ዋሕዚ ነጻ ሓበሬታ ብምንጥጣፍ ህዝቢ ንቕሓት ደሊቡ ንነገራት ብልቦና ክመሚ ብዓቢኡ ኣብ ቃልሲ ዲሞክራስያዊ ለውጢ ሃገርና ኤርትራ ሰፊሕ ተሳታፍነት ክህልዎ ብዓቕምና ኣበርክቶ ንምግባር ከነካይዶ ኣብ ዝጸናሕና ፈተነ፡ ካብቲ ከም ቀንዲ ኣተኵሮና ዝተለምናዮ መኸተ ውልቀምልኪ ሓሓሊፎም ዝኣልዩና ፈተነታት ኣይተሳእኑን። ሎሚ ‘ውን ሓደ ካብ ተመሳሳሊ ኣጋጣሚታት ረኺብና ኣለና ‘ሞ፡ ነቲ “ቐንጠብ” ካብ ክንዳንና ኣሊና ናብቲ ቀንዲ ውራይና ክንምለስ ከተፍቅዱልና ንኣንበብትና ብትሕትና ንሓትት።

ንመበል 65 ዓመት መቕተልቲ ኣቦና ሸኽ ዓብደልቃድር ከቢረ ንምዝካር ብ 2 ሚያዝያ ኣብ ለንደን ባህላዊ ምሸት ከምዝተኻየደ ዝሕብር ዜና ካብ “ማሕበር ግብረ-ሰናይ ከቢረ ጨንፈር ዓባይ ብሪጣንያ” ምስ በጽሓና፡ ነቲ ምስ ኤዲቶርያል ፖሊሲና ዘይሰማማዕ ዝበልናዮ ክፋል መሚና፡ ኣብቲ ቀንዲ ጉዳይ ዝኽሪ ኣቦና ሸኽ ዓብደልቃድር ከቢረ ዘተኮረ ዜና ኣብ መርበብ ሓበሬታ ኣሰና ዘርጊሕናዮ። እቲ መሚና ዘትረፍናዮ ሓበሬታ “ንጀበርትን ብድሆታቱን ኣብ ኤርትራ” ዝምልከት ብ skype ከምዝተዋህበ ዝተጠቕሰ ኣስተምህሮን፡ ከም ድሕረ ባይታ ናይቲ ዜና ብምትሕብባር ምስ ማሕበር ጀበርቲ ጨንፈር ሽወደን ተመሳሳሊ ባህላዊ ምሸት ከምዝተኻየደ ዘመልክት ሓበሬታን እዩ።

እንተኾነ፡ “ማሕበር ግብረ-ሰናይ ከቢረ ጨንፈር ዓባይ ብሪጣንያ”፡ “ ብመርበብ ሓበሬታ ኣሰና ዝተፈጸመ ኣነዋሪ ተግባር” ብዝብል ኣርእስቲ ኣብ መርበብ ሓበሬታ ጀበርትን ቶጎርባን ንኣሰና ከምዝዘለፈ ሰሚዕና፡ እቲ ጽሑፍ ምስ ኣንበብናዮ ድማ፡ ነገሩ፡ እንተወጸ “መጸጸ መጸጸ”፡ እንተዘይወጸ ድማ “ቀርጸጸ ቀርጸጸ”፡ ኩሉ ወዮ ኮይኑ ረኺብናዮ። ነቲ ሓበሬታ እንተዘይነውጽኦ ዘረባ ኣይምተረፈን፡ ነቲ ሓበሬታ ብምውጻእና ድማ ዘረባ ኣይተረፈን። ናይ ግዳይነት ስነኣእምሮ (victim mentality) ዘለዎ ሰብ፡ ጌርካሉ ኣይጌርካሉ ወትሩ ንነገራት ብሕማቕ’ዩ ዝትርጉሞ ‘ሞ፡ እንሆ ብርእዮ ኣጋጢሙና።

ኣብ ከምዚ ዝኣመሰለ ሓሸውየ ክንኣቱ ስለዘይመረጽና፡ ኣብ ለንደን ንዝርከብ ሓላፊ “ማሕበር ግብረ-ሰናይ ከቢረ ጨንፈር ዓባይ ብሪጣንያ”፡ ብቐጥታ ቴለፎን ደዊልና ናይ ምምማይ ሞያዊ መሰልና ተጠቒምና ነቲ ዜና ከም ዝዘርጋሕናዮን፡ ምመያ ዘካየድናሉ ምኽንያት እንታይ ከምዝነበረን ገሊጽናሉ። ንመሳርሕቱ ከካፍሎም ምርኩስ ዝኾኖ ደብዳበ ስለዝሓተተ ድማ ቅዳሕ ቃልና ብኡንብኡ ብጽሑፍ መብርሂ ሂብናዮ። እቲ ማሕበር ግን በቲ መብርሂ ኣይሰኸነን ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣብ ጀበርትን ቶጎርባን ዝተባህላ ወብሳይታት ብዝተፈላለየ መልክዕ ሃጠውቀጠው ዝመልአ ዘመተ ጸለመ ቀጺሉ። (ብኢመይል ዝለኣኽናሎም ደብዳበ ኣብ ታሕቲ ተመልከት)።

