ብ ተወልደ ኪዳነማርያም

ኣብ ኤውሮፓ ዝርከቡ ብዙሓት መራሕቲ ሃይማኖት ብዝያዳ ከኣ መራህቲ ተዋህዶ ቤተ ክርስትያን ኢና ዝብሉ ኣቐሽቲ መሳርሒ ህግደፍ ኮይኖም፡ ንቤተ ክርስትያን መሳልል ውልቃዊ ናብርኦም ገቢሮም ዝነብሩ ከም ዘለው ይፍለጥ፡፡

ሎሚ እዞም ሰባት እዚኦም ስለምንታይ ነዚ ጸይቅታት እዚ የኻይዱ? ኣንጻር ሕልኖኦምን ታቦቶምን ደው ዝበሉሉ ምኽንያት እንታይ እዩ? ምስ ህግደፍ ዘለዎም ምትእስሳር ከመይ እዩ? ከይዱ ከይዱ እንታይ ዕላማኡ ? ቤትክርስትያናት እናፈረሰን እናዓነወን፡ ቤተ ክህነት ብኣስገዳድ ኣናተዓስከሩን እናተኣስሩን ሓንቲ ቃል እኳ ብጩቅ ዘይብልሉ ምኽንያት ስለምንታይ ? ሃይማኖታዊ እየ ዝብልን ኣብ ቤተክርስትያን ዝመለለስን ህዝቢኸ ቤተክርስትያኑ እናፈረሰትን ኣናዓነወትን እንከላ ንምንታይ የጽቅጥ? ጽባሕ ንግሆ ኣብ ክንዲ ንስእሊ ክርስቶስ ንስእሊ ኢሳያስ ክሰግድ ይሕሸኒ ማለት ድዩ? ኣስከ ነፍስ ወከፍና ሐሕልናና ንመርምር? ንዝብል ኣርእስትታት ክትንክፍ እየ።

እዞም ህቡኣን ናይ ህግደፍ መሳርሒ ዝኾኑ ኣቅሽሽትን ካህናትን ኣብ ስደት ንዝርከብ ህዝብና ከም ኣሳሪ ዘይብሉ ማእዶ ፋሕ ጭንግራሕ ኢሉ ከይተርፍ ብዝብል ምኽንያት ዳርጋ ኩሎም ካብ ኤርትራ፡ ብመንገዲ ቢት ጽሕፈት ሃይማኖታዊ ጉዳያት፡ ድሕሪ ናጽነት ንኤውሮፓ ዝተላእኩ ኮይኖም፡ ገለ ክኣ ብናይ ወልቀ ጻዋዒት ኣብ ኤውሮፓ መጺኦም ዑቕባ ዝሓተቱ፡ ገለ ውሑዳት ከኣ ቅድሚ ናጽነት ሃገርና ናብ ኤውሮፓ ዝተሰደዱ እዮም።

ምስ ህግደፍ ኢድን ጓንትን ኮይኖም ንክሰርሑ ዘገደዶም ምኽንያት ብሓፈሽኡ ዝተፈላለየ ውልቃዊ ረባሓታት ኮይኑ፡ ማለት ቤተሰቦም ካብ ውሽጢ ሃገር ንምጥላብ፡ ንብረቶም ብህግደፍ ከይምንዛዕ ምፍራሕ፡ ኣብ ቤትጽሕፈታት ህግደፍ ጠልጠል ዝበለ ጉዳያቶም ንምስላጥን እዩ፡፡ ገለ ውን ብጊዜ መግዛእቲ ከይተረፈ ምስ ደርጊ ተኣሳሲሮም ዝሰርሑ ዝነበሩን ጉዶም ከይቅላዕ ዝሰግኡን እዮም።

እዞም ኣቅሽሽቲ ኣዚኣቶም መሰረታዊ ተሓታትነቶም ንህግደፍ እዩ፡፡ ናይ ስራሕ ውጥን ካብ ህግደፍ ይቕበሉ፡ ሪፖርት የቕርቡ፡፡ ዓዲ ዓዲ ይንቀሳቐሱ፡፡ ኩሉ ሃይማኖታዊ ፕሮግራም ምስ ናይ ህግደፍ የዋሃህድዎ፡፡

