ዝኸበርኩም ኤርትራዊያን ኣሕዋትን ኣሓትን፣ምናልባት እቶም ብዘደንዝዝ መርዛም መርፍእ ውልቀ-መላኺ ተወጊእኩም ዘለኹም ኣባላት ህግደፍ ከመይ ጌሩ ንባዕዳዊ ገዛኢ ምስ ነጻነት ኣምጺኡ ንነጻ ሃገር ዘምሓድር ዘሎ መራሒ ከወዳድሮ ይኽእል ትብሉ ትኾኑ፣ኩሎም ሓረድትን ጨቆንትን’ኳ እንተኾኑ፣ካብ ሕሱምን መሪርን መግዛእቲ ናይ ክልቲኦም መን ከም ዝሓይሽ፣ ነዚ ብመርትዖ ዝተሰነየ ምሕደራ መንግስቱን ኢሳይያስን ንተዓዘብ።
1. መንግስቱ መሬት ንሓራሲኡ ብዝብል መምርሒ ኩሉ ኤርትራዊ ኣብ ዓዓዱ ብዘይ ኣፈላላይ ወደባት ወይ ማእከላይ ዓሌት መሰል መሬት ከም ዝረክብ ገይሩ። ኢሳይያስ፣መሬት ናይ ደቂ ሃገር(ኣብ ገጠር ይኹን ኣብ ከተማ) ብሓይሊ ብምህጋር በተን ናይ ዓመጽ ትካላቱ ከም ዝውነን ወይ ንውሑዳት ሃብታማት ሰባት ከም ዝወሃብ ብምግባር ንህዝቢ ካብ ርስቱ ነቒሉ፣ ንሱን ጭፍራኡን ግን ካብቶም ሃብታማት ዘይተኣደነ እቶት ኣብ ምግባር ይርከቡ ኣለዉ።ብፍላይ ነተን ኣብ ከባቢ ኣስመራ ዘለዋ ዓድታት ንደቀባት ርስቲ ኣቦታቶምን ኣባሕጎታቶምን ብምዝራፍ ካብ መበቆል ዓዶም ነቒሉ፣መሬቶም ገቢቱ ብምሻጥ መኻዕበቲ ሳጹኑ ገይሩዎ ኣሎ።
ብዛዕባ ትምህርቲ፣
2. መንግስቱ ሃይለማርያም፣መሃይምነት ንምጥፋእ በብቀበሊኡ ስርርዕ ብምግባር ኣብ ገጠር ይኹን ኣብ ከተማ ሽማግለታት ኣዴታት ከይተረፋ፣ዘየንብብን ዘይጽሕፍን ኤርትራዊ ኣይነበረን። ኣብያተ ትምህርታት ካብ መባእታ ክሳብ ዩኒቨርሲቲ ካብቲ ብግዜ ሃይለስላሴ ዝነበረ ብዝያዳ ብዓይነትን ብቁጽርን ብምውሳኽ ክስፋሕፋሕ ክኢሉ ጥራይ ዘኮነ፣ክሳብ ኣብ ቤት ማእሰርቲ ዝነበሩ ናይ ፖሊቲካ እሱራት ዝኣክል መጻሕፍቲ ክኣቱ እናተፈቕደሎም ናብ ዩኒቨርሲቲ ዘእቱ ፈተና ፣ተፈቲኖም ክሳብ 12A ዘምጽኡ ሰባት ህያው ምስክር ከም ዘለዉ ኣነ ንባዕለይ እፈልጥ።
ኢሳይያስ ግን፣ ነታ ብግዜ መንግስቱ ኣሽሓት መንእሰያት ብዲግሪ ተመርቕ ዝነበረት እንኮ ዩኒቨርሲቲ ብምዕጻው፣ ነተን ኣብ ዝተፋላለያ ወረዳታት ዝነበራ መባእታን ማእከላይን ቤት ትምህርቲ ናብ ቤት ማእሰርቲ ቀይሩወን። ፍትሒ
