ዝኸበርኩም አሕዋት ዜጋታት ኤርትራ፡ ህዝብና፡ ካብ ማንም ግዜ ንላዕሊ ብግዕዙይ ምሕደራ፡ ብድኽነትን ስእነትን፡ ብጭንቅን ሕሰምን ይሳቐ ከምዘሎ ካባኻትኩም እውን ዝተኸወለ ኣይኮነን።  ብሰንኪ ብልሹው ምሕደራ ዜጋታትና ከም ኣቕሓ ብይጽንሓለይ ይእሰሩን፡ ብዘይ ንቡር መስርሕ ፍርዲ ኣብ ቤት ማእሰርቲ ይበልዩን ኣለው። ብሰንኪ ደረት ኣልቦ ግዱድ ዕስክርናን ዕዮን፡ መንእሰያትና፡ ወርሓዊ ብኣሻሓት ንስደት ይፈልሱ ኣለው። ኣብ ጉዕዞ ስደቶም ብሸፋቱ ይጭወዩን ይሽየጡን፡ ብጸረ መስቀል ይስየፉን ይቕዘፉን ኣለው። ህዝቢ ጨቐቕ ኢሉ መርፍእን ፈትልን ኣላጊቡ፡ ተለቂሑን ተመርቂሑን ዝሰርሖ ኣባይቲ ብዶዞራት ዓንዩ። ስለዚ፡ ነዚ ኣብ ህዝቢ ዝወርድ ዘሎ ስቃይን መከራን የብቅዕ፣ ማእሰርትን ሽርበትን፡ ሞትን ስደትን ከኸትም ኣለዎ።

ስለዝኾነ ኣብዚ ህዝባውን ሃገራዊ ጻውዒት እጃምኩም ክትገብሩ ትሕተቱ ኣለኹም።   መሰረታዊ ሰብኣዊ መሰል ህዝቢ  ይከበር፣ ሕግን ስርዓትን ይተኸል፣ ብልዕልና ሕጊ ንገዛእ ምባል ስለምንታይ እዩ ዝጽላእ። ስለምንታይ እዩ ከም ነውሪ ዝቑጸር!! ኣቱም ብፍላጥን ብግርህናን ነዚ ህዝቢ ዝውጽዕ ዘሎ መንግስቲ እትድግፉ ዘለኹም ዜጋታት ደጊምኩም ሕሰቡን ኣስተውዕሉን። ህዝብኹም እናነብዐን እናተወጸዐን  እዝንኹም ኣይትዕበሱ።ክሳብ ምኣስ ኢኹም ህዝብኹም እናነብዔ ልብኹም ተትርሩ፧ ሓደራ ምስ ሕልናኹም ተዛረቡ   ሕልናኹም ኣይተዕርቡ፧

እቲ ህዝብና ቀያሕቲ ደቁ ዝኸፈለሉ፡ ቅዋማዊ ደሞክራሲያዊ መንግስቲ መስሪቱ፡ ብራህዋን ቅሳነትን ክነብር ዝተተምነየሉ ናጽነት ተኻሒዱ፡ ሰውራን ሃገርን ዝመርሑ ኣርካናት ጀጋኑ ብ18 መስከረም 2001 ብዓመጽ ተቐይዶም ብዘይ ንቡር መስርሕ ፍርዲ ኣብ ጎዳጉዲ ዒራዒሮ ተሸሪቦም ኣለው። እዛ ዕለት እዚኣ  ኣብ ኤርትራ ከም ጸላም መዓልቲ ጥፍኣት እንርእያ ዕለት እያ።

እታ መዓልቲ እቲኣ ነቲ ኣብ ኤርትራ ሰፊኑ ዝነበረ ትስፍው  ሃዋሁው ዲሞክራሲ ዘምከነት፡  ነቲ እናዓበየ ዝኸይድ ዝነበረ ፍናን ህዝቢ ዝቐተለት ዕለት እያ። እዛ ነተን ክዕምብባ ጀሚረን ዝነበራ  ናይ ብሕቲ ጋዜጣታትን ኣዳለውተንን ዘጥፈአት ዕለት፣ ነቲ በብዓቕሙ ቁጠባ ሃገር ከሰስን ዝሓለነ በዓል ንዋይን ጻዕራም ህዝብን ዝረመሰ፡  ነቲ ካብ ወጻኢ ዝመጽእ ዝነበረ ኤሪትራዊ ኪኢላ ዝተዓንቀፈትን ዝኾለፈትን ጸልማት ዕለት እያ።

እዚ እተምልኹዎ ዘለኹም ስርዓት ነቶም ንለውጢ ዝዓጠቑ ብጉጅለ-15 ዝስመዩ ሰበ ስልጣናት ንግሆ ሰብ ከይተንሰኤ  ኣዳህሊሉ ብናቱ ፍሉያት ልኡኻት ጸጥታ ኣብ ቀይዲ የእትዩዎም።   ኣብኡ ጥራሕ  እውን ደው ኣይበለን።  ንኩሎም ኣሰናዳእቲ ብሕታዊ ጋዜጣታት እውን ሓይሩዎም እዩ።