ኣብ ኤውሮፓ ኮይኖም ነዞም ኣቐሽሽቲ ዚኦም ዘውዝዑን ዘማእክሉን መምርሒ ዝህቡን፡ ብመራሕ ህግደፍ ዝተመዘዙ ሓለፍቲ ከኣ፡

1. ተስፋሚካኤል ገራህቱ፡፡ ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ ዓዲ እንግሊዝ፡፡ እዚ ሰብዚ ቅድሚ ሕጂ ምስ ናይዝጊ ክፍሉን ኣብርሃ ካሳን ዓሊ ስዒድን ኣባል ኮሚቴ ሃገራዊ ድሕነት ኮይኑ፡ ኣብ 1996 ብጃምላ ናይ ዝተኣሰሩ ኣመንቲ ምስልምና ዝኾኑ መማህራንን ካልኦትን ዝርከብዎም ንሞት ፈሪዱ ተባሂሉ ዝንገረሉን፡ እሙን ጊላዋ ናይ ኢሰያስ ኣፈወርቂን እዩ።

2. ዘመደ ተኽለ፡፡ ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ ኢጣልያ፡፡ ኣርባዕተ ኣስመራ ተወሊዱ ዝዓበ፡ ዓጽመ ስጋ ናይ ኢሳያስ ኣፈወርቂ፡፡ ኣብ መጀመርያ ሰብዓታት ንሩስያ ንትምህርቲ ድሕሪ ምኻድ፡ ካልኦት ኣብ ሩስያ ተመሃሮ ዝነበሩ ኤርትራውያን ንሜዳ ኣትዮም ክጋደሉ እንከለው፡ ንሱ ግን ኣካያዲ ሽማግለ ናይ ኤርትራውያን ንናጽነት ኣብ ኤውሮፓ (ኤ.ና.ኤ) ተመሪጹ ብዝብል ምስምስ ካብ መጀመርያ ሰብዓታት ኣትሒዙ፡ ኣብ ኤውሮፓ ተሪፉ፡ ናይ ሰልፊን ናይ ኩሉ ድሑር ሕማማትን ሓላፊ ኮይኑ፡ ዝተዋስአ፡፡ ሰላሕታዊ ጸይቂ ናይ ዘመደ ካብ ሰብዓታት ዝጀመረ ኮይኑ፡ መስፍን ማናን ፡ ጻጸን ብዝብል ሽም ዝጽውዑ ናይ ቀደም ኣካየድቲ ሽማግለታት ኤናኤ ዝነበሩ፡ ንሜዳ ምዕባለ ክርእዩ ኣብ ዝተፈላለየ እዋን ምስገሹ ዝተቐትሉ፣ ኣብ ጥፍኣት ናይዞም ጀጋኑ፡ ,ኢድ ኣለዎ, ተባሂሉ ዝጥርጠርን፡ ናይ ሓፋሽ ገንዘብ በሊዑ ዝሰወደን እዩ፡፡

3. ተስፋማርያም ወዲ ባሻይ። ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ እስራኤል። ብወለዶ ቀረባ ቤተሰብ ናይ ኢሰያስ ኣፈወርቂ። ኣብ 1973 ‚መንካዕ“ ብዝብል ጉልባብ ተኣሲሩ ኣብ ውሽጢ ሓለዋ ሰውራ ኮይኑ፡ ስለያ ኣንጻር መንካዕ ዘካየደ፡፡ ብ2001 ኣብ ኣልጀርያ ዝተኻየደ ናይ ዕርቂ ዘተ፡ ንሱ ምስ የማነ ማንኪ፡ ኣንጻር ሃይለ መንቆርዮስን ሃይለ ድሩዕን ተሰሊፉ ስለያዊ ጸብጻብ ንኢሰያስ እናሃበ፡ ዕርቀ ሰላም ናይ ኤርትራን ኢትዮጵያን ንምዝራግ ዝፈተነ እዩ። ሞኒተሪንግ ግሩፕ ዝተባህለ ናይ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ኣብ ዘውጽኦ ሓዲሽ ጸብጻብውን፡ ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ እስራኤል (ብወዲ ባሻይ ዝመሓደር) ኣብ ሲናይ ዝርከብ ብራሻይዳ ዝካየድ መሸጣ ኤርትራውያን ኢድ ከምዘለዎ ሓቢሩ፡፡

