ስዉእ ሓርበኛ ተጋዳላይ ኣሕመድ ናስር፤

ኣብ ታሪኽ ናይ ቃልስታት ናይ ደቂ-ሰባት ምስ እንውከስ፣ ቡዙሓት ሰብ ዝናን ሰራሕቲ ታርኽን፣ ክሓልፉ ከለዉ፣ ታሪኾም ግን ከም ህያው ኮይኑ፡ ንውርሻን ንትምህርትን ክነብር ንርኢ። ታሪኽ ክንብል ከለና ድማ፡ ክልተ ገጽ ዝሓዘ እዩ፣ ማለት ኣዎንታውን ኣሉታውን።  እቲ ኣዎንታዊ ሸነኹ ንውርሻን ከም ኣብነት ንመምሃርን ነባሪ ክኸውን ከሎ፣ እቲ ኣሉታዊ ጎድኑ ድማ፡ ንኸይድገም ከም መምሃሪ ተገምጊሙ /ተመዚኑ ይሓልፍ።

ታሪኽ ሰውራ ህዝቢ ኤርትራ፣ ብመንጽር ናይዚ ኣብ ላዕሊ ዝተጠቕሰ ኣበሃህላ ንድሕሪት ተመሊስና ምስ እንውከስ ድማ፣ ነዚ ዘረጋግጽ ታሪኻዊ ሓቅታት ዝሓቖፈ ምዃኑ ኢና እንግንዘብ። ሰውራ ህዝቢ ኤርትራ፡ ኣብቲ ነዊሕ ዕድመ ዘለዎ ናይ ናጽነታዊ ቃልሱ፣ ኣሽሓት ዝፈትዎም ደቁን፣ መዐቀኒ ዘይብሉ ንብረቱን ከፊሉ እዩ ናጽነቱ ዘረጋገጸ። ኮይኑ ግን ክሳራ ህይወት ደቁን ንብረቱን ኣብዚ ኣየብቀዐን። ኣብቲ ውጽኢት ናጽነታዊ ቃልሱ ብጉሒላ ጉጀለ ህግደፍ ምስ ተጨውየ ተገዲዱ ዝቐጸሎ ሓርነታዊ ቃልሱ እውን እንተኾነ፣ ናብ ካብቲ ኣብ ጉዕዞ ናጽነታዊ ቃልሱ ዘይንእስ ክሳራታት እዩ ተሳጢሑ ዝርከብ ዘሎ። እዞም ኣብዚ እዋን እዚ፣ ንስለ ፍትሕን ዲሞክራስን ክብሉ፣ ሃገራዊ መንነቶም ተነፊጎም፣ ግዳይ ናይ ህግደፍ ምልካዊ ብድዐ ኮይኖም፣ ካብዛ ዓለም ዝሓልፉ ዘለዉ ተቓለስቲ ድማ፣ ናይዚ ህዝቢ ኤርትራ ዘሕልፎ ዘሎ መሪር ህይወት ህያው ኣብነት እዮም። ኩቡር ሓው ስዉእ ኣሕመድ ናስር ድማ ሓደ ካብዞም ግድያት ህግደፍ ምዃኑ ዉዑይ ኣብነት እዩ። ንግዳይነቱ ሕሉፍ ምረት ዘውህቦ ድማ፣ እቲ ኩቡር ሬሳኡ ኣብታ ናጽነትን፡ ሓርነትን፡ ሓድነት ህዝባን ንኽትውንን፣ ምሉእ ህይወቱ ዝኸፈለላ ሃገሩ ኤርትራ ዘይምዕራፉ እዩ። ነዚ ዕጫ’ዚ ዘጋጥሞም ዘሎ ደቂ ህዝቢ ኤርትራ ዝኾኑ ተቓልስቲ ድማ ቁጽሮም እናበዝሐ እዩ ዝኸይድ ዘሎ።

