ህዝቢ ኤርትራ ን 30 ዓመታት ብረታዊ ቃልሲ ከካይድ ከሎ ንሽሙ ናጽነት ጥራይ ኣይኰነን። ነታ ሕጂ እተንበልብል ዘላ ባንደራ ጥራይ እውን ኣይኮነን። እንታይ ድኣ ንኽብሩን መሰሉን ኢዩ ነይሩ። ቀጻልነት ምዕባሌን ራህዋን ዘይብሉ ነጻነት ትርጉም የብሉን። ውጹዕ ህዝቢ ኤርትራ ሓፍ ዘይብል መስዋእቲ ዝኸፈለ ንመሰላቱን ክብሩን ኢዩ ነይሩ።