ናይ ምጽሐፍን ሓሳብካ ብነጻ ናይ ምግላጽን መሰል ኣኸቲሙ። እቲ ናይ  ዲሞክራሲ ኣተሐሳስባ ዝነበሮ ብሕልፊ  ከኣ ተጋዳላይ ህዝባዊ ግንባር ዝነበረን ንቑሕ ዋርሳይ መንእሰይ እናተሃድነ ክእሰር ስለዝጀመረ ብዙሕ ቁጽሪ ዶብ ሰጊሩ ክስደድ ጀሚሩ፣ ሕጂ እውን ይቕጽል ኣሎ።

ኣብ ፖለቲካው ውድብ ዘየፍቃድ መንግስቲ- እንኮ ክቃዎሙ ዝኽእሉ – ተመሃሮ ናይ   ዩኑቨርሲቲ እዮም። ኣዚ ብምግንዛብ ህግደፍ – ንዩኒቨርሲቲ ኣስመራ  ዓጽይዎ።  ካብ 12 ክፍሊ ንላዕሊ ዝወሃብ ክብ ዝበለ ትምህርቲ – ኣብ ትሕቲ ምምሕዳር – ሰራዊት የእቲይዎ።  እዚ ኣብ  ዝተበሃልካዮ ተኣዘዝ – እሺ ጎይታይ  ወተሃደራዊ ስነምግባር ሃዋሁው ተሐጺሩ ተሪፉ።  ኣካዳሚያዊ ሃዋሁው ዘይብሉ (Critical thinking)- ዘይመራመር  ወለዶ  ነብሲ ተኣማምነት የጥፍእ። ንጭቆና ኣብ ክንዲ ዝምክቶ ከም ካብ ሰማይ ዝወረደ ሕራይ ኢሉ ይቀበሎ።እዚ ተርእዮ እዚ ኣብ ብዙሐት ሀገራት ዝተራእየ እዩ። ኣብ ኮንጎ እታ በልማዝን ካልእ ኩቡር ማዕድናትን ኣብ ዓለም ዝሀብተመት – ወጻእተኛታት ጉሕጉሕ እናበልዎ – ህዝባ ግን ተዓዛባይ ኮይኑ ኣብ ድኽነት ይነብር ኣሎ። ኣብ ሃገር ህንዲ (the untouchable) ዝበሃሉ ዓልየት፥ ከም ትሑታት ፍሉያት ዓሌት ንነብሶም ወሲዶማ፡  ኣብ ሐዘን ጎሮባብቶም ክኸዱ ከለዉ ካልእ ሰብ ኣብ ኩርሲ ኮፍ ክብል ንሳቶም ኣብ መሬት እዮም ኮፍ ዝብሉ። ተቀቢሎሞ ከኣ ይርከቡ።

ተማሃራይ  ኤርትራ ነቲ  ብጊዜ ሃይለ ስላሰን ብጊዜ ደርግን ዘርእዮ ዝነበረ  ፍናንን ርእሰ ምትምማን ዘለዎ ኣንጻር መግዛእቲ ቃልሲ -ታሪኽ ኮይኑ ተሪፉ፣ ህግደፍ ኣግሂዱ ሐዲሽ ወለዶ ክንፈጥር ኢና  ዝበሎ  ተግበሮ ደኣ። በዚ ጥራሕ ኣይዓገበን፡ ብዝሒ መንእሰያት  ኣብ ከተማታት ስለዘስጎኦ ብምስምስ ሃገራዊ ኣገልግሎት  ንመንእሰይ ንዘይተወሰነ ጊዜ ኣብ መዓስከራት  ጅሆ ሒዝዎ።  ሳዕቤኑ ከኣ ሕሱም ስደት ኮይኑ።  ኣብ ወርሒ ክሳብ 5000 ህዝቢ መብዛሕቱ መንእሰይ- ትሕቲ ዕደመ ቖልዑ ከይተረፉ  ይስደዱ ኣለዉ።