4. ዮውሃንስ ደባስ።  ቆንስል ኤርትራ ኣብ ጀርመን፡፡ ካብ ኤምባሲ ኤርትራ (ኣቶ ጴጥሮስ) ንላዕሊ ብህግደፍ እምነት ዘሕደረ፡፡ ደረጃ ትምህርቲ ሓውሲ መሃይም፡፡ ተመክሮ ባሕረኛ። ኣብ ኣስመራ፡ ኣብ መንጎ ገዛ ከኒሻን ፎሮቭያን ኣርባዕተ ኣስመራን እናተጻፍዐ ዝዓበየ እስኩኒስ እዩ። እዚ ሰብ እዚ ቅድሚ ሕጂ ብዘሕለፎ ናይ ሓሶት ጸብጻብ፡ ንኣቶ ብስራት ቆንስል ኤርትራ ኣብ ጀርመን ነበርን፡ ንኣቶ ፎርዖን ወልዱ ሰብኣይ ጓል ኣንከረን፡ ንካልኦት ብዙሓት ኣብ ኤውሮፓ ዝነብሩን ዝምልከት፡ ናይ ሓሶት ጸብጻባት ኣሕሊፉ ዘእሰረ ጸይቀ ዕሉል እዩ። ከም ስኩኒስ መጠን፡ ጀነራላት ህግደፍ ንመገሻ ንሃገረ ጀርመን ኣብ ዝመጹሉ እዋን ከኣ፡ ደቀ ኣንስትዮ ኣብ ምስሳይ ዝዋፈር ሕሱር ባእታ ኽኸውን እንከሎ፡ ሓንቲ ወርሒ ውን ትኹን ሰሪሑ ዘይፈልጥ ክነሱ፡ እብ ጀርመን መንበሪ ገዛ ይውንን።

ኣብ ላዕሊ ዝተጠቕሱ ላዕለዎት ሓለፍቲ ህግደፍ፡ ኣብ ኤውሮፓ ንዝርከቡ ተወከልቶም ፡ ኣብ ዘዝተመደብዎ ከተማታት ተዘሪኦም፡ ከሳልጥዎን ክዓምዎን ዘውጽእዎ መምርሒታት ብዙሕ እኳ እንተኾነ እቲ ቀንዲ ግን ብኸምዚ ዝስዕብ ይዝርዘር፡፡

1 ምስ ኣተሓሳስብኦም ንዘይሰማምዑ፡ ኣብ ጎድኒ ሕዝቦም ተሰሊፎም ብስሩዕ ኣገባብ ንዝንቀሳቐሱ ካልኦት ኣቐሽቲ ፣ ናይ ጠቐነ ወረታት ኣኻኺቦም ካብ ህዝቢ ምንጻልን ምፍርራሕን፡ ብዘይ ንሕስያ ምጽላምን፡ ውሕስነት ህይወቱ ከምዘይብሉ ምግላጽን፡፡

2. ብጊዜ ሃይማኖታዊ በዓላት ንመንግስቲ ህግደፍ፡ ምስ ኣምላኽ ጸንቢርካ ምውዳስ፡፡

ዝኾነ ይኹን ብመንግስቲ ዝካየድ ግፍዕን፡ ኣብ ሃገርና ዝወርድ ኣስካሕካሒ ኩነታትን፡  ከምዘይተገብረን ከምዘየለን ኣጽቂጥካ ምሕላፍ።

3. ምእመናን ተኣኪቦም ኣብ ልዕሊ ሃይማኖትን መራሕታን ንዝወርድ ዘሎ ኣደራዓት፡ ንከይዝትዩ ምዕጋትን ምዝራግን ወይ መኣዝኖም ምስሓትን፡፡ ምእመናን ከም መደንዘዚ (ትራንኩላይዘር) ዝተወግኡ፡ ናይ ሓዝሓዝ ጽሉላት፡ ሰላሕ መላሕ ኢሎም ካብን ናብን ቤተጸሎት ጥራይ ከም ዝመላለሱ ምግባር፡፡ ኣብ ዝተናውሐ እዋን ከኣ እቲ ቤተመቕደስ መቐረቱ ዘጥፍአን ኣሰልቻውን ኣምባሃቑን ክኸውን ምድላይ፡፡