3. ኣብ ግዜ መንግስቱ ናይ ፍትሃ-ብሄርን(ሲቪላዊ) ገበናዊን ሕጊ ስለ ዝነበረ፣ሓደ ሰብ ብሲቪል ዝተኸሰ ኣብ ሲቪላዊ ቤት ፍርዲ፣ብመርትዖ ዝተሰነየ ግቡእ ውሳኔ ይረክብ ነይሩ፣ከምኡ’ውን ብገበን ወይ ብፖሊቲካ ዝተኸሰ ብምስክርነት ዝሓለፎ ይውሰን ነይሩ። ሓደ ብገበን ዝተኸሰ ሰብ ብጠበቓኡ ጌሩ ክከራኸር መሰሉ ዝተሓለወ ነይሩ። ከምኡ’ውን ብፖሊቲካ ወይ ካልእ ገበን ተፈሪዱ ናብ ቤት ማእሰርቲ ምስ ሓለፈ፣ቤተ-ሰቡ ክዳን፣መግቢ፣መድሃኒት ሒዞም ክበጽሕዎ ፍቑድ ነይሩ።
ኣቶ ኢሳይያስ ግን ነተን ሲቪላዊ ወይ ገበናዊ ዝበሃላ ሕግታት ኣይፈልጠንን’ዩ።ነታ ብ1997 ተነዲፋ ብህዝቢ ዝጸደቐት ቅዋም፣ኣብ እንዳ ጎሓፍ ከም ዘእተዋ ባዕሉ ገሊጹልና ኢዩ።ዝኾነ ኤርትራዊ በቶም ብፍርሒ ዝኣክል ሕሊናኦም ኣደንዚዞም ኣገልገልቲ ኢሳይያስ ብምዃን ኣብታ ሃገራዊ ድሕነት እትበሃል ናይ ስለላ ትካሉ ዘለዉ ሓለፍትን ከምኡ’ውን ኣብ ዝተፋላለዩ ክፍላተ-ሰራዊት ብዘለዉ ኣገልገልቱ ነቶም ተዋጊኦምን ኣዋጊኦምን ሃገር ዘምጽኡ ምኒስተራትን ጀነራላትን ጋዜጠኛታትን፣እናኣሰረ ብዘይፍርዲ ሓንሳብን ንሓዋሩን ሓታቲ ዘመድ ወይ ቤተሰብ ዝይብሎም ይስወሩ ስለ ዘለዉ ኤርትራ ንህዝባ ዳስ ሓውያ ኮይናትና ኣላ። ቤት ማእሰርቲ ካብ ቤት ትምህርቲ ዝበዝሓላ ብስማዊ ወዲ ሃገር እትመሓደር ዘይተዓደለት ሃገር ኢያ።ቤት ማእሰርታት ህዝብና ዝሳቐየለን ምንጪ እቶት ናይ በዓል ጀነራል ፍሊጶስን ገለ ጭራኦም እናዘረጉ ዝነብሩ ኮለኔላትን ኮይነን ከም ዘለዋ ነብሲ ወከፍ ኤርትራዊ ሓዉ፣ሓብቱ ፣ወዱ፣ ወይ ጓሉ ዝተኣስሮን ገንዘብ ዝኸፈለን ማእለያ ዘይብሉ ሰብ ኢዩ። እምነት ሃይማኖታት
4. መንግስቱ ሃይለማርያም መንግስታዊ መምርሒኡ ኣብ ዴስነት ማለት ኣብ ማርክሲዝም ለኒንዝም( Marxism-Leninsm) ፍልስፍና ዝተመርኮሰ ስለ ዝነበረ ዝኾነ እምነተ-ሃይማኖት’ኳ እንተ ዘይነበሮ ዝኾነ ኤርትራዊ ግን ብምኽንያት እምነቱ ዝእሰር ኣይነበረን።
ውልቀ-መላኺ ኢሳይያስ ግን ብዘይካ ተዋህዶ, ካቶሊክ, ፕሮተስታንትን, ምስልምናን ካልኦት ኩለን ናእሽቱ ሃይማኖታት መሰል እምነተን ነፊጉ ከም ዝዕጸዋ ብምግባር ዝበዝሑ ኣመንተን ብሰንኪ እምነቶም ኣብ ቤት ማእሰርቲ ይሓቁ ኣለዉ።ምሁራትን ሊቃውንቲ ካህናትን ኦርቶዶክስ ብሰንኪ እምነቶም ኣብ ቤት ማእሰርቲ ይሞቱ ኣለዉ።