ዶር ጨፈና ሃይለማርያም 

መእተዊ

እዚ እዋን`ዚ፡ ምዕራባውያን መንግስታት ብሕልፊ ድማ ኤውሮጳውያን፡ ብሰንክ`ቲ ካብ ሕሉፋት የማናውያንን ዓሌታውያንን ዝመጾም ዘሎ ጸቕጥን ዘየቛርጽ ዋሕዚ ስደተኛታትን ኣሰኪፉዎም፡ ንዘበናት ንደሞክራሲያዊ ስርዓታቶም ዘቑሙ ቐንዲ ኣዕኑድ ዝኾኑ መትከላት ሰብእዊ መስላት ዕሽሽ ይብልዎም ኣለዉ። ንስለ ፖሎቲካዊ ዕላማታቶም ክብሉ ነዞም መትከላት እዚኦም ኣብ ዋጋ ዕዳጋ ኣእትዮም ንስርዓት ኣስመራ ገጾም ኣብ ምምላስ ይርከቡ። እቲ ምልካዊ ስርዓት ድማ፡ ካብ ኣስመራ ናብ ግዳም ዝቐንዐ ወፍሪ ዲፕሎማሲያዊ መናውራታታት ኣበጋጊሱ ኣሎ።

ድሕሪ`ቲ ገዚፍ ኣተኩሮ ህዝቢ ዓለም ክስሕብ ዘኸኣለ ቕዝፈት ላምፓዱሳን እቲ ብሳላ ስሙር ጻዕሪ ዲያስፖራ ኤርትራውያንን፡ ናይ ሰብኣዊ መሰላት ተቓለስትን ኣብ ዓበይቲ ከተማታት ዓለም፡ ኣብ መጋባአያታት ዓለምን ዕዙዝ ዓወት እዩ ተመዝጊቡ። እዚ ንስርዓት ህግደፍ ስለ ዘሰንበዶ፡ ዳግማይ ክሓስብን ‘ምስሊ ኤርትራ ምቕያር’ ወይ ‘እቲ ካልእ ጽዋይ’ (the other Narrative) ዝብል ናይ ዲስኲር ወፍሪ ከም ዘበግስ ጌርዎ ኣሎ። ከም`ዚ ንዕዘቦ ዘለና ድማ፡ ብናይ ወጻኢ ልኡኻቶምን ኣባላት ህግደፍን ዝውደብ ዘሎ ኣኼባታት ኣካል ናይ`ዚ ወፍሪ እዩ።

እዚ ናብ ግዳም ዝቐንዐ ዲፕሎማሲያዊ መናውራ፡ ፍሉይ ካብ ዝገብሩዎ ሓደ መለለይ ምልክቱ፡  እንታይ ነይሩ እንተበልና፡ ነዚ ወፍሪ`ዚ ኣካዳምያዊ መልክዕ ኣልቢሱ ክርአን ተቐባልነት ክረክብን ምእንቲ፡ ብስም ኣብ ምርምር ዝተመርኮሱ ወረቓቕቲ ዝቐርቡሉ ‘ዋዕላ መጽናዕትታት ኤርትራ’ ተባሂሉ ዝተሰምየ ኣብ ሆቴል ኣስመራ ፓላስ ኣብ መወዳእታ ወራሒ ሓምለ ናይዚ ዓመት አዚ ምክይዱ አዩ። ምስኡ ሓቢሮም ዝለዕሉ ሕቶታት፡ እዞም ክሳብ 135 ዝበጽሑ ብናይ ውሽጢ ሃገርን  ካብ ወጻኢ ዝመጹ  ምሁራት ዝቐረቡ መጽናዕታዊ ጽሑፍት፡ ክሳዕ ክንደይ ናጽነቶም ተሓልዩሎም፡ ውድዓውን ዘይሻራውን ሓበሬታ ከቕርቡ ኣክኢዎም? ኣብ ከመይ ዝበለ ሃዋሁ`ከ እዮም ንወረቓቕቶም ብዘይ ዝኾነ ይኹን ጸቕጢ፡ ኣካዳምያዊ፡ ነቐፌታዊ  ርእይቶኦም ከመሓላልፉ ኣኽኢሎዎም ዝብሉ ሕቶታት ምልዓል ግቡእ ይመስለና።