ስዉእ ተጋዳላይ ኣሕመድ ሓደ ካብቶም ካብ ዕድመ ንእስነቶም /ካብ 60ታት/ ጀሚሮም፣ ንናጽነትን ሓርነትን ዝልበሰት ህዝባዊት ኤርትራ ንምርግጋጽ፣ ኣላሽ ከይበለ እናተቓለሰ ከሎ እዩ፡ ካብዛ ዓለም ብሃንደበታዊ ሞት ዝተፈልየ። እዚ ድማ ክሳራ ናይ ስድራቤቱ ጥራሕ ዘይኮነስ፣ ክሳራ ናይ ኩሉ ንፍትሓዊትን ህዝባዊትን ኤርትራ ዝቃለስ ዘሎ ተቓላሳይ ህዝቢ ኤርትራ እዩ።

ብወገነይ ምናልባት ካብቶም ብመሪሕ ቦታ ብዛዕባ ተቓላሳይ ስዉእ ኣሕመድ ክዛረብ/ ክሕብር / ዘለኒ ባእታ ከም ዘይኮንኩ እርዳእ እየ፤ ማለት ንታሪኽ ተቓላሳይ ኣሕመድ ብደረጃ መጽሓፍ ዝዕቀን ታሪኽ ክጽሕፉ ዝኽእሉ ካልኦት መቓልስቱ /ብፍላይ ኣብ ጽፍሒ ምምራሕ ውድብ ተሓኤ ንብዙሓት ዓመታት ምስኡ ዝተዋስኡ/ ከም ዘለዉ ስለ ዝርዳእን ዝኣምንን። ኮይኑ፣ ከም መልቓስተይን መራሒ ውድበይን ኮይኑ ንነዊ እዋን ብሓባር ዝተቓለስና ከም ምዃና መጠን፣ ኣፍልጦይ ኣብ ልዕሊ ስዉእ ተቓላሳይ ኣሕመድ፣ ካብ ባሕሪ ብጭልፋ፣ ገለ ክብል ሕልናይ ይሓተኒ።

