መራሒ መንግስቲ ወይ ሃገር፡ ኣብ መራኸቢ ብዙሓን ወይ ኣብ መጋባእያ ህዝቢ፡ መግለጺ ክህብ’ዩ ክብሃል እንከሎ ህዝቢ፡ ንኩነታት መነባብርኡ፡ ጸገማቱን መጻኢ ህይወቱን ዝምልከቱ ውሳኔታትን ኣዋጃትን ክለዓል’ዮም ኢሉ ስለዝኣምን ኣእዛኑ ጸልዩን’ዩ ዝጽበ። ካብ ውልቀ መላኺ ኢሳያስ ግን፡ ብዘይካ’ቲ ዓመት መጸ፡ “ካብ ዝሓለፈ ተሞኩሮና ብዙሕ ተማሂርና ኢና፡ ግዳማዊ ተጻብኦታት መኪትና ሃገር ንሃንጽ ኣሎና፡ ኤርትራ ኣብ ዞባውን ኣህጉራውን ጉዳያት ዕዙዝ ተራ ትጻወት ኣላ” ዝብል ጣቋ ዘረባ፡ ጉድለታትካ ዘይምእማን፡ ንኻልኦት ምጥቃን፡ ዓቅምኻ ዘይምፍላጥ፡ ዘይንስኻ ኮይንካ ምቅራብን ብሓሶታት ምቅያሕን ብርቂ ነገር ኣይስማዕን’ዩ። መላኺ ኢሳያስ፡ ኣብቲ ብ7 ጥቅምቲ ኣብ መራኸቢ ብዙሓኑ ዘካየዶ ነዊሕን ናይ ኣቃጫጭ መልስታትን ዘካየዶ ቃለ-መጠይቅ፡ ሓድሽ ጉዳይ ነይሩ’ኳ እንተዘይተባህለ፡ ካብ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ጸገማት ዝያዳ ምትኳርን መፍትሒ ምንዳይን ብዛዕባ ኣህጉር ኣፍሪቃን ዓለማዊ ጉዳያትን’ዩ ተሓሊቁ። ህውተታ ኢሳያስ ኣብ 4 ነጥብታት ምትኳር ይከኣል።

