ድምጺ ኣሰና ጠመተ እዋናዊ ጉዳያት፣ ዋዕላ ካርቱም ብዛዕባ ዘይሕጋዊ ምስግጋር ደቂ ሰብ

ሚኒስተር ጉዳይ ወጻኢ ምልካዊ ስርዓት ኢሳይያስ፣ ኣቶ ዕስማን ሳልሕ ዝሓለፈ ሰሙን ኣብ ካርቱም ኣብ ዝተኻየደ ብዛዕባ ዘይሕጋዊ ምስግጋር ሰባት ዝዘተየ፣ ሕብረት ኣፍሪቃ፣ ሕብረት ኤውሮጳ፣ ኣህጉራዊ ውድብ ስደት ከምኡ ‘ውን ላዕለዋይ ኮምሽነር ስደተኛታት ውድብ ሕቡራት ሃገራት ዝተሳተፉዎ ዋዕላ ተረኺቡ፣ ንሰማዒኡ ዘስደምም መደረ ኣስሚዑ።

እቲ ዋዕላ ብቐንዱ፣ ኽንደይ ዓመታት ካብ ዶባት ኤርትራን ሱዳንን ኢትዮጵያን ኣትሒዝካ፣ ኣብ ምድረበዳታት ሲናይን ሰሃራን፣ ክሳብ ማእከላይ ባሕሪ፣ እልቢ ዘይብሉ ህይወት ሰብ፣ ብፍላይ ድማ ህይወት ኣሽሓት መሳኪን ኤርትራውያን ምስ ሃለቐ፣ ኣዝዩ ደንጕዩ ይካይድ ብምህላዉ ዘጓድሎ ገበን ‘ኳ እንተዘይብሉ፣ ሕሰምን መከራን ኤርትራውያን ገና ውዑይ ብምህላዉ፣ ካብቲ “ጌርና ኔርና” ንምባል ንይምሰል ዝግበር ዋዕላታት ጨለ መደረ ሓሊፉ ፍረ ደኣ ይረኸቦ እምበር፣ ሕጂ ምክያዱ ‘ውን ገለ ኣይምበለን።

እቲ ካብ ኣስመራ ዝለቐመን ናይ ውልቀመላኺ ኢሳይያስ ቃላት ከይወሰኸ ከየጕደለ ካርቱም ተፊኡውን ዝተመልሰ፣ ብዓይኒ ህዝቢ ኤርትራ ክርአ ኸሎ ልኡኽ ሓሊቦ ጥራይ ክበሃል ዝከኣል ዑስማን ሳልሕ ዝሃቦ መደረ ግን ይቕረ ዝብሃሎ ኣይኮነን።

ንሱ ኣብቲ ውሃ ተባሂሉለይ ያኢ ኣብ መራኸቢ ብዙሓን ህግደፍ ተለጢፉ ዘሎ መግለጺኡ፣ “እዚ ኣኼባ ‘ዚ ፍረ ክህልዎ እንተኾይኑ ካብ ሓፈሻዊ መግለጺታት ምሃብ ሓሊፍና መታን ጭቡጥ ስጉምታት ክንወስድ ንቐንዲ ሱር ናይቲ ንስደትን ዘይሕጋዊ ምስግጋር ሰባትን ኮይኑ ዘሎ ጠንቅታት ክንምልከቶ ኣለና” ክብል ጨለ መደረ ሂቡ።

ልኡኽ ኢሳይያስን ኢሳይያስን ነዚ መስመር ‘ዚ ብልቢ ዝኣምኑሉ እንተዝነበሩ፣ ልዕሊ ኹሉ ኣብ ልዕሊ ህይወት ኤርትራውያን ዝግደሱ ነይሮም እንተዘኾኑ፣ ቀንዲ ጠንቂ ናይዚ ደረት ዘይብሉ ዋሕዚ ስደት ኤርትራውያንን፣ ኣሕሲሙዎ ዘሎ ንግድ ሰብን ንምፍላጥ፣ ካብ ኣብ ካርቱም ኣብ ኣስመራ ምፍታሹ ምቐለሎም ነይሩ። ክሳብ 2014 ዓመተ ምህርት ምጽባይ፣ ኣብዚ ዋዕላ’ዚ ምስታፍ፣ ናብ ካርቱም ምጋሽ ‘ውን ኣይመድለዮምን ።