ኣሕመድ ካብ ቀዳማይ ሃገራውዊ ጉባኤ ናይ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ/ማለት 1971/ ጀሚሩ ኣብ ላዕለዋይ ጽፍሒ መሪሕነት፣ ካብ ካልኣይ ሃገራዊ ጉባኤ /1975/ ድማ፣ ከም ኣቦ መንበር ውድብ ተ.ሓ.ኤ. ኮይኑ ዝተቓለሰ ውፉይን ንጹህን ሃገራዊ እዩ። ዋላ’ኳ ከም መራሕ ውድብ መጠን፣ ካብ ድሕሪ 2ይ ሃ. ጉ. ኣብ ዝነበረ ግዜ ጀሚረ ብማዕዶ ይፈልጦ እንተነበርኩ፣ እቲ ብኣካል ምስ ስዉእ ኣሕመድ ተራኺበ ንመጀመርያ ዘዕለልኩ እዋን ግን፣ ድሕሪ ወራር ደርጊ-ራሻ፣ ኣብ ካልኣይ ክፋል ናይ 1978 እዩ። ኣብቲ እዋን’ቲ፣ በቲ ሽዑ ዝተረእየ ተረኽቦ፣ ማለት ናይቲ ኣብ ትሕቲ ቊጽጽር ተ.ሓ.ኤ. ዝነበረ ሰፊሕ ቦታታትን ከተማታትን ምኽሳር ዝሰንበደ ተጋዳላይ፣ ቃልሲ ገዲፍካ ምኻድ ዝተራእየሉ እዋን እዩ ዝነበረ። ገለ ካብኣቶም እውን ኣባላት ናይቲ ኣነ ዝመርሖ ዝነበርኩ ክፍሊ፣ ክፍሊ መጒዓዝያ ነበሩ። ኣብቲ ግዜ’ቲ ድማ ኣሕመድ ኣብ ወጻኢ ክንሳቐስ ጸኒሑ፣ ናብ ካርቱም ዝመጸሉ እዋን ስለ ዝነበረ፣ ገለ ካብቶም ሜዳ ገዲፎም ዝኸዱ ተጋደልቲ ኣብ ካርቱም ተጓነፍዎ’ሞ፣ ንገለ ካብቶም ኣባላት ክፍሊ መጒዓዝያ፣ ኣብ ቤት ጽሕፈት ካርቱም ጸዊዑ ብምዝርራብ፣ በቲ ቤት ጽሕፈት ዘድሊ ምትሕብባር ከም ዝግበረሎም ብምግባር፣ ንሜዳ ክምለሱ ኣተባብዖም። ንሳቶም ግን ንዝተገብረሎም ሓገዝ ተጠቒሞም ንስዑዲ ሰገሩ’ሞ፣ እዚ ድማ ኣብ መንጎ እቶም ኣብ ሜዳ ኣብ ቃልሲ ዝነበሩ ኣባላት መጒዓዝያ ኣዛራቢ ኮነ። ብዛዕባ እዚ ንኽዘራረብ እየ እምበኣር ኣነ፣ ኣሕመድ ንሜዳ ምስ ኣተወ፣ ንመጀመርያ ግዜ ክርኽቦ ዝመረጽኩ። ኣብዚ ክዝክሮ ዝደሊ ድማ፣ ኣነ በወገነይ ዝነበረኒ ቅረታ ንኽገልጽ እየ ክረኽቦ ዝተበገስኩ። ማለት እቲ ጉዳይ፡ ኣብ መንጎ ኣብላት ናይቲ ዝመርሖ ዝነበርኩ ክፍሊ ዘየድሊ ተረድኦ ስለ ዘሕደረ። ዝርርብና ምስ ተቓላሳይ ኣሕመድ ግን፣ ብባህርያቱ፣ ኣብ መንጎ ናይ ስርዒት ኣስካላ ዘለዎም ባእታታት ዘይኮነስ፣ ከም ኣብ መንጎ ክልተ፣ ካብ ነዊሕ ግዜ ዝፋለጡ፣ የዕሩኽ ወይ ብጾት ዝግበር ዓይነት ምይይጥ ኮይኑ እየ ዝረኸብኩዎ። ስዉእ ኣሕመድ ነቲ ዝገበሮ ተግባር ካብ ውድባዊ ሓልዮት ተበጊሱ፡ ኣላዪ ግደ ንኽጻወት ዝገበሮ ንጹህ ተበግሶ ምንባሩ ድማ፣ ብዘዕግብ ደረጃ ንኽገልጸለይ ግዜ’ውን ኣይወሰደልናን። እቲ ብዝያዳ ኣብዚ ከስምረሉ ዝደለኹ እበኣር፣ ባህርያት ናይቲ ኣብ መንጎና ዝነበረ ዝርርብ እዩ፣ ማለት ብባህርያቱ ናይ መራሕን ተራ ኣባልን ዘይኮነስ፣ ናይ ክልተ ብማዕረ ዝመዛዘኑ ብጾት ኮይኑ ምንጽብራቑ እዩ።  ነዚ ዝገበሮ ድማ፣ እቲ ብስዉእ ተጋዳላይ ኣሕመድ ዝተራእየ፣ ናይ ኣብ ብዙሓት ”መራሕቲ” ዝርአ ትዕቢት ዘይበከሎ፣ ንጽህናን ቅንዕናን ዝኸበቦ፣ ባይታ ዝረገጸ፡ ናይቲ ፍጻሜ መብርሂ እዩ። ካብዛ ዕለት እዚኣ ጀሚረ እየ ድማ፣ ነቲ ውጽኢት ናይቲ ንምሉእ ህይወቱ ዝተቓለሰሉ ዕላማ ከይረኣየ፣ ብሃንደበት ዝተፈልየና ተቓላሳይ ስዉእ ኣሕመድ፣ ክሳብ ክንደይ፣ ከም መሪሒ ጥራሕ ዘይኮነስ፣ ንታሕቲ ወሪዱ’ውን ከም ተራ ብጻይ ክረዳዳእ/ ክቃለስ/ ዘብቅዖ ባህርያትን ጠባያትን ዝውንን ተቓላሳይ ከም ዝነበረ ክግንዘብ ዝኸኣልኩ።