4. ኣብ ህግደፍ ዘዋደዶ ሰላማዊ ሰልፍታት ምክፋልን ምጉስጓስን ጸበል ምንጻግን፡፡

5. ኣብ ዝተናውሐ እዋን ንኣተሓሳስባ ህዝቢ ምልማስን፡ ኢሳያስ ጥራሕዩ ነዛ ሃገርዚኣ ጠሚሩ ዝሕዝ ፡ ንሱ እንተዘየልዩ ሃገር ክትበታተን እያ  እናበልካ ሓሞት ህዝቢ ምፍሳስ፡፡

6. ኣብ ህግደፍ ዘይተመዝገቡን ምስ ህግደፍ ዘይደናገጹን ወይ ንህግደፍ ዝቃወሙን ምእመናን ኣብ ዘካይድዎ ውራይ ይኹን ሓዘን ዘይምክፋል፡፡ ወይ ናይ ቃልዓለም ተሳትፎ ምርኣይ፡፡

7. መባእ ተባሂሉ ዝተዋጽአ ገንዘብ፡ ኣብ ፍራንክፈርት ዝርከብ ናይ ምሉእ ኤውሮፓ፡ ማእከላይ ካዝና ናይ ህግደፍ ምኽዛን፡፡ እዚ ማእከላይ ካዝና ናይ ህግደፍ፡ ክንፈ ተባሂሉ ብዝጽዋዕ ቤተሰብ ሓጎስ ክሻ ዝኾነ ውልቀሰብ ይቆጻጸሮን የመሓድሮን፡፡

8. ኩሉ ዓይነት ፕሮፖጋንዳ ተጠቒምካ ህዝቢ ምውዳብ፡፡

ብስም መራሕ ሃይማኖት ኣብ ወጻኢ ተቐሚጥካ፡ ነዚ ነውራም ዕማማት ከተሰላስል ምጉያይ ናይ ገበን ገበን እዩ፡፡ ብስም መራሕ ሃይማኖት እናነበርካን፡ ኣብ ፈቐዶ ቤት ጽሕፈት እናተመላለስካን ንካልኦት ንጹሃን ምክፋእ፡ ሃየንታ ኣለዎ፡፡  ቅሽነት ወይ ክህነት፡ ከም ኾሎነልን ሰርገንትን ምድራዊ መዓርግ ኣይኮነን፡፡ ሓቅን ሓልዮትን ንከተስፍሕፋሓሉ ዝወሃብ መለኮታዊ ስልጣን እዩ፡፡ እዚ ስልጣን እዚ መሕብኢ ውልቃዊ ጉድለታትካ፡ ወይ ከኣ መብልዕ እንጌራኻ እትሕዞ ስራሕ ኣይኮነን፡፡

ህዝቢውን ብሸነኹ መራሕቲ ሃይማኖታት ነቲ ዝተሰከምዎ ሓላፍነት ይትግብርዎ ኣለውዶ የለውን ኢሉ፡ ነቲ ሓላፍነት እቲ ዝቆጻጸረሉ መስርዕ ከተኣታቱ ክኽእል ኣለዎ፡፡ ነፍሲ ወከፍና ኣነ ብወገነይ እንታይ ኣበርኪተ ብምባል ሕልናና ንመርምር፡፡ ሃይማኖታት እናፈረሳ፡ ክቡር ፓትርያርክ ኣብ ቤት ማሕዩር ተቐፊዶም፡ ኣቐሽቲ እናተሰደዱ፡ ደናግል ብወተሃደራት እናተገፍዓን ተዓመጻን፡ ሰላሕ መላሕ ኢልና ናብ ቤተክርስትያን ጥራይ ምምልላስ፡ ትርጉም የብሉን፡፡ ብሰማይ ይኹን ብምድሪ ተሓተትቲ ኢና፡፡