ፍልሰት መንእሰያት፡ ምርምርን፡ ተራ ምሁራትን

ገለ ኣብ`ቲ ውራይ ኣሳሰይትን ኣወወሃድትን ኣባላት ትካላት ላዕለዋይ ትምህርቲ ኤርትራ፡ ዝበልዎ ንስማዕ፥

‘ኣብ ምርምራዊ መጽናዕቲ ተፈጢሩ ዝጽንሐ ጋግ ኣብ ምፍዋስ ዘኽኣለ`፡ ከምኡ ድማ  ‘ኣብ ወጻእተኛታት ብዛዕባ ሃገርና ሰሪጹ ዝጸንሐ ድሩት ጠመተ (Perspective) ኣብ ምስፋሕ ከምኡ`ውን ምስ ኤርትራውያን ምሁራት ናይ ምልዉዋጥ ሓሳባት ባይታ ብምፍጣር ወድዓዊ ሓበሬታ ኣብ ምምሕልላፍ ዓቢ ኣበርክቶ ከም ዝነበሮ’ ሓቢሮም ይብል ጋዜጠኛ ኤሪ ቲቪ። ካብኡ ሓሊፎም፡ `እዚ ዋዕላ`ዚ ሓቐኛ ምስሊ ኤርትራን ብዛዕባ ኤርትራ ዉድዓዊ ሓበሬታ ንኽረኽቡ ሓጋዚ ነይሩ፡ ዕዉት ዋዕላ ኢዩ` ብምባል ናይ ሰለስተ መዓልቲ ኣኼበኦም ደምዲሞም።

ናይ ቁም-ነገር አንተዝኸውን እቲ ቴማ ናይ`ቲ ዋዕላ ‘ንንጥፈታት ዕስራን ሓሙሽተን ዓመታት ኣብ ኩሉ ጽላታት ምዕባለ፡ ማለት  ቊጠብዊ፣ ማሕበረ-ባህላዊ፣ ጽልታትትን ከምኡ ኣብ ኣብ ኣገልግሎት ጥዕናንን ትማህርትን ተባሂሉ፡ ግሉጽ ብዝኾነ መንገዲ ዝግምግም ኮይኑ እንተዝቐርብ ከመይ ምጸበቐ። ካብ`ቶም  ቐንዲ ኣገደስቲ ኣርእስቲ ድማ፡ እቲ ንዓለም ምሉእ ዘዛርብ ዘሎ ፍልሰት መንእሰያት ኤርትራ ንባዕሉ ከም ሓደ ንኡስ-ቴማ ናይ’ቲ ዋዕላ ክኸውን ምተገበኦ። ቁጽሪ ህዝባ ኣብ ግመት ኣእቲኻ፡ ኤርትራ ካብ`ቶም ብኣይሂ ቦምባታት ኣባይቶም ዝዓኑ ዘሎ`ሞ ህይወቶም ከድሕኑ ዝሃድሙ ዘለዉ  ሶርያውያን ብዘይውሕድ ቁጽሪ፡ `ኤውሮጳ ወይ ሞት` ኢሎም ንህይወቶም ኣብ ሓደጋ ኣእትዮም፡ ንማእከላይ ባሕሪ ከቋርጹ ዝፍትኑ መንእሰያት ኤርትራ ዝተዓዘበ ማሕበረ-ሰብ ዓለም፡ ጠንቂ ናይ`ዚ ተርእዮ`ዚ ሕንቅል-ሕንቅሊተይ ኮይኑዎ ኣሎ።  በዚ ድማ ህዝቢ ዓለም፡ ብዛዕባ ኤርትራ ሓደ ኣሉታዊ  ስእሊ ኣብ ሓንጎሉ ኽቐርጽ ግድን ኢዩ።