ናብቶም ምንጪ ናይቲ ጉዳይ ዝኾኑ ሰባት ብስቱር መብርሂ ምልኣኽና ትዕግስቲ ብምግባር ካብቲ እንድልዮ ናይ ዲሞክራስያዊ ለውጢ ዕላማ ከይንእለ፡ ከምኡ ‘ውን ስም ናይቶም ቅዱስ ዝኽሪ ዝግብኦም ሓርበኛ ኤርትራዊ ኣቦና ሸኽ ዓብደልቃድር ከቢረ ምስ ከምዚ ዝኣመሰለ ምምልላስ እናተጠቕሰ ከይመራሳሕ ዝገበርናዮ ፈተነ እዩ። ከምቲ ብተደጋጋሚ ግዜ እንርእዮ ዘለና ግን፡ ኣምሳያ’ቲ ልቢ ከነዕቢ ዝገበርናዮ ፈተነ ሸለል ብሃልነት፡ ኣብ ርእስና ከዅድዱ እምበር ካብ ርእስና ከወርዱ ኣይረኣናዮምን።

ንዓና ከም ኣሰና፡ ኣቦና ሸኽ ዓብደልቃድር ከቢረ፡ ዓፋር ዲዮም ዋላ ጀበርቲ ወይ ትግረ ዘይኮነስ ኤርትራዊ ተቓላሳይን ኤርትራዊ ግዳይን ምንባሮም ‘ዩ ኣገዲሱና። “ማሕበር ግብረ-ሰናይ ከቢረ” ብሓቂ ንሓድጊ ታሪኾም ብሰናይ ተግባር ነባሪ ዝኽሪ ከጓናጽፍ ዝተዓጥቀ ማሕበር እንተኾይኑ ኸኣ፡ ኣሰና ንግዳይነቶም ኣዘኻኺራ ሞያኦም ከተጕልሕ ዘርኣየቶ ፈተነ፡ ብኣውንታ ከመስግኖ እምበር ከም ነውሪ ክዝለፎ ኣይነበሮን። ሽምን ዝኽርን ኣቦና ሸኽ ዓብደልቃድር ከቢረ፡ ‘ጀበርቲ’ ዝብል ስም እንተዘይተሓዊሱዎ ትርጉምን መቐረትን ኣይህብን ‘ዩ’ ዝብለ መን እዩ? ንዓና ጓኒኹም፡ ዋናታት ታሪኽ ኣቦና ሸኽ ዓብደልቃድር ከቢረ ዝገበረኩም ከ መን እዩ? “ንዜናኦም ‘ጀበርቲ’ ብዝብል ስም ዘይተሰንዩዎ እንተዄንኩም ከተትርፉዎ ኔይሩኩም” ዝብል ትእዛዝኩም ከ  በየናይ መንገዲ ቅቡል ክኸውን ይኽእል? ሰማዒ ዝረክብ ዶ ኸ ይመስለኩም?  ከምዚ እንተኾይኑ፡ እቲ ማሕበር ንሽምን ዝኽርን ናይቶም ግዳይ መግዛእቲ ዝኾኑ ሓረበኛ ተቓላሳይ፡ ጉልባብ ተጠቒሙ ሕቶ ጀበርቲ ንምስልሳል ይምዝምዞ ከምዘሎ ስለዘስምዕ፡ መራኸሲኡ እዩ።

ከምቲ ኣብ ደብዳበ ‘ውን ዝገለጽናዮ፡ ኣሰና ነቲ ንኹልና ኤርትራውያን ዝዕምጸና ዘሎ ውልቀምልካዊ ስርዓት ብሓባር እንምክተሉ መንገዲ ንምፍጣር ብሓበሬታ ዝጕስጕስ፡ ነቲ ዝርካቡ ንኡስ ዓቕሙ ትዅረት ብዘለዎ Focused ብዝኾነ መንገዲ ናብቲ ቀንዲ ዕላማ ክጥቀመሉ ዝጽዕር መርበብ እምበር፡ ብሄራት፡ ጉጅለታት፡ ቀቢላታት ኤርትራ ዘጻሪ መርበብ ኣይኮነን። ቅድሚ ሕጂ፡ ብሄረ ትግርኛ፡ ብሌን ወዘተ ናይ ዝብሉ ምንቅስቓሳት ወይ ማሕበራት ዝተላእከልና ሓበሬታ ብኸፊሉ ዘይኮነ ብዓንዳ-ርእሱ ኣይተጠቕምናሉን። ስለዚ ሎሚ ዝጀመርናዮ ፖሊሲ ኣይኮነን። ሎሚ እነቋርጾ ‘ውን ኣይኮነን።