ተቓላሳይ ኣሕመድ፤ ውፉይን፡ ንጹህን፡ ሓያል ሃገራውን፡ ኣማኒ ብጻዩን፡ ክብሪ ሰብ ዝግንዘብን ተቓልሳይ ምንባሩ ድማ፣ ኣብ ብዙሕ ኣጋጣሚታት፣ ኣብ ሜዳ ይኹን ኣብ ወጻኢ/ ሽዊደን፣ ጀርመን፣ ኖርወይ/ ምስኡ ኣብ ዝተመያየጥኩሉን ዘዕለልኩሉን ግዜ ዘመዝገብኩዎ ተረድኦ እዩ። ነዚ ምስክርነተይ ክህበሉ ድማ ሕልናይ ይሓተኒ።

ቀጺሉነዚብተወሳኺ ዝገልጽኣጋጣሚድማ፣ኣብቲውድብተጋድሎሓርነትኤርትራ፣በዚሕጂኣብኣስመራኮይኑንህዝቢኤርትራዘጽንትዘሎጉጅለ ህግደፍ፣ ብምትሕብባር ምስቲ ኢትዮጵያዊሓይሊዝኾነ፣ህዝባዊወያኔሓርነትትግራይ፣ተደፊኣካብ መሬት ኤርትራ ናብመሬትሱዳንድሕሪምእታዋዝነበረኩነታትእዩ።ኣብዚግዜ’ዚተጋዳላይዓብድላኢድሪስንሰራዊትሓርነትገዲፉ፣ዝመስልዎ ሒዙ ካብተሃዳይናብራሳይዝበሃልቦታሱዳንምስከደ፤እቲዝተረፈሰራዊትሓርነት ድማ፣ ”ዓብደላተፈንጪሉ” ብማለት፣ናብራሳይኣይንኸይድንዝበለሉእዋንእዩዝነበረ።ኣብቲ ድሕሪ እዚ ተረኽቦ እዚብመሪሕነትደረጃዝተጠልበኣኼባ፣ዓብደላ ነቲ ኣኼባ ኣብቲንሱምስጉጅለኡሰፊርሉዝነበረ ቦታ – ራሳይ – ክግበርኣትሪሩደፍአ’ሞ፣እቲንሓድነትውድብከምቀዳማይዕላማብምውሳድ፣ነቲ ብተጋዳላይ ዓብደላ ዝተወጠነ ፈታኒ ምፍንጫልዕድልክኸልእዝመረጸተጋዳላይኣሕመድ፣ ”ንኺድ! እቲምስዓብደላዘሎሰራዊትእኮሰራዊትና፡ሰራዊትሓርነትእዩ፣ዓብደላድማ ነዚ ከምመፈላለዪክጥቀመሉዕድልክንህቦየብልናን” ብማለት፣ንሓድነትውድብንምርግጋጽዝሕመረቱ፣ተባዕንንጹህንመርገጽሓዘ።ኣብቲግዜእቲ፣ኣነብወገነይ፣ኣብ መጀመርያ፣ ሓደካብቶምነቲርእይቶ ”ናብ ራሳይ ምኻድ”፣ ዘይተቐበሉ ባእታ እየ ነይረ፤በዚጉዳይእዚኣልዒለድማ ምስተጋዳላይኣሕመድብኣካልዝተመያይጠ።ኮይኑግን፣ካልኦትኣብራሳይበጺሕናመጺእና፡ዝብሉኣባላትመሪሕነትዝሃብዎሓበሬታብተወሳኺመተኣማመኒስለዝኾነና፣ብኸፊልክንከይድተሰማማዕና’ሞ፣ናብቲቦታተጓዓዝና።ኣብቲቦታምስኣተናድማ፣እቲመሪሕነት፣ንኣስታትሓደሰሙንኣብምይይጥኣተወ።ኣብመወዳእታድማ፣እቲ መሪሕነት ኣብምትሕንናቕበጽሐ።ማለትዓብደላነቶምዝተረፉክስዕቡ ዝነበሮም ሰራዊት፣ ቅድሚ ናብቲ መደበር ምእታዎም፣ ብረት ክወሃቦም ንዝኣተዎስምምዕከኽብርኣይከኣለን/ኣይደለየን።ድሕሪእዚኩሉድማ፣ናብ 25. 03. 1982 ዘውግሕለይቲሓደሓደገኛተርእዮኣብቲመደበርተፈጢሩ ሓደረ።ማለትበዓልዓብደላነቶምዘየድልይዎም፣ኣብቲ መደበር ዝነበሩ ዕጡቓትሰራዊትብረቶምኣውሪዶም፣ብኻልኦትተኪኦምሞሓደሩ።ንንጒሆኡናይዚተረኽቦ’ዚኣነ ብቐዳምነትናይምርካብዕድልስለ ዝረኸብኩድማ፣ብኡብኡምስብጾተይብምዝርራብ፣ኣብደረጃሓደጋከምዝበጻሕናመዘንና።ካብንጉሆሰዓትሾሞንተጅሚርናድማ፣ ነቲኩነታትንምርግጋእተንቀሳቐስና።ኣነምስካልኣየይድማብቐጥታ፣ነቶምናይቲ ተፈጢሩ ዝነበረ ኩነታት ናይ ድሕነትዋልታክኾኑይኽእሉእዮም ዝበልናዮምኣባላትመሪሕነት፣/ ሓደካብኦምተቓላሳይ ስዉእኣሕመድ ናስር/፣  ኣብከባቢሰዓትትሻዓተቅ. ቀ. በብሓደረኺብና ብዛዕባእቲዘንበብናዮ ኩነታትሓበርናዮም።እንተ ኾነ እቲመዓልቲብ ”በሉጽንሑከነጽንዕኢና” ዝብልኣበሃህላሓለፈ።ሰዓትሰለስተድ. ቀ.ድማ፣ተመሊስናንተጋዳላይ ኣሕመድእንደገና ረኺብናዮ።ንነብስናከምስዉኣትወሲድናድማ፣ካብሕጂንደሓር፣እቶም ኣብ ተሃዳይንኮሮኮንን ተሪፎን ዝነበሩ ብጾት፡ተጸዊዖምናብዚመጻወድያእዚከይኣትዉ፣ብቕልጡፍ ክሕበሮም /ክልኣኸሎምኣትሪርናምስ ተወከስናዮ፤ስዉእ ኣሕመድ ነቲ ጉዳይ ክግንዘቦ ግዜ ከይወሰደሉ፣ ንዓይምስካልኣየይ፣ ”እሞንስኻትኩምተበገሱኪዱ ክትሕብሩ”፤ብማለት፣ነቲኣብቲግዜ’ቲኣማሓዳሪናይቲመደበርዝነበረባእታመኪናክረኽበልናብኡብኡተእዛዝሃበ።እንተኾነእቲጉዳይኣብዚሮ-ሰዓትበጺሑስለዝነበረ፣ኣነካብኣሕመድናይ 5 ሜትሮከይተፈለኹ፣እቲስጉምቲተጀመረ/ተወስደ።እቲኣብቲ እዋን’ቲ ኣቦመንበርውድብዝነበረተጋዳላይኣሕመድድማ፣ንርእሱ’ውንምሩኽናይዓበደላንብጾቱንኮነ’ሞ፣ምስብዙሓትካልኦትብጾቱኣብትሕዲቀይዲዓብደላኣተወ/ተኣስረ። ብትዕዝብተይ  ኮነ ን እምነተይ፣ ተጋዳላይ ኣሕመድ፣ እንተዘየገርህዎ ኢዱ ክህብ ፍጹም ዘይሕሰብ እዩ ነይሩ በሃላይ እየ።