እቲ ካብ ኩሉ ኣረመኔ ምዃኑ ዘብርሃልካ ንወዲ 93 ዓመት ፍርቂ እግሮም ኣብ ጉድጓድ ዘኣተወ ኣቦ ብጹዕ ወቅዱስ ፓትርያርክ እንጦንዮስ ን13 ዓመታት ብምእሳር የሳቕዮም ኣሎ።ብሰንክ’ዚ ድማ ብፓትሪያርክ እንጦንዮስን በቶም ኣብ ቤት ጽሕፈት ስማዊ ሲኖዶስ ዘለዉ ጳጳሳትን ዝሓለፈ ውግዘታት ኣብ ህዝቢ ኤርትራ ምፍልላይ ከም ዝሰፍን ጌሩ ኣሎ።
እትዋት ሃገር
5. መንግስቱ ሃይለማርያም ምሉእ ኣቓልብኡ ንሰውራ ኤርትራ ደምሲስካ ንኤርትራ ምሉእ ብምሉእ ኣብ ትሕቲ ቁጽጽሩ ንምእታው ጥራይ ስለ ዝነበረ ሃብቲ ናይ ኤርትራ ንምጉሕጓሕ እኹል ግዜ ስለ ዘይነብሮ ማዕድናዊ ሃብትና ኣይተንከፎን።
ኢሳይያስ ግን እቲ ንዉሉድ ወሎዶና ከናብረና ተስፋ ዝገበርናሉ ማዕድናዊ ሃብትና ወርቅናን ካልእ ማዕድናትናን ጓሕጒሑ ገንዘብና ኣብ ዝተኣማመነሎም ባንክታት ዓለም ኣቐሚጡ፣ ኣብ ሃዋህው ራሕሪሑና ክሓልፍ መደቡ ከም ዝኾነ ንኹሉ ኤርትራዊ ክበርሃሉ ኣለዎ።ህዝብና ዝሓርስ ሓሪሱ ዝሰርሕ ሰሪሑ ከይበልዕ መወዳእታ ብዘይብሉ ብናይ ጊላነት ዕስክርና ኢድናን እግርናን ኣሲሩ ከይፈተና ተገዛእትን ተንበርከኽትን ገይሩና ኣሎ።ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ውሉድ ወለዱኡ ርእዩዎ ዘይፈልጥ ካብ ሕሱም መግዛእትን ባርነትን ኢሳይያስ ክሃድም ኣብ ምድረበዳ ሲናይ ጊደ ኣሞራ፣ ኣብ ማእከላይ ባሕሪ ቀለብ ዓሳታት ኮይኑን ይኸውን ኣሎ።ኮላሊት መንእሰያት ደቅና ኣብ ሆስፒታላት ምስሪ ንዕዳጋ ወሪዶም።
መሰል ምዝራብን፣ምጽሓፍን ምእካብን፣ 6. ኣብ ግዜ መንግስቱ ሃይለማርያም፣ነቲ ኣብዮት ዝጻረር ክሳብ ዘይኮነ፣ኣብ ኤርትራ መሰል ናይ ምዝራብ ብሳንሱር ዝሓልፍ ዝድላይካ ምጽሓፍ፣ኣብ ኣኼባታት ርእይቶኻ ምግላጽ ፍቑድ ነይሩ ኢዩ።
ኣብ ግዜ ውልቀ-መላኺ ኢሳይያስ ግን ብሒም ዝብል የለን፣ብሒም ዝበለ ድማ ይተሓጎም’ዩ።ብዛዕባ መሰል ምጽሓፍ እተን ህዝቢ ኣብ ምንቕቓሕ ዓቢ ተራ ዝጻወታ ዝነበራ ጋዜጣታት ከም ጽጌናይ፣ ቀስተ-ደበና፣ዊንታና፣ሰቲት፣ሳሊና፣ዘመን፣መቓልሕ ከምኡውን መንፈሳዊ መልእኽቲ ኣብ ምትሕልላፍ ዓቢ ተራ ዝነበራ ልሳን ኦርቶዶክሳዊት ቤተ ክርስትያን ጋዜጣ ፍኖተ-ብርሃን ምስ ኩሎም ኣዳለወተን ምስ ተሓጽዋ ብዘይካ እታ ናይ ሓሶትን ጸለመን ናይ ወረ ማዕከን ዝኾነት ስማዊት ጋዜጣ ሕብረት ካልእ ዝጸሓፍ ይኹን ዝሕተም የልቦን።
