ኣገልግሎት ሕክምና ኤርትራ ካብቲ ዝነበሮ ናብ ኣዝዩ ዝኸፍአ ደረጃ ወሪዱ መባእታዊ ናይ ሕክምና አገልግሎት ምርካብ አብ ዘይክኣለሉ ኩነታት ተበጺሑ ከምዘሎ ምንጭታት ኣሰና ካብ ኤርትራ ሓቢሮም።

ብመሰረት ሓበሬታ ናይቶም ግዱሳት ኤርትራውያን፣ ኩለን ናይ ጥዕና ማእከላት ብሰንኪ ዋሕዲ ምኩራት ክኢላታት፡ ዋሕዲ መሳርሒ፡ ቀጻሊ ምቍራጽ ሓይሊ ኤለትሪክ፡ ዋሕዲ መድሃኒት፤ ትሑት ሞራል ሰራሕተኛታትን ብልሽውናን፣ አገልግሎት ጥዕና ባይታ ዘቢጡ ዝተሓላለኸ ጥዕናዊ ሽግራት ኣብ ምፍጣር ይርከብ።

ቀረብ መድሃኔት ዘይምህላው ብፍላይ፣ ብፍላይ ሓኻይም ንሕሙማት ክእዝዝዎ ዝኽእሉ መድሃኔት ስለዘየለ፣ ሕሙማት ኣብ ወጻኢ ሰብ እንተደኣ ሃልዩዎም መድሃኒት ካብ ወጻኢ ሃገር ወይ’ውን ካብ ሱዳን ንኽገዝኡ ይሕብርዎም። ኣብተን ዓበይቲ ሆስፒታላት ከይተረፈ ብቐሊል ክርከቡ ዝኽእሉ ከም ናይ ሕማም ሽኮርያ መዓቀኒ መሳርሒ ስለዘየለዉ፣ ሕማም ሽኩርያ ዘለዎም ሰባት መጠን ሽኮሮም መዓልታዊ ክዕቅኑ ኣይክእሉን ዘለዉ። እዚ ኣገዳሲ መሳርሒ ኣሽንባይ ‘ዶ ምስ ውልቀሰባት ብደረጃ ክሊኒካትን ሆስፒታላትን’ውን ክርከብ አይተኽአለን። ስለዝኾነ፣ ኣብ ኤርትራ ሕማም ሽኮርያ ዘለዎም ዜጋታት አብ ከቢድ ጸገም ይርከቡ።

ካብ’ዚ ዘይንእስ ጸገም፣ ብሰንኪ ቀጻሊ ምቍራጽ ምቍራጽሓይሊ ኤለትሪክ ኣብ መስርሕ መጥባሕቲ ብዙሓት ሰባት ኣብ ኣከቢድ ጸገም ወዲቖም ምህላዎም እዩ። ብሰንኪ ‘ዚ ዓቕሚ ገንዘብ ዘለዎም ተጠቀምቲ ንሱዳን ብቐጥታ ‘ሪፈር’ ይብሃሉ ኣለው። እንተኾነ ግን፣ ፓስፖርትን ናይ ኤምግሪሽን ወረቐትን ንኽውጽኡ ነዊሕን ዝተሓላለኽን፣ ጉቦ ዘለዎ ቢሮክራስያዊ መስርሕ ክሳክ ዝሓልፉ ብዙሓት ብዙሓት ብቐሊል ክሓዊ ዝኽእል ጥዕናዊ ጸገም ዝነበሮም ሕሙማት ህይወቶም ይሓልፍ ኣሎ። ካብ ዝተፈላለየ ከተማታትን ገጠራትን ኤርትራ ፓስፖርት ንኸውጽኡ ላዕልን ታሕትን ክብሉ አብ ከቢድ ጸገም ይወድቁ፣ መሊሶም ዘይሕማሞም ይውስኹ ኣለው።