ኣብዚ ክስምረሉ ዝደለኹ ድማ፣ ተጋዳላይ ኣሕመድ ናስር፣ ክሳብ ክንደይ፡ ንጹህ፡ ተባዕ፡ ሃገራዊ፡ ናይ ሓድነት ተቓላሳይን፡ ሰማዕን፡ ባህርያት ዝነበሮ ተቓላሳይ ምንባሩ ንምምስካር እዩ። እዚ ቅዱስ ባህርያትታት እዚ ስለ ዝተመዝመዘ ድማ፣ እቲ ንጹህ ተቓላሳይ ኣሕመድ ኣብ ከምዚ ወደቐ። ሎሚ ኣሕመድ ሓሊፉ፣ እቲ ኣውንታዊ ኣብነቱን ታሩኹን ግን፡ ንዘልኣለም ነባሪ እዩ። ብተወሳኺ ኣሕመድ፣ ኣብ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ፣ ሓደ ካብቶም ብዝኾነ ዓይነት ገበን ኮነ ብልሽውና ዘይሕመዩን ዘይክሰሱን ንጹሃት ተቓላሳይ ምንባሩ እዩ። በዚ ኣገጣሚ እዚ ድማ፣ ኣነ ንስዉእ ኣሕመድ መንግስተሰማያት፣ ንቤተ-ሰብ ድማ ጽንዓት እምነ።