ምንጪ ናይ ስደት ኤርትራ እያ፣ ጠንቂ ናይቲ ስደት ኢሳይያስን ጉጅሊኡን፣ መሰጋገርቲ ጀነራላቱን ኮለኔላቱን ዘዋፈሩዎም በጋሚዶታት እዮም። እቲ ፍታሕ ኸኣ ምስኡ ምስ ስርዓት ኢሳይያስ ዘሎ።

ኣብዚ ክንደናገረሉን ክንግርሃሉን ዘይብልና ሓደ ነገር፣ ስደትን እቲ ካብ ኣስመራ ጀሚሩ ኣብ ሱዳንን ኢትዮጵያን ግብጽን ሊብያን ተዘርጊሑ ዘሎ ሰኪዐት ዘይሕጋዊ ምስግጋርን ንግድን ደቂ ሰብ፣ ሳዕቤን ምዃኑ እዩ። ኣብ ኤርትራ ርጉእ ፖለቲካዊ ኩነታትን ቅሳነትን እንተዝህሉ፣ ካብ ኤርትራ ናብ ስደት ዘምርሕ ኤርትራዊ ኣምሃለወን፣ እቶም ዘይሕጋውያን መሰጋገርትን ነጋዶ ሰብን ከኣ ቀረብን ዕዳጋን ኣይምረኸቡን።

ውምልቀመላኺ ኢሳይያስን ጉጅሊኡን፣ ስልጣን ንምብሓት ብዝተኸተሉዎ ብድሕረይ ሳዕሪ ኣይብቆላ ዝዓይነቱ ገበነኛ ፖሊሲ፣ ኣብ ኤርትራ ፖለቲካዊ፣ ቁጠባውን ማሕበራውን ቅልውላው ፈጢሮም ጠንቂ ስደት ምዃኖም ከይኣክል፣ ከምቲ ኢሳይያስ ኣብ ቅድሚ ቴለቭዥን ተጠሊዑ ‘እቲ ዝጸልኣና ይጥፍኣልና” ዝበሎ፣ ንስደት ኤርትራውያን ስቕ ኢሉም ብልኡምነት ይርእዩዎ ብምህላዎም ዘይኮነ፣ ንምብትታን ህዝቢ ኤርትራ ብንጥፈት ይደፍኡሉ ብምህላዎም እዮም ሓላፍነት ክስከሙ ዘለዎም።

ነዚ ኣብ ኤርትራ ተኸሲቱ ዘሎ፣ ኣብ ዝኾነ ዘበን መግዛእቲ ካብ ዝተራእዩ ሰብኣዊ ቅልውላዋት ዝኸፍአ ሰብኣዊ ኩነታት ደው ንምባሉ ዝቐለለ ስጉምቲ፣ ኣብ ኤርትራ ብሕጊ ዝምእዘዝ ቅዋማውን ፍትሓውን ስርዓት ምትካል፣ ሰብኣዊ መሰል ምኽባር፣ ሰብ ሰሪሑ ክነበር ነጻ ቁጠባዊ ዕድላት ምኽፋት፣ ህዝቢ ሽግሩን ባህጉን ዝገልጸሉ ሓራ ድምጺ ከምዝህልዎ ምግባር፣ ብሓጺሩ ልዑላውነት ህዝብን ሕግን ምኽባር እዩ።

ነጋዶ ሰብ ስራሕ ክስእኑ ዋሕዚ ስደት ህዝቢ ኤርትራ ደው ከብል ኣለዎ። እዚ ምእንቲ ክኸውን ከኣ፣ ኢሳይያስን ጉጅሊኡን ኣብታ ምንጪ ስደት ኮይና ዘላ ዒላ ህግደፍ ክድበዩ ኣለዎም። ካብዚ ዝቐልል ርትዒ የለን። ነቶም ብዋጋ ምሉእ ህዝቢ ከይተረፈ ስልጣን ዝህይወቶም ስሱዓት ኢሳይያስን ሰዓብቱን ግን ካብዚ ዝብርትዕ ፈተነ የልቦን። እምብኣር፣ ካብዚ ሓሊፉ ኣብ ካርቱም ኮነ ኣብ ሮማ ዝካየድ ዋዕላ ዘምጽኦ ፍታሕ ኣይክህሉን እዩ።

ወዮ ደኣ ሕንከት ዝብሃል ኣብ መዝገበ ቃላት ህግደፍ ሃሰስ ኢልካ ኣይርከብን እዩ እምበር፣ ካልእ ምስዚ ተኣሳሲሩ ክጥቀስ ዝግብኦ ዘሕፍር ኣንደበት ወከልቲ ህግደፍ ኣብዚ ዓሚ ከምዚ እዋን’ዚ ኣብ ላምፐዱዛ ብጅምላ ዝተቐዝፉ 357 ኤርትራውያን ክዝከሩሉ ዝቐነዩ ወርሒ ከምዚ ዝኣመሰለ ጎርፋዕፋዕ ዝበለ ሓሶት ብምድርዳር፣ ደም ዝተጸየቐ ኣእዳዎም ኣብ ቅድሚ ኣኼበኛታት ሓፍ ኣቢሎም፣ ርኣዩዎ ‘ሞ እዚ ብማይ ዝተሓጽበ ኣእዳውና ክነጽህ ክብሉ ምፍታኖም እዩ። ዝኽሪ ናይቲ ዓለም ዘሰክሐ ትራጀዲ ኣብ ኣእምሮ ኤርትራውያን ኮነ ማሕበረሰብ ዓለም ተመሊሱ፣ እቶም ግዳያት ኣብቲ ዝተወልዱሉ ሃገር ዘካሪ ስኢኖም ኣብ ዝሞቱሉ ሃገር ባዕዲ፣ ኣብ ዓዲ ጥልያን፣ ኣስማቶም እናተጸውዐ፣ ኢሳይያስን ልኡኹን ብዘይንሕስያ ክሕስዉ ሓቦ ምግባሮም ከኣ፣ ሕፍረት ዘይብሉ ናይ ሕሉፋት ድፍረት ከምዘለዎም ዘርኢ እዩ።

ስደትን ንግድ ሰብን ሓደ ጸገም ካብቶም ብሰንኪ ኢሳይያስን ጉጅሊኡን ኣብ ኤርትራ ሳዕሪሮም ዘለዉ ኣሽሓት ጸገማት እዩ። ነዞም ንሃገርና ኤርትራ ብውድቀት ዝፈታተኑዋ ዘለዉ ብድሆታት ዝምክት እንኮን ናይ መወዳእታን ፍታሕ ከኣ ኢሳይያስን ስርዓቱን ካብ ፖለቲካዊ መድረኽ ኤርትራ ከምዝእለዩ ምግባር እዩ። እዚ ኸኣ ‘ዩ ናይ ህዝቢ ኤርትራ ቦኽሪ ዕዮ ገዛ። ህዝቢ ኤርትራ ካብ ሕልቀት ክሳዱ ከድሕን፣ ነግፈረግ ከይበለ ክሳድ ኢሳይያስ ክሕዝ ኣለዎ።

ምልኪ ይፍረስ ሕጊ ይንገስ

ኣማኑኤል ኢያሱ

20 ጥቅምቲ 2014