ቀዳማይ፡ ክምብል በለም’በር ኣይተኻዕወን

መላኺ ኢሳያስ ምስ ካልኦት ሃገራት ምትሕግጋዝ ከምዘድሊ ንስለ ንፖለቲካዊ ሃልኪ፡ “ካብ ዓለምን ካብ ዞባናን ተነጺልና ክንነብርን ክንምዕብልን ስለዘይንኽእል፡ ኤርትራ ብደረጃ ዞባ፡ ኣህጉርን ዓለምን ዕዙዝ ኣበርክቶኣ ንምግባር ኣበርቲዓ ትሰርሕ ኣላ” ኢሉና። ብግቡእ ንዝርድኦ መንግስቲ፡ ኣሽምባይዶ ካብ ባዶ ዝተበገሰትን ብኩናት ዝማሰነትን ኤርትራ፡ እተን ብቁጠባን ስነኪነትን ኣዝየን ዝማዕበላ ሃገራት ብዘይ ሓድሕድ ምትሕግጋዝን ሽርክነትን ምንባርን ምምዕባልን ብኣጋ ስለዝተገንዘባ፡ መኽሰብ ጽቡቅ ጉርብትና፡ ሰላምን ሽርክነትን ቀዳምነት ሂበን ብፖሊሲ ደረጃ ይሰርሓሉ ኣለዋ። ስርዓት ህግደፍ ግን ኣብ ክንዲ ቅዱስን ንህዝቢ ኤርትራ ዘርብሕን ሜላ ዝኽተል፡ ብቀጻሊ ኩናትን ተጻብኦን ንህዝቢ ኤርትራ ካብ ጎረባቱን ዓለምን ነጺልዎን ንሕሰም ኣቃሊዕዎን። ምስ የመን፡ ጅቡቲን ኢትዮጵያን ዝወልዖ ኩናት፡ ኣብ ሰብኣዊ፡ ቁጠባውን ዲፕሎማስያውን ዓቢ ዕንወት ኣኸቲሉ። ክሳብ ለይቲ ሎሚ ድማ፡ ምስ ኢትዮጵያን ጅቡትን ኣብ ክንዲ ዶባትና ተኸፊቱ ንዕሙር ንግድን ምትሕግጋዝን ዝዕድምን ሰላም ዝሰፍኖን፡ ዓሰርተታት ሰራዊት፡ ኣጽዋርን ብምስላፍ መወዳእታ ኣብዘይብሉ ተፋጠጥ ንርከብ። ስርዓት ኢሳያስ ምስ ኩለን ጉረባብትና ሃገራት፡ ንተቃወምቲ መንግስታት፡ ብምስልጣን፡ ብምዕጣቅን፡ ኣብ መሬት ኤርትራ መዓስከራት ብምኽፋትን፡ ነቲ ዝምድና ዝያዳ ከምዝሕርፍፍ ይገብሮ ኣሎ። ከምሳዕቤኑ ድማ መንግስቲ ኤርትራ፡ ከም ዘራጊ ሰላምን፡ ደጋፊ ኣልሽባብን ተኸሲሱ፡ እገዳን ተነጽሎን ተበይኑሉ። ብዓይኒ ህግደፍ፡ ዞባዊ ምትሕግጋዝ ማለት ልኡላዊ መሬት፡ ባሕርን ሰማይን ኤርትራ ነተን ኣብ የመን ዘይሕጋዊ ኩናት ኣዊጀን ህዝቢ ዘጽንታን ዝዕንድራን ዘለዋ ሃገራት ንነዳድን ዶላርን ምሻጥ’ዩ። ስርዓት ህግደፍ እዚ ክብ ኢሉ ዝተጠቅሰ ኣቦጉድር እንከለዎ፡ ምትሕጋዝ የድሊ’ዩ እንተበለ ንዓይ ነንጭዋ’ዶ ኣብ ሎቆታ’ዩ ትርጉሙ። ክምብል በለ’ምበር ኣይተኻዕወን ከምዝበሃል፡ ስርዓት ህግደፍ፡ ትርጉም ምትሕግጋዝን ሕማቅ ስም ኤርትራ ኣብ ከባቢናን ዓለምን ናብ ንቡር ክምለስ፡ ብልቢ ዝሓስብን ብህዝቢ ኤርትራ ዝሕለቅን እንተኾይኑ፡ ዕንደራን ትምክሕትን ደው ከብል፡ ኣብ ኤርትራ ዲሞክራስያውን ቅዋማውን ስርዓት ክትከልን፡ መሰል ህዝቢ ኤርትራ ከኽበር፡ ግሉጽነትን ተሓታትነትን ክህልዎን ይግባእ።