እዚ ከምዚ ዝኣምሰለ ተረኽቦታት ንዓና ንተቓለስቲ እንታይ ይምህረና ወይ የዘኻኽረና፧

ንሕና ብህይወት ዘለና ተቓለስቲ ኣብዚ ክንግንዘቦን ክንመሃረሉን ዘለና እምበኣር፣ ብመስዋእቲ ዝሓልፉ ዘለዉ ብጾትና ምሕዛንን ምስንባድን ጥራሕ ኣይኮነን፤ ንሳቶም ነባሪ ታሪኽ ገዲፎም ይሓልፉ ኣለዉ፤ ንሕና ኢና ንስዕቦም’ምበር ኣይምለሱናን እዮም። እቲ ኣብዚ ክንግዘቦ ዘለና ግን፣ ኣብ ህይወት ክሳብ ዘለና፣ እንታይ ታሪኽ ገዲፍናን ኣውሪስናን ንሓልፍ እዩ። እምበኣርከስ ኣብ ግዜ እዛ ሓጻር ህይወትና፡ ኣየናይ ታሪኽ ንሰርሕን፤ እንታይ ዓይነት ታሪኽ ንወረስቲ ነውርስን ዝብሉ ሕቶታት ኢና ከነውርድ ከነደይብ ዝግብኣና። ነዚ ንምትግባር ወርትግ እንሓስቦ ሓሳባትን፣ እንገብሮ ተግባራትን መዐቀኒኡ ድማ፣ ካብ ዝኾነ ይኹን ጸቢብነት ዝረሓቐ ኮይኑ፣ ብኣንጻሩ ድማ፣ ብሃገርን ብህዝብን ዝምዘን ወይ ዝዕቀን ከኽውን ከም ዝግባእ ንኽንግንዘብ ክንበራበር የድሊ ኣሎ። ብኸምዚ ምስ እንሓስብን ምስ እንሰርሕን ጥራሕ ኢና ድማ፣ ነቶም ግዳይ ህግደፍ ኮይኖም ዝሓልፉ ዘለዉ ፍትሓውያን ተቓልስቲ ክንድብሶም እንኽእል። ደበሶም ድማ ነቲ ከረጋግጽዎ እናተረባረቡ ከለዉ ከየርከብሉ ዝሓለፉን፣ ገና’ውን ዝሓልፉ ዘለዉን ዲሞክራስያውን ፍትሓውን ህዝባዊ ዕላማ፣ ኣብ ሃገርና ኤርትራ ምርግጋጽ እዩ። በዚ ክሳብ ዘይሓሰብናን፣ ነዚ ክሳብ ዘየተግበርናን ግን፣ ንዝሓለፉን ዝሓልፉ ዘለዉ ናይዚ እዋን እዚ ናይ ፍትሒ ተቓለስቲ ዝኾነ ብጾት ጥራሕ ዘይኮነስ፣ ኣብ ዘይተቐረበልና መኣዲ ክንበኣስ፤ ንኹሎም፣ ካብ 40ታታ ጀሚሮም፣ ንሓርነትን ንሓድነትን ህዝብን መሬትን ኤርትራ ንዝወደቑ ጀጋኑና ንጠልም ከም ዘልናን፣ ንዝያዳ ናይ ቀጻሊ ጥፍኣትና መስርሕ ኣገልገልቲ ንኸውን ከም ዘለናን እውን ክንግንዘብ የድሊ ኣሎ።

ዘልኣለማዊ ክብሪ ንናይ ናጽነትን ሓርነትን ጀጋኑ ስውኣትና!

ውድቀትን ሞትን ንጎሓሉ ህግደፋውያን!

ክንዕወት ኢና!

ወ/ስላሴ ዑቕበ ተስፋይ

ኖርወይ – 26.04.2014