብሉን።
2. እቲ ዝተወደበ ፖሎቲካዊ ሓይልታት ወይ ደምበ ተቓውሞ ህዝብን ሃገርን ኤርትራ ብክንድ’ዚ ዝእኽል ናህሪ እናበረሰን እናተበታተነን ከሎ፡ በቲ መሪር ውድዕነት ዝሓቶ ታሪኻዊ ሓላፍነቱ ክብ ብምባል ብቀዳምነት ንድሕነት ህዝብን ሃገርን ክቃለስ ብዘይምብቕዑ ካብ ተሓታትነት ሓራ ኣይኮነን። ስለዚ በዚ ዘለዎ መልክዕ ኣገባብ ቃልሲ ክቕጽል ምስ ዝመርጽ ንልዕላውነትን ሓድነት ህዝብን መሬትን ኤርትራ ስግኣትን ሓደጋን ምዃኑ ኣይተርፎን’ዩ።
3. እዚ ሎሚ ኣብ መድረኽ ብግልጺ ዘንጸባርቕ ዘሎ ትግራይ ትግርኚ ወይ ኣንድነት ዝብል ጉጉይ ኣተሓሳስባ ብግብሪ ንልዕላውነትን ሓድነት ህዝብን መሬትን ኤርትራ ዝጎዛዚ ጭቡጥ ስግኣትን ሓደጋን’ዩ።
4. ንብዙሕነትን ግርማን ህዝቢ ኤርትራ ዝጻረር፡ ንገለ ብሄራት፡ ሃይማኖታት፡ ኣውራጃታት፡ ካብኡ ንታሕቲ መበቆልን መንነትን ዘነኣእስ ብትምክሕቲ ዝግለጽ ወይ ብኣንጻሩ ብጸቢብነት ዝሰራሰር ኣተሓሳስባታት ንልዕላውነትን ሓድነት ህዝብን መሬትን ኤርትራ ዝኸፍአ ስግኣትን ሓደጋን’ዩ። ግርማይ ወዲ ፊሊፖን መሰልቱን ካብዚ ዘርኣዊ ኣተሓሳስባ’ዚ ነጻ ዘይምዃኖም’ዩ ዝረጋገጽ። ምክንያቱ ኣብ ሃገራት ኤውሮጳን ኣሜርካን ካብ 5-7 ዓመት ዜግነት ክወስዱ መሰል ከም ዘለዎም እናሞጎቱ፡ ኣብ ኤርትራ ተወሊዶም ጭቓ ኣቆጢዖም ንዝዓበዩን ንልዕሊ 50 ዓመታት ንዝተቐመጡን ወደባትን ዘይወደባትን ብዝብል ዘርኣዊ ኣተሓሳስባ ክፈላልዩ ስለ ዝሕልኑ። በዚ ኣጋጣሚ’ዚ ግርማይ ወዲ ፊሊፖን መሰልቱን ንካልኦት ኣህዛብ ክብሪ ዘይህቡ ሓለይቲ ወይ’ውን ተጣባቒቲ ህዝቢ ኤርትራ ክመስሉ ምፍታን ከንቱ’ዩ። ኤርትራዊ ፍሉይ ፍጥረት እናወሰዱ፡ ትግራዋይ ከም ዝተሓተ ፍጥረት እናረኣዩ፡ ወዲ ትኹል ኣምሓራይ ኣድጊ እናበለ ክደርፍ እናተባብዑ ይትርፍ ሓለይቲ ኣምሓራን ኦሮሞን ክኾኑ፡ ፍቕርን ሓልዮትን ህዝቢ ኤርትራ ዘይብሎም ምዃኖም’ዩ ዘመላኽት።