ምስቲ ዘሎ መነባብሮ አብ ሆቴላት ተቐሚጥካ ወረቐት ናይ ኤምግሪሽን ካብ ምጽባይ ብመንገዲ እቶም ደላላት ነቶም ሓለፍቲ ኤምግሪሽን ዓሰርተታት አሽሓት ብምሃብ ወረቐቶም አሳሊጦም ሕክምናዊ አገልግሎት ንምርካብ ናብ ሱዳን፡ ዱባይ ገለ’ውን ብሱዳን ኣቢሎም ንኢትዮጵያ ክኸዱ ይረኣዩ። ብፍልይ እቲ ዝበዝሐ ናይ ደገ ሓገዝ ዘይረክብ፣ ሕሰም መነባብሮ ድሮ ሓኒቑዎ ዘሎ ድኻ ህዝቢ ኤርትራ ኸኣ፣ ብቐጻሊ ናይ ጥዕና ስቅያት አብ ገዛእ ሃገሩ ንሞት ተፈሪዱ አሎ።

ኣብዚ እዋን’ዚ፣ በዚ ዝተጠቕሰ ጸገማት፣ ማለት ዋሕዲ ሓካይም፣ ሕጽረት መድሃኒት፣ ገስረጥ ምሕደራን ግቦን ብልሽውናን፣ ኣገልግሎት ጥዕና፣ ኣብ ኤርትራ ባይታ ዘቢጡ፣ ዳርጋ የለን ክብሃል ይምርጽ።

ሓይሊ ኤለትሪክ ብዘይምህላው፣ ከምዚ አብ ስእሊ ዝርአ ዘሎ  አገልግሎት ጥዕና ኤርትራ ናብ ያታዊ አገባብ ተሚሊሱ፣ ሓኻይም አብ ክንዲ ብምዕቡል አገባብ ዝጥቀሙ ግዜ ብዝሓለፎም ሜላታት ሕሙማት ንምእላይ ይግደዱ ኣለዉ።

ኣብዚ እዋን’ዚ ኣብ ኤርትራ ብቑዕ ኣገልግሎት ሕክምና ኣብ ልዕሊ ዘይምህላዉ፣ ሓደ ካብ ቀንዲ ጠንቂ ሕማማት ኮይኑ ነቲ ኩነታት ዘጋድዶ ዘሎ መዓልቱ ዝሓለፎ (expire) ዝኾነ መግቢ ኣብ ኩሉ ኩርናዓት ኤርትራ ይሽየጥ ምህላዉ እዩ። ኣብዚ ግዜ’ዚ መንግስቲ እቲ ቀንዲ አቕራቢ ሃለኽቲ ነገራት ኩይኑ አብ ፈቖዶ ወደባት ማእከላይ ምብራቕ ዝነበረ ግዜ ዝሓለፎ መግቢ ብሑሱር ተገዚኡ ብመንገዲ “ሕድሪ” ዝብሃላ ዶዃኩን ህግደፍ ንህዝቢ ብቐጥታ ይሸይጥ ምህላው ይፍለጥ።  ይሸያጣይን ተቖጻጻራይን እቲ ስርዓተ ባዕሉ ስለዝኾነ፣ ነቲ ጸገም ዝከታተሎ ነጻ ኣካል የለን። ህዝቢ ነዚ ግዜ ዝሓለፎ መግቢ ሸቐጥ ክምገብ ስለዝተገደደ ግዳይ ሕማም ኮይኑ ምህላዉ ኸኣ ናይ ሕክምና ክኢላታት የመልክቱ።

ስርዓት ህግደፍ ሓቀኛ ጸብጻባት ቀቢሩ፣ ብመንገዲ ቴቪ ኤረ ናይ ሓሶት ሰንጠረዣት እናዘርግሐ፣ “ናብ ናይ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ታርጌት ሚልየነም ቀሪብና ኣለና” ክብል እኳ እንተተሰምዐ ፣ እቲ ጸገም ግን ክሕባእ ኣብ ዘይክለሉ ደረጃ በጺሑ፣ ተቓሊዑ ‘ሎ።