ናይ ኤርትራ ሕማቕ ዝምነዩ ሓይልታት ከም ዘለዉ ኣምሲሎም ከመኻንዩን ካብኡ ሓሊፎም፡  ዉዲት ምዕራባውያን እዩ ክብሉ ከም ዘይጸንሑ፡ ኣብ ካልእ አዋን “ዓለም ትዘርየና ኣላ፣ ፖለቲካዊ ድራኸ ዘበገሶ ዝምቡዕ ትራኸታትን ዛንታታትን” ዝብል ብምርባሕ፡ ናይ ምስትምሳል ዝተሓወሶ ዘረባታት ከስምዑ ቀንዮም።

ንኣብነት ንክልተ ካብተን ዝቐረባ ወረቓቅቲ፡ እንተሪኢና፡  ኣብ ዙርያ `ብዛዕባ`ዚ አንታይ ይበሃል ኣሎ?` ኣብ ዝብል  ንጽጽራዊ መጽናዕትታት ኮይነን ፡ ነቲ ቐንዲ ጠንቂ ፍልሰት ጎስየን ኣብ  ጓል ዘረባ ዘተኮራ ንመደምደምታን  ኣቐዲመን ዝቐርባኦ ዝመስልን ፡ምሁራዊ ነቕፌታዊ ኣገባብ ዝጎደለን ምንባረን የርእያ ። አንተኾነ ዕቱብ መጽናዕቲ ክበሃል ፡ አቲ ክኸውን ዝነበሮ፡ ብቐዳምነት፡ ካብ`ቶም ነዚ ጉዕዞ`ዚ ፈጺሞም ኣብ ገማግም ባሕሪ ዶባት ኤውሮጳ ይዓልቡ ካብ ዘልዉ መንእሰያት ክርከብ ንዝግብኦ ሓበሬታ ኮነ ኢልካ ኣብ ክንዲ ምጕሳይ፡ ኣቐዲምካ ብጸለመ ንማሕበረ-ሰብ ዓለም ምኽሳስ፡ ናጻ ክትወጽእ ተጫቢጥካ ክትምጒት እቲ ዝቐለለን ዘእምንን ኣገባብ ምኾነ።

ኣብ መጽናዕቲ ዝምርኮስ ወረቐት ክበሃል ዝከኣል፡ ካብ ዝኾነ ይኹን ጸቕጥን ስክፍታን ናጻ ኮይኑ፡ ኣብ ኣካዳሚያዊ ሃዋሁ ንሕቶታት ብነቐፌታዊን ዓይኒ ግን ከኣ ወድዓዊ፣ ዘይሻራዊ፣ እዋናዊ ሓበሬታታት ዘመሓላልፍን ዝምህርን ደኣ`ምበር፡ ንኣብ ስልጣን ዘሎ ሓይሊ ዝብሎ ዘራጉድ ዋዕላ ምዉዳብ፡ አቲ ዋዕላ ብዓንደ-ርእሱ ነቲ  ኣብ ስልጣን ናይ ዝርከብ መንግስቲ ፖሊስታት ደገፍን፡ ብናይ መደረታት መደራጋሕ  ከንቱ ውዳሰ ከቕርብ ዝተዋደደ ምዃኑ ጥራይ ኢና ተዓዚብና።

ደሓር ከኣ፡ ኣብ ቐዳማይ ተርታ ዝርከባ ወናብር ብሓለፍቲ ጸጥታ፣ ሓለፍቲ ማእከላይ ቤት-ጽሕፈት ህግደፍን `ካምቦ-ቦሎ` ኣዘዝቲ ሰራትዊን ዝተታሕዘ፡ ብምኒስተር ዜና ቡራኬ ዝተኸፍተ፡ ዘይሻራዊንቱ ብኸመይ ከረጋገጽ ኢልካ ይግመት? ናይ`ቲ ሓፈሻዊ ኣኼባ ኣቓውማን ዓይነት ተሳተፍን ንዝተዕዘበ፡ ወድዓዊ ሓበሬታን ርእይቶን ናይ ምልውዋጥ ናጻ መድረኽ ኔሩ ኢልካ ምዝራብ ኣየድፍርን። ካብኡ ከይወጻና ልክዕ ቅድሚ ዓሰርተ-ሓሙሽተ ዓመት፡ ኣብ`ቲ ብሽም ‘ማአከል መጽናዕትታ ኤርትራ’ ኣብ መበል ዓስራይ ዓመት ናጽናት፡ ብተመሳሳሊ ብቤት-ጽሕፈት ህግደፍ ዝተወደበ ዋዕላ ኣብዚ ኣዳራሽ አዚ ባዕሉ ተኻይዱ ነይሩ ። ናይ ሽዑ ፕረሲደት ላዕለዋይ ቤት-ፍርዲ ኤርትራ፡ ብሰንክ`ቲ ኣብ ልዕሊ ናጽነት ፈራዲ-ኣካል ቀኒዑ ዝነበረ መጥቓዕቲ፡ መረርኡ ብመልክዕ መጽናዕታዊ ጽሑፍ ምስ ኣቕረበ እንዶ`ኸ ኣይኮነን ኣብ ሳልስቱ ናይ `ደስኪልካ` ዝብል ደብዳብ ዝበጽሖ።