ኣብ መደምደምታ ካብቲ ኣብ ውሽጥን ደገን ዝርከብ ህዝቢ ኤርትራ ለውጢ ከረጋግጽ ኣይኽእልን’ዩ፡ ኣብ ኤርትራ እንተፈትዩ ለውጢ ከረጋግጽ ዝኽእል ገባቲ ኢሳያይስ ጥራይ’ዩ፡ ብምባል ዝፍለጥ ፈላስፋ ኣብዚ ሰሙን’ዚ ኣብ ዝተፈላለየ መርበብ ሓበሬታታት ብትምክሕቲ ዝተነድሐ ጽሑፍ ምስ ኣንበብኩ ብዛዕብኡ ገለ ከይበልኩ ክሓልፍ ሕልናይ ኣይፈቐደለይን። ጃህራን ፈኸራን ንገባቲ ኢሳይያስ ኣይጠቐመን። ገባቲ ኢሳይያስ ብዶብ ኣመሳሚሱ ግጭት ኤርትራን ኢትዮጵያን ምስ ኣባርዐ ካብ ባድመ ወጻእና ማለት ጸሓይ ዓሪባ ዘይምምላስ ማለት’ዩ፡ እቲ ኲናት ኣብ ባድመ ጥራይ ዘይኮነስ፡ ኣብ መቐለ ክንምሳሕ ንኽእል ኢና ኢሉ ይጅሃር ምንባሩ ይዝኸር። ኣብ ጽንብል በዓል ሃገራዊ ነጻነት 2017 ዝሃቦ መደርኡ ግን ማሕበረ ሰብ ዓለም ልዕልነት ሕጊ ኣኽቢሩ ብኮሚሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝተወሰነ ልዕላዊ መሬትና ከረኽብና ይምሕጸን ክብል’ዩ ተገዲዱ። እዚ ገባቲ ኢሳያይስ ካብቲ ዝነበሮ ብድዐን ጃህራን ክሳብ ክንደይ ነፊሱ ምህላዉ’ዩ ዘመላኽት። ኮይኑ ግን ኣብዚ እዋን’ዚ እቲ ትግራዎት ከም ንፉዓት ዝቁጸሩ ዘለዉ ንሕና ኤርትራውያን ስለ ዝሓመቕና ጥራይ’ዩ ክብል ዝጸንሐ ተመራማሪ ንፖሎቲከኛታት ትግራይ ምስ ገባቲ ኢሳይያስ ተሰሊፉ ካብ ትግራይ ጥራይ ዘይኮነስ፡ ካብ መላእ ኢትዮጵያ ሓግሒጉ ከውጽኦም ብቕዓትን ሓይልን ከም ዘለዎ ገሊጹ ኣሎ። ገባቲ ኢሳይያስ ኣብ ግጭት ኤርትራን ኢትዮጵያን ከም ዘይተሳዕረ፡ ብኣንጻሩ ንክንደይ ጀረናላት ከም ዘብኸዮም ክገልጽ’ውን ሕፍር ኣይበለን። ብቕዓትን ሓይልን እንተዝህሉ ደኣ ካብ ባድመ ምውጻእ’ዶ ኣይምቐለን ነይሩ። ብዝኾነ ኣብዚ ጉዳይ’ዚ ብዘይቀለዓለም ከምቲ ትምክሕቲ ኣደ ውድቀት’ያ ዝበሃል ሓደ ካብቲ ንጭቡጥ ወድቀትና ምክንያት ኮይኑ ዘሎ ሓሶት፡ ትምክሕቲ፡ ጃህራን ፈኸራን ምዃኑ ክንግንዘብ ይግባእ ክብል ይደፍር። እዚ ንገባቲ ኢሳይያስ ጥራይ ዝምልከት ዘይኮነስ፡ ነፍሲ ወከፍ ዜጋ ነብሱ ክፍትሽ ይምሕጸን።

ንቡር ዝምድና ኣህዛብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ንዘለኣለም ክነብር’ዩ!!

ምስ ሰናይ ትምኒት

ነፀረኣብ ኣስመላሽ

16 ሰነ 2017