እዚ ዝወሰድናዮ ስጉምቲ፡ ነቲ ጉዳይ ብሄራትን ጉጅለታትን ንጎድኒ ገዲፍና ብሓፈሻ ኣብ ጉዳይ ዲሞክራስያዊ ለውጢ ኤርትራ ከም ሃገር ምትኳር ከምዘስርሓና ንእንኣምነሉ መትከል ንምሕላው (Consistent ንምዃን) ዝቐጸልናዮ መርገጺ ደኣምበር ከምቲ ብማሕበር ግብረሰናይ ከቢረ ዝተባህለ ንህላወ ጀበርቲ ንምጽባእ ወይ ሞያኡ ንምንእኣስ ሕጂ ዝፈለምናዮ ጥበብ ኣይኮነን። ጀበርቲ ‘ብሄረ ጀበርቲ’ ተባሂሉ ክጽዋዕ ዝደሊ እንተኾይኑ ንዕኡ ዝምልከት ጉዳይ እዩ። ጀበርቲ እንተነፍዑ ከም ኤርትራውያን ንሕጎሰሎም፡ እንተተወጽዑ ንቕንዘወሎም፡ እንተሓመቑ ድማ ዓቕምና ዝሃበና ኣጆኹም ንብሎም እምበር፡ ናብ ተጻብኦ ዝወስድ ዝኾነ ምኽንያት የብልናን። እቶም ከምዚ ዝኣመሰለ ኣሰር ዘይብሉ ዘረባ ዝዝወርዉ ዘለዉ ውልቀሰባት፡ ንድሕረት ኣተሓሳስባኦም እዮም ዘንጸባርቑ ዘለዉ።

ብቐረባን ብማዕዶን፡ ብግህዶን ሕሜታን ዘለፋ ክውርወረልና ፋልማይና ስለዘይኮነ፡ ድሮ ቆርበትና ምስ ናይ ብዕራይ ተዳሪጉ፡ ተደሪዑ እዩ። ልብና ካብ ማንም ንላዕሊ ኣጸቢቕና ስለእንፈልጥ፡ ናይ ልብና ንዓና ክነግሩና ብዝህንደዱ ኣይንግረምን፡ ኣይንጭነቕን ኢና። ሕጂ ዘጽሕፈና ዘሎ ምኽንያት ‘ውን፡ ነቲ ክሒኑ ዘሎ ጸቢብ ኣእምሮ ናይዞም ውልቀሰባት መድሃኒት ነስኒስና ከነሐድሶ ዘይኮነ፡ ነቶም ቃልና ዘይሰምዑ ኣሕዋትና ጀበርቲ ብፍላይ፡ ብሓፈሻ ድማ ንህዝቢ እቲ ፍጻሜ ከመይ ከምዝነበረ መብርሂ ንምሃብ እዩ።

ኩሎም እቶም ኣብ ኤርትራ፡ ፍትሒ፡ ማዕርነት፡ ሓርነት ዲሞክራሲ፡ ዝደልዩ ወገናት፡ ነቲ ብሓባር ከም ኤርትራውያን ንምስራሕ ዘለና ርእይቶ፡ ኣብ ብዙሕነት ኤርትራ ምስ ዘይምእማን ኣዳሪጎም ብጌጋ ከይርድኡዎ ንምሕጸን። ኤርትራ ብዙሓዊ ሕብረተሰብ ዝሓቖፈት ሃገር ምዃና ብወረቐት ዘይኮነ ብግብሪ ኣጸቢቕና ንፈልጥ፡ ሓድነት ኤርትራውያን ኣብ ብዙሕነት ዝተመስረተ ክኸውን ከምዘለዎ ንግንዘብ፡ ሕድሕድ ፍልልያትና ኣኽቢርናን ተኸባቢርናን ብሓባር ምስ እንሰርሕ፡ ነቲ ከም ሃገርን ከም ህዝብን ክብረትና ቀንጢጡ ዘዋርደና ዘሎ ምልካዊ ስርዓት ኣሊና፡ ጽቡቕ መጻኢ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ምውሓስ ከምእንዕወት ‘ውን ንኣምን። ውልቀሰብ ይኹን ጉጅለ ቀቢላ ይኹን ብሄር፡ ብሓባር ንምስራሕ ከም ጽያፍ ቆጺሩ፡ ኣብ ጸቢብ ጉጅለኣዊ ረብሓ ጥሩፍ ኣተኵሮ ዝገብር እንተኾይኑ፡ ኣይካብቲ ጉጅልኣዊ ኣይካብቲ ሃገራዊ ረብሓ ምናምን ኮይኑ ክነብር እምበር ፋይዳ ክረክብ ኣይኮነን። ሓቢርና ምስ እንመንዕ ኢና እነድምዕ። ስለዚ ፈውሶም ዝቐድዎም ለባማት እምበር፡ ፈውሶም ዘቐንዝዎም ብሃማት ክነክውን የብልናን።

ኣማኑኤል ኢያሱ

ኣሰናዳኢ ኣሰና

ብ 7 ሚያዝያ ናብ “ማሕበር ግብረ-ሰናይ ከቢረ ጨንፈር ዓባይ ብሪጣንያ”፡ ብኢመይል ዝለኣኽናዮ ደብዳበ ተመልከት

http://demo.archive.assenna.com/wp-content/uploads/2012/04/Kebire_Assenna.pdf