ርግጽ ነቲ ዋዕላ መዳምቕቲ ክኾኑ፡ ብናይ ቱሪስት ቪዛ ዝኣተዉ ወጻእተኛታት ከም ዝተሳታፍዎ ግሉጽ እዩ። እንተኾነ፡ ካብ`ቶም ብስርሖምን ኣብ ዓንኬል መጽናዕትታት ኤርትራ፡ ብዕዙዝ ተራኦም ዘመስከሩ ህቡባት ተማራመርቲ ብኲራት ናይ’ቲ ጉባኤ ጒሉሕ ሕጽረት ዘመልክት ምዃኑ ኣየማጕትን። ምስ`ዚ ብዝዛመድ ምናልባት ከም ኣገዳሲ ክጥቐስ ዝግብኦ ነጥቢ፡ መብዛሕትኦም ካብ’ዞም ኣብ ኣብ ዓንኬል መጽናዕትታት ኤርትራ ንነዊሕ አዋን ዝተኸታተሉን ብሉጻት ስራሓት ዘወፈዩ ተማራመርትን ጋዜጠኛታትን፡ ናብ ኤርትራ ክኣትዉ ዘይፍቐደሎም ምዃኑ ፉሉጥ ኢዩ። ንሱ ጥራይ ዘይኮነ ካብ`ቶም ንውሕ ዝበለ እዋን ኣብ ኤርትራ ሰሪሖም  ኣብ ምምሕዳርን ምስትምሃርን ኣበርክቶ ካብ ዝገብሩ፡ ብዛዕባ ናጽነት ምርምር ርእይቶ ኣሎዎም፡፡ ተኽእሎ ካብ ጸቕጢ ናጻ ዝኾነ ምርምራዊ ስራሓት ብዝምልከት፡ ከም`ቲ ናይ ታሪኽን ስነ-ጥንትን ኤርትራ ማለት ኣርክዮሎጅን  ክልተ ተመራመርቲን ፕሮፈርስር  ሪቻርድ ረይን ፕሮፈሰር ፒተር ስምሚዝን  ‘ድሕሪ ምዕጻው ዩኒቨርሲቲ ኣስመራ ኣብ ኤርትራ ናጻ መጽናዕቲ ከም ዘይከኣል እዩ።（ጽሑፋቶም  ንጠቕስ)