ሃገራዊነት፣
7 መንግስቱ ሃይለማርያም ብኢትዮጵያዊነቱ ዝኾርዕ፣ንሃገሩ ኣሕሊፉ ዘይህብ ቆራጽ መራሒ ክነብር ከሎ፣ ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ግን ነታ ሃገረይ ኢሉ ዝተቓለሰላ ሃገር ጠሊሙ፣ናብቶም ደምና ኣፍሲስና ዓጽምና ከስኪስና ሓንሳብን ንሓዋሩን ካብ ሃገርና ሓግሒግና ዘውጻእናዮም ባዕዳዊያን ገዛእቲ ክመልሰና ኣብ ምውጥዋጥ ይርከብ።እዚ ድማ ኣብ ሃገራዊነት ዓቢ ክሕደት ኢዩ።
መንግስቱን ውልቀ-መላኺ ኢሳይያስ እንታይ የማሳስሎም??
8. ክልቲኦም ኣብ ህላዌ ኣምላኽ ዘይኣምኑ(Atheist or Agnostist) ናይ ጨካን ኣራዊት ባህሪ ዘለዎ፣ሰብ ንምቕንጻል ድሕር ዘይብሉ፣ናይ ደቂ ሰባት ስቅያት፣ቃንዛን ጭንቀትን ባህ ዝብሎም(Sadists) መራሕቲ ኢዮም።መንግስቱ ሲቪል፣ ወታሃደር፣ቆልዓ ሰበይቲ ክይፈለየ ብኣልማማ ንህዝቢ ኤርትራ ንምጽናት ብኣየርን ብምድርን ብቦምብታትን፣ዝቃጸል ጋዝ ናፓልም፣ኣብ ህዝብና ከቢድ ግፍዒ ዘውረደ ጨካን መላኺ ክኸውን ከሎ፣ብተዛማዲ ውልቀ መላኺ ኢሳይያስ ብሰላሕታ ካብቲ መስራቲ ህዝባዊ ሓይልታት ዝኾነ ኣብርሃም ተወልደ ጀሚሩ ክሳብ ሕጂ ዝቐንጸሎምን ጌና ዝቕንጽሎምን ኣብ ቤት ማእሰርቲ ብስቅያት ዝሓልፉን ታሪኽ ክገልጾ ኢዩ።
ዝኸበርካ ህዝቢ ኤርትራ፣ ኣነ ንመንግስቱ ሃይለማርያም ኣንጻር ኢሳይያስ ከዋዳድሮ ከለኹ፣ክልቲኦም ኣብ ህዝብና ካብ ዘውረድዎም ግፍዕታት ናይ መን ይገድድ ንማለት እንተ ዘይኮይኑ፣ብልዑላውነት ሃገረይ ተጣዒሰ ብግዝኣት ናይ መንግስቱ ክንቅጽል መሓሸና ነይሩ ማለተይ ከም ዘይኮነ ክትርድኡለይ ብኣኽብሮት እሓትት። ንሕና ኤርትራዊያን በዚ ዘሎ ጨቋኒ ስርዓት ዓቕልና ከየጽበብና ብተስፋ ተቢዕና ክንቃለስ ዘግብረና ሓደ ክዉንነት ሓቂ( PRINCIPLE) ኣሎ፣ንሱ ከኣ ሓደ ገባሪ እከይ ግዝያዊ ደኣ እምበር ነባሪ ከም ዘይኮነ ምርግጋጽን ምእማንን ኢዩ።
ሓውኹም፣ መሓረናዝጊ መርሃዊ
መስከረም 12, 2019