ኩሉ ኤሪትራዊ ከም ዝፈልጦ   ኣውያት ህዝቢ ንሰማይ ይዓርግ ኣሎ፣ ኢሳያስ ግን ከም ፎርኦን ልቡ  ደኣ ኣትረረ ። ከምቲ ጎይታና ኢየሱስ ክርስቶስ ምስ ተወልደ  ንጉስ ሄሮዶስ  ዘውዱ ከይምንጠሎ መታን  ኣልማማ ሕጻናት ክቕተሉ ዝኣዘዘ  ኢሳያስ ከኣ መንእሰያት ኤርትራ ከይቃውምዎ ብምስምስ ዋርሳይ ይከኣሎ   ኣብ ክፉት ቤት ማእሰርቲ ቀዩዱ መጻኢ  ዕድሎም ይሰብረሎም ኣሎ።  ( ከም ባሮት ብነጻ ይዓዩ – ንእስነቶም ይጽንቀቅ- ስድራኦም ኣይሕግዙ፣ ሐዳር ኣይገብሩ ) ኢሳያስ ሀገር ከም ንበይኑ ንዑኡን ንመተሐባበርቱን  ጥራሕ ከም እትብጽሖም  ሐዲጎሙሉ – ንስደት የምርሑ ኣለው። ብነጻ ሰሪሖምን ተማሂሮምን ዝነብሩሉ ቦታ ምኻድ ወሲኖም። ኣብ መንገዲ ሞትን- ማእሰርትን – ዘይተኣደነ -ማህረምትን- ኣብ ኢድ በድዊን መቅተልቲ፡ ኩሊቶም ተሽይጡ ብዙሕ መኽሰብ ክርከበሉ።  ኣብዚ ጊዜ ከኣ ብዳዒሽ ይሕረዱ ኣለዉ።  ሳዕበናቱ እምበኣር ከምዚ ዝስዕብ ኢዩ ። ንህዝቢ ጅሆ ዝሐዘ መንግስቲ- ናይ ህዝቢ ኣባይቲ ከፍርስ- ስኽፍ ኣይብሎን እዩ። (ኣብ ምድረበዳ ሰሃራ ዝሞቱን- ብኢድ በድዊን ዝተቐትሉን ኣብ ባሕሪ ዝጠሐሉን ቁጽሪ ካብ 6000 ክሳብ 10,000 ይግምገም።

ህዝቢ  ኤርትራ ኣብ ኣሰቃቂ ዝኾነ መድረኽ ኣትዩ ኣሎ። ነዚ ዝምልከቶም  ነቶም  ተቓወምቲ  ጥራሕ ዘይኮነ ብዝያዳ ነቶም ደገፍቲ እዩ። ምኽንያቱ ንሶም ክስምዑ ስለዝኽእሉ፡ ሐገዞም ከይንፈገኒ ክሰምዖም ክብል ስለ ዝኽእል።

ብናይ ሕቡራት መንግስታት ናይ መሰል ደቂ ሰብ  ናይ  2015 ጸብጻቡ  400,000  ኤሪትራውያን ስደተኛታት  ይርከቡ።  ካብኦም እዞም ዝስዕቡ  ኣብ ሰንፈላል ይርከብዎም፥ ኣብቲ ዘለውዎ መዓስከራት ሐገዝ የድልዮም እዩ።

1. ኣብ መዓስከር ስደተኛታት ኣብ ኢትዮጵያ 130,000
2. ኣብ መዓስከር ስደተኛታት ሱዳን              126,000
3. ኣብ እስራኤል 37,000

እዚኣቶም እቲ ኣብ ዲያስፖራ ዘሎ ኤሪትራዊ ማሕበር ረዲኤት እናቖመ ዝተፈላለየ ሐገዝ ክገብረሎም ምተገበኤ፣ ብሕልፊ ነቶም ኣብ ሱዳንን ኢትዮጵያን ዘለው።  ንኣብነት ዶር ኣልጋነሽ ፍስሐ ነቶም ልዕሊ 2000 ዝኾነ ኣብ ኢትዮጵያ ዘለዉ ቆልዑ – ናይ መግቢ ሐገዝ ፕሮግራም ኣለዋ።

ኣብ ክንዲ ወገንኩም – ደቕኹም ኣዝማድኩም፡ ደቂ ሃገርኩም ዝኾኑ ግዳያት ህግደፍ  ትሐሙ ነቲ ኣብዚ ስቃይ  ዘብጽሖም ስርዓት ህግደፍ  ናይ ሐሶት ሕብሪ – ከም ኣኽባሪ  መሰል ህዝቢ ኤርትራውያን – ክትለኽይዎ  ምጽዓር ሀየንታ እዩ።  ለውጢ ናይ ግድን ስለ ዝመጽእ  ታሪኽ ክሐተኩም እዩ።  4 ናይ ካቶሊክ  ጳጳሳት ኤሪትራ  ናይ ኣቤቱታ ታሪኻዊት ጽሕፍቲ – “ኣበይ ኣሎ ሐውኻ”  ኢሎም ንዝዝተወጸዔ ህዝቢ ቆላሕታ ክግበረሉ ኣባታዊ ምኽሪ ንህዝቢ ኤርትራ ሂቦም – ዝበልዎ ኣብ ምሉእ ዓለም ተቓሊዑ።   – ንስኻትኩም  እውን – ህዝብና ኣበይ ኣሎ ኢልኩም ሕለይሉ – ኣብ ሐቂ ጠጠው በሉ። ። መንፈሳዊ ዕግበት ይሃልኹም።  ካብ ጨቓኒ ስርዓት ህግደፍ ህዝብኹም ይሕሸኩም።

ምስጋና ንኹሎም ነዚ መልእኽቲ ከብጽሑ ኣብ ኣፍደገ ናይ ህግደፍ ኣኼባ ኣብየት ንዝብሉ ደለይቲ ሰናይ ህዝቦም ዜጋታት።

ይንዋሕ ይሕጸር ብዘየገድስ ናይ ግድን ፍትሒ ክነግስ  እዩ።

ካብ ደለይቲ ፍትሒ ዓዲ  እንግሊዝ

ሎንደን 31/01/2016