እቲ ሓቒ አዚ እናኾነ፡ ድሕሪ ዋዜማ ናይ’ቲ ናብ ግዳም ዝጠመተ ወፍሪ፡ ልኡኻት ትካላት ላዕላዋት ትምህርቲ ኤርትራ፡ ኣንፈቶም ናብ ከታማታት ምዕራብ ኤውሮጳ ገይሮም፡ ኣብ`ቲ ብኤምባሲታት ዝተወደበ ኣኼባታት፡ ኤርትራውያን ምሁራት ናብ ሃገር መጺኦም ኣብ ምሃናጽ ሃገር ጊደኦም ከበርክቱ ዝዕድም መወዓውዒ ኣብ ዝገብርሉ ኣጋጣሚታት፡ ብዛዕባ`ቲ ኣብ ዓውዲ ላዕለዋይ ትምህርትን፡ ኣብ ዘመዝግብዎ ዘልዉ ዓወታት`ውን ክንየቱ ብኸም’ታ ላዘኣ ዝወደኣት ብዕሪር ብዝጥዕም ኣዘራርብ ከምዝይ ይብሉ፥ `መጺኹም ረኣዩና፡ ምርኣይ ምእማን ኢዩ`። ንህዝቢ ኤርትራ ያኢ ዝተኸወሎ ምስጢር ሃልዩ! `እንታይ ድኣ እዩ ብኽንድ`ዚ ዝኣክል ቑጽሪ ዓዱ ገዲፉ ዝወጽእ ዘሎ` ንዝብል ሕቶ፡ ነቲ ጠንቒ ኣብ ክንዲ ብክፉት ልቢ ምግላጽ፡ “40% ካብ`ዚኦቶም ኢትዮጲያውያን እዲዮም፡” ናይ`ቶም ዝተረፉ ከኣ ሕጂውን እቲ ጸገም ካን ናይ ግዳም ሓይልታት እዩ` ነይሩ አቲ ዝህብዎ መልሲ፡፡ ዘገርም ካድራዊ ኣገላልጻ።

ናብ`ቲ ኣቐዲሙ ዝተላዕለ ሕቶ ወድዓዊ ሐበሬታ፡ ብፍላይ ብዛዕባ ፍልሰት መንእሰያት ኤርትራውያን ዘተኣማምን ሓበሬታ ንምእካብን ብኡ ኣቢልካ ንምታንታንን ክከኣል እምበኣር፡ ብቀዳምነት ነቶም ዝወጹ ዘለዉ መንእሰያት ብምውካስ፡ ንሳቶም`ከ እንታይ የቡል ኢልካ ምሕታት ዝበለጸ ምኮነ። ከም ኤርትራ ዝበላ ሃገራት ሓደ መዓቐኒ ምዕባለአን፡ ቊጽሪ ኣብ ስራሕ ዝርከቡ ሓካይመን ብመጠን ብዝሒ ተገልጋላይ ህዝበን (ብሽሓዊት) እዩ።  አብ`ዚ አዋን`ዚ፡ እቶም ነቶም እናዓበዩ ዝመጹ ዘልዉ ገዳይም ኣያታቶም ሓካይም ከብርዩን ክትክኡን ተስፋ ዝተነብረሎም መንእሰያት ሓካይም፡ ከም ሰቦም ሰሃራን ማእከላይ ባሕርን ኣቛሪጾም ኤውሮጳ ዝኣትዉ ዘለዉ ንዝተዓዘበ ለባም፡ ብቐዳምነት ናብ ኣእምሮኡ  ዝመጽእ (ቕጅል ዝብል)  መጠን ክሳራ ሓብቲ ሃገር እዩ።  ቐጺሉ ዝስዕብ ሕቶ `ንምንታይ`ከ ናይ ሕክምና ዶክተራት?   ሓደ ካብ`ዞም ዶባት እቛሪጾም ኣብ ዘለኹዎ ሃገር ካብ ዝኣተዉ ዝበሎ ነስተብህል፥  እተን ብሓደ ኢድ መቐስ በቲ ሓደ ድማ ወረጦ ሒዘን ህይወት ከድሕና ዝግበአን ኣጻብዕቱ ቓታ ክስሕባሉ ምስ ተኣዘዘ ሓኪም ዝፈትዋ ዓዱን ዝፈትዎ ህዝቡን ገዲፉ ክወጽእ ከም ዝተገደደ እዩ ነጊሩኒ። ብኣበሃህልኡ፡ “ብረት ክስከም ተሓቲተ፡ እዚ ድማ ምስ`ቲ  ኣብ መዓልቲ ምረቓይ ዝኣተኽዎ መብጽዓ፣ ሕክምናዊ፣ ሞያዊ፣ ሞራላዊ፣ መትከላትን እምነትን ዘይከይድ ብሙዃኑ ተቓዊመ። ኣብ ዓደይ ብሰላም ክነብር ስለ ዘይከኣልኩ ክወጽእ ተገዲደ”  ኢሉኒ።

እዚ ሓደ ኣብነት ናይ`ቲ ዘስደምም ግን ከኣ፡ ሓቐኛ ምስሊ ኤርትራ ዘንጸባርቕ ምዃኑ ዘማጕት ኽኸውን ኣይግብኦን። ምስሊ ኤርትራ ንምምእራም ድማ ንኹነታት ፍልሰት መንእሰያት፡ ሓቐኛን ስእሊ ምቕራብ ድኣ`ምበር ንሓቂ ከዊልካ ዝቐርብ ስእሊ ዘይእመንን ዘይውድዓውን ጥራይ ኢዩ ክኸውን።

ነዚ ከም ሕቶ ቐሪቡ ዘሎ ኣርእስቲ ናይ`ዚ ጽሑፍ እንተ መሊስና፡ ኣብ`ዚ ንሕዝንቢ ኤርትራ ወዲቕዎ ዘሎ ሰብኣዊ ቕልዉላው፡ ሓቂ ምዝራብን ተራ ምሁትራት ኤርተራን አንታይ ክኸውን ኣልዎ ናብ ዝብል ታንታነ ገጽና ክንሰጋገር የገድደና። ኣብ ከም`ዚ ኤርትራ ወዲቓትሉ ዘላ ደልሃመት፡ ህዝቢ ገለ ናይ ብርሃን ጩራ አንተረኸበ ናብ ምሁራት ዜጋታቱ ገጹ ቑሊሕ ክብል ድማ ንቡር ኢዩ። እቲ ዘይንቡር ብቑጽሪ ውሑዳት ዘይኮኑ ምሁራት መርገጺ ኢዩ። እቲ መብዛሕትኡ የዋህ ሓፋሽ፡ በቲ ንመጸውዒ ስሞም ዘቐድሞ ኣካዳምያዊ መዓርግ ተሃዲዱ፡ ኩሉም ምሁራት ሓሶት ዘይወጾም፡ ወይ ምስ ዉጹዕ ደው ዝብሉ  ክመስሎዎ ይኽእሉ። እንተኾነ፡ ንሳቶም`ውን ከም ሰባት ድኻም የርእዩ ምዃኖም ንብኲራት ወይ ንኣሉታዊ ተራ ምሁራት ኣብ ዘበነ ሂትለር ብታሪኽ ተመዝጊቡ ኣሎ። ብሰንኪ ኣብ ቒድሚ ዓይኖም ግፍዒ አንዳረኣዩ ስቕታ ምምራጾም እዮም ክውቐሱ ዝነብሩ ዘለዉ። ብኣንጻሩ ንፖሎቲካዊ ገባቲነት ስርዓት ሕብረት- ሶቪየት ዝበድሁ ፍሉታት ተመራመርቲ በቲ ጽቡቕ ታሪኾም ክስብ ሕጂ ይዝከሩ።

መደምደምታ

ስቕታ በለጽ ዝቚጸር አንተደኣ ኮይኑ፡ ብምሁራት ዝፍጸም ሓሶትን ምድፋን ሓቒን ግን፡ ምልክት ሞራላዊ ጥፍሽናን ምስሉይነትን ጥራይ ዘይኮነ፡ ገበን`ውን እዩ። ኣሃዛት ሰናኒዖም ንዘየለ  ቊጠባዊ ምዕባለ ከምዘሎ ገይሮም ዘቕርቡ፣ ንርኡይ ግህሰት ሰብኣዊ መሰላት ዝኽሕዱ፣ ብሕልፊ ድማ እቶም  ሓደ እግሮም ኣብ ግዳም ሓድ እግሮም ኣብ ዓዲ ረጊጾም ዝነብሩ ተስቶት ምሁራት፡ ዓይኒ ብዘንቊር ሓሶቶም ክምድሩ ካብ ዝጅምሩ ጸኒሖም ኣለዉ። ብዘይካ`ቶም ገለ ጅሆ ዝተታሕዙ፡ ብዛዕባ ጠንቂ ፍልሰት መንእሰያት ኣብ ክንዲ ሓቂ ምዝራብ፡ ንሓቂ ሸውዓተ መዓሙቕ ሰዲድካ ምድፋን፡ ብታሪኽ ዘሕትት ገበን ምዃኑ ሊቃውንቲ ህግደፍ ክስቖሮም ይግባእ። እቲ ሱር ናይ`ዚ ቕልውላው`ዚ፡ ድምር ናይ ታሪኻዊ  ዉልቃዊ ጽልኢ መራሒ ህግደፍ፡ ኣብ ልዕሊ ሊበራላዊ ምዕራባዊ ትምህርትን  እሉኽ ተጻብኦ ኣብ ልዕሊ ደለይቲ-ፍትሒ ኤርትርውያን ምሁራትን ዝደፍኦ ብሓደ ወገን፡ ነቲ ጸኒሕ ያታ ዘጥረየን ኣህጉራዊ ተፈላጥነቱ ዘረጋገጸ እንኮ ትካል ላዕለዋይ ትምህርቲ ዓጺኻ፡ ኣብ ክንድኡ ኮለጃት ኢልካ ብቐዳምነት ንትግባረ ‘ኣርሒቕካ ሓሉ’ ዝብል ጸጥታዊ ፖሊሲ ከገልግል ምግባር ድማ በቲ ካልእ ወገን እዩ። ስለ`ዚ ድማ፡ ናጻ ምርምር፡ ወይ ወድዓዊ ሓበሬታ ምልውዋጥ ዝበሃል ኣምር፡ ፍጥር ክብል ዝተጨፍለቐ ምንባሩ ንመን ይጠፍኦ?

ኣብ መወዳአታ፡ ምስሊ ኤርትራ ንምእራም ብቐዳምነት እቲ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዘሎ ፓሎቲካዊ፣ ሰብኣውን ቑጠባውን ኩነታት ክቕየር ኣሎዎ። ስቓይ ህዝቦም ክስመዖም ዝግብኦም፡ ብቐዳምነት ምሁራት ኤርትራውያን ኩኾኑ ይግባእ። ብዝወሓደ፡ ምስ ዉጹዕ ህዝቦም ክደናገጹ ታሪኽ ዘሰከሞም ሓላፍነት ክፍጽሙ ግዴተኦም እዩ። ምስ’ዚ ኣርእስቲ’ዚ ብዝመሳሰል ጽሟቕ፡ ናይ`ቲ ውሩይ ፍልስጤማዊ ኣመሪካዊ ምሁር ዝተላብዎ ጌርና ክንዛዝሞ። አድዋርድ ሰይድ ይብል “ምሁራት ኣፍ ናይቲ ውጹዕ ድኣ ኩኑ`ምበር ምስ ሓያል ወይ ምስ በዓል ስልጣን ኣይትውግኑ። ልዕሊ ኩሉ ድማ፡ ምስ`ቲ ኣብ ስልጣን ዘሎ ሓይሊ ሓቂ ተዛርቡ።” ኣብ ልዕሊ’ዚ ኸ እንታይ ክንውስኽ?

 

መወክስ

Abstracts from the ‘International Conference on Eritrean Studies’  Asmara  July 22-23

1 Gebregiorgis, H. 2016. Representations and Storytelling: An Investigation of Why people are Leaving Eritrea

2. Muhaffy, S. 2016, Speaking of Eritrea: A MetaAnalyis of Discourse Structure of Competing Nrratives,

Journal Articles

Reid, R. 2014. Writing Eritrea: History in a Bad Neighbourhood. History of Africa, volume 41, 2014, pp83-115, CUP.

Said, W. E. 1996. Representations of the Intellectual. Vintage Books.

Schmidt, P. R. 2010. Postcolonial Silencing, Intellectuals, and the State: Views from Eritrea. African Affairs, Vol. 109, Issue 435, pp. 293-313, 2010

Sims, A. 1978. Intellectuals In Crisis: Historians Under Hitler. A National Journal of Literature & Discussion Volume 92/4. Fall 2016 http://www.vqronline.org/essay/intellectuals-crisis-historians-under-hitler.Accessed 08.12.2016