ካልኣይ፡ ኣይትብከ እንድዩ ዘብክየኒ

ሎኽሞኛ ኢሳያስ፡ ለባምን መስትወዓልን መራሒ ክመስል፡ ኣህጉር ኣፍሪቃ 60 ሚእታዊት ጸጋታት እንከለዋ፡ ብደገፍ ካልኦት ክትነብር፡ ህዝባ ክስደድን ክጠምን ከምዘይግባእ ኣምሪሩ ገሊጹ። እዚ ጨለ መግለጺ’ዚ፡ ካብ ንኣህጉር ኣፍሪቃ፡ ብቀጥታን ኣውራን ንህዝቢ ኤርትራ’ዩ ዝምልከት። ኤርትራ ዘላተን ብዙሓት ሃገራት ኣፍሪቃ፡ ቀንዲ ጠንቂ ስደትን ጥሜትን፡ እቶም ንዓመታት ስልጣን ንህዝቢ ኣይነረክብን ዝበሉ ውልቀ መለኽቲ፡ በላዕቲ ጉቦ፡ ጨፍለቅቲ ህዝቦምን ንብረት ሃገር ኣብ ወጻኢ ዝሓብኡን መራሕቲ ስለዘለዉ ጥራሕ’ዩ። ሎሚ ፍርቂ ካብ ብዝሒ ህዝቢ ኤርትራ፡ ኣብ ስደት፡ ጥሜትን ግዱድ ዕስክርናን’ዩ ዝነብር። ኣብ ዝሓለፈ 25 ዓመታት ኣብ ኤርትራ ለባም መራሒ፡ ቅርዑይ ምምሕዳርን ሰላምን እንተዝህሉ ነይሩ፡ ኤርትራ ብዘለዋ እስትራተጅያዊ ኣቀማምጣ፡ ኣብ ከርሳ ዘሎ ጸጋታትን ኣፍደገ ባሕርን፡ ንህዝቢ ኤርትራ ኣኺሉ ተሪፉ፡ ኤርትራ ሓንቲ ካብተን ነብሰን ክኢለን ዝነብራ ሃገራት ምኾነት ነይራ። ሳላ ገባቲ ስርዓት ህግደፍ ግን፡ ኤርትራ ካብተን ካብ ዓለም ዝደሓራን ብግህሰት ሰብኣዊ መሰላት ዝፍለጣን ሃገር ኮይና። ኢሳያስ ቀንዲ ጠንቂ ሕሰምን ስደትን ህዝቢ ኤርትራ ንሱ ምዃኑ ንነብሱ ረሲዑ፡ ኣፍሪቃ ኣኽል ታርፍ ሃብቲ እንከለዋ ህዝባ ክስደድ፡ ናብ ሓድሽ መግዛእቲ ክትኣቱ፡ ተመጽዋቲት ካልኦት ክትከውን ኣይግባእን፡ መንእሰያት ናብተን ዝኣርጋ ዘለዋ ሃገራት ወልወልቲ ገዛ ክኾኑ ክኸዱ የብሎምን ክብል እንከሎ፡ ናይ ብሃም ኣዘራርባ ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣይትብከ እንድዮ ዘብክየኒ ዘሎ’ዩ።

ሳልሳይ፡ ኣብ ከብዲ ጽጉብ ጥሙይ የለን

ኣብ ኤርትራ፡ ብሰንኪ’ቲ ዓምጣርን ግዕዙይን ቁጠባዊ ምሕደራን ሜላታትን ስርዓት ህግደፍ፡ መነባብሮ ህዝብና ካብ ግዜ ናብ ግዜ እናሓሰመ፡ ክብሪ ዋጋ ሃለኽትን ክራይ ገዛን ሰማይ እናዓረገን ስለዝመጸ፡ ካብ ኢዱ ናብ ኣፉ ዝነብር ዜጋ ማእለያ የብሉን። እቲ ብሕርሻ ዝናበር ዝዓበየ ክፋል ህዝብና ድማ ክሰርሕ ዝኽእል መንእሰይ ኣብ ሃገራዊ ኣገልግሎት ስለዝተቆርነን ስለዝተሰደን፡ ዝዓዪ ጉልበት ቀውጢ’ዩ። እቲ ቀደም ምልማን ነውሪ ዝነበረ ሎሚ ኣብ ከተማታት ኤርትራ፡ ዝባንካ ቀሊዕካ ትኾቡለይ ምባል ልሙድ ኮይኑ’ሎ። ካብኡ ናብኡ ግን እቲ ኣብ ወጻኢ ቤተሰብ ዘለዎ፡ ቁሩብ ቁራቦ ዝለኣኸሉ ገንዘብ ገለ ነዃላቱ ይሽፍንን ግዝያዊ ትንፋስ ይረክብን ኣሎ። እቲ ሓልዮት ህዝቢ ዘይብሉ ጨካን ኢሳያስ ግን፡ ነዞም ደም ርሂጾምን ሳንቲም ጓል ሳንቲም ኣጠራቂሞምን ስድራቤቶም ንምሕጋዝ ናብ ኤርትራ ገንዘብ ዝልእኩ ኤርትራውያን፡ ተሻረኽቲ ከተርቲ ባንክታት፡ ኣኽሰርቲ ሃገርን ዘይሕጋውያንን ኢሉ ገሊጽዎም። እቲ ኣብ ጸሊም ዕዳጋ ብመንገዲ ቁጠባዊ ትካላቱን ኤምባሲታቱን ኣቢሉ ናይ ወጻኢ ባጤራ ዘሰጋግር፡ ሃብቲ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ስቱር ባንክታት ዝሓብእ፡ ዘይሕጋዊ ንግዳዊ ንጥፈታት ዘካይድ ስርዓት ህግደፍ እምበር፡ እቲ ካብ ምዉታት ንላዕሊ ካብ ህሉዋት ንታሕቲ ኮይኑ ዝነብር ዘሎ ኤርትራዊ፡ ዕዳጋታት ከዋቅዕን ንሓይሊ ዕድጊ ናቅፋ ክቀትልን ዓቅሚ የብሉን። ስርዓት ህግደፍ ብሕግታት ስለዘይምእዘዝን ንብሕታዊ ክፋል ቁጠባ ሃገርና ስለዝዓብለሎን ብዘይ ርትዒ ስለዘልመሶን፡ ዓቅሚ ዘለዎ ርኹብ ኤርትራውን ብሕታዊ ትካላትን፡ ካብ ኤርትራ በሪሩ ኣብ ጎረባብቲ ሃገራት’ዩ ትካላት ከፊቱ ዘሎ። ስርዓት ህግደፍ ካብ ጽባሕ ናጽነት ጀሚሩ፡ “ስሱዓት ነጋዶ ንምቁጽጻርን ዕዳጋታት ንምርግጋእን” ብዝብል ሸፈጥ፡ ኣብቲ ንርኣዩለይ ስምዑለይ ዘዳልዎ ጓይላታት፡ ኣኼባታትን በዓላትን ተገዲዱ ዝጨደረን ህግደፍ ወይ ሞት ዝበለን ዜጋ፡ ብመቁነን ካብ ዱኳን ሕድሪ ቁንጣሮ መቁሽሽ ይወሃቦ። ኣብ ከብዲ ጽጉብ ጥሙይ የለን ከምዝብሃል፡ መላኺ ኢሳያስን እቶም ብዶላር ዝጻፍዑ ውሑዳት ኮራኩሩን፡ እታ ብኣፍ ጾማን ብዕሩቅ ዝባናን ትነብር ዘላ ኤርትራዊት ስድራቤት፡ እቲ ኣብ ስደት ከርፋሕ ናብራ ዘሕልፍ ዘሎ ዜጋ፡ እቶም ኣብ ኣብያተ ማእሰርቲ ህግደፍ ንዓመታት ብዘይ ፍርዲ ተሓይሮምን ካብ ቤተሰቦም ተጨውዮምን ዘለዉ ኣሽሓት ዜጋታት ሓለትን ስቃይን ስለዘይዓጦ፡ ኣፉ ዝሃቦ እንተተዛረበ ዘኽፍኣሉ ኣይኮነን።

ራብዓይ፡ ውሓጥዮ እንተበልክዋስ ትጎስሞ

መላኺ ኢሳያስ፡ ኣብ ኤርትራ ቅርጡውን ኣፍራይን ምምሕዳር ከምዘየለ ኣፉ መሊኡ ገሊጹ። ኣብ ኤርትራ፡ እቲ ካብ ኩሉ ዝኸፍአን ንህዝብናን ሃገርናን ንድሕሪት ዝመልሳን ንድኽነት ኣቃሊዕዋን ዘሉ፡ ብልሹው ምምሕዳር ስርዓት ህግደፍ’ዩ። ውልቀ መላኺ ኢሳያስ፡ ሓጋጊ፡ ፈጻሚ፡ ፈራዲ ባዕሉ ስለዝኾነን፡ እቲ ብግዳም ቅርጺ መንግስቲ ዘለዎ ዝመስል ሚኒስትሪታትን ክፍልታትን ስማዊ’ዩ። ድሕሪ ናጽነት ጥራይ፡ ኤርትራ ሓንሳብ ናብ 4 ካልእ እዋን ድማ ናብ 6፡ ብዞባታትን ወተሃደራዊ እዝታትን ክመቃቅላ ጸኒሑ። ይዝከረኒ ቅድሚ ናጽነት፡ ንመንግስቱ ሃይለማርያም፡ ኣዛዚ ሰራዊት፡ ኣቦ መንበር ባይቶ(ሸንጎ)፡ ሊቀ መንበር ኢሰፓ፡ መራሒ ሃገር ኮይኑን ስልጣን ገቢትዎን ኢልና ንሕጭጨሉን ንኸሶን ኔርና፡ መላኺ ኢሳያስ ግን መንግስቱ ሃይለማርያም ካብ ዝነበሮ ስልጣናት ንላዕሊ’ዩ ገቢቱ ዘሎ። ኢሳያስ ክሰርሑ ዝኽእሉ ክኢላታትን ሰብ ሞያን ዕድል ኣይህብን’ዩ። ብዛዕባ ኣተሃናንጻ ዲጋታትን ምልማዕ ጀራዲንን ቅየሳ የውጽእ፡ ነዛ ንእሽቶ ሃገር ኤርትራ ከምሓድር ዘይክኣለ፡ ኣፍሪቃ ብኸመይ ትምዕብል ጸጋታታ ትጥቀምን፡ መደረ ይህብ፡፡ ኣጠቃቅማ ዘመናዊ ኪነጥበብን ኣመላምላ ዓቅሚ ሰብን ይዛረብ። መደረ ኢሳያስ ግብራዊ እንተዝኸውን ዘረብኡ ዝብላዕ’ዩ። እንተኾነ፡ ጠንቂ ገስረጥ ኣሰራርሓ ስርዓት ህግደፍ፡ ካልኦት ብሞያኦም ናጻ ኮይኖም ንኸይሰርሑ ዕድል ዘይህብን ተሓታትነት ዘይብሉን ስርዓት ስለዘሎን’ዩ፡፡ ከምቲ ገለ ተዋዘይቲ ዝብልዎ፡ ህግደፍ ሕግታቱ ብርሳስ ስለዝጽሕፎ፡ መዓልቲ መዓልቲ ክቅይሮ ጸገም የብሉን፡፡ ስለዚ መላኺ ኢሳያስ፡ ቅርጡው ምምሕዳር የለን፡ ማይ ዝመልአ ዲጋታት ጸገም ዝስተ ማይ ክንፈትሓሉ ኣይክኣልናን፡ ጸሊም ዕዳጋ ሳዕሪሩ ክብለና እንከሎ፡ ንህዝቢ ኤርትራ ዘሰልቸወ መግለጺታት ስለዝኾነ፡ ውሓጥዮ እንተበልኩዋ ትጎስሞ’ዩ ነገሩ። ምኽንያቱ ህዝቢ ኤርትራ፡ ኣብ ኤርትራ ዘሎ ጸገማት ዝገልጸሉ ኣይኮነን ዝደሊ ዘሎ፡ ወናኒ ጉዳዩ ክኽወንን ሽግራቱ ክፍትሓሉን እምበር።

ጽላል፡ ካብ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ 14 ጥቅምቲ 2017

Subscribe ASSENNA YouTube to get Radio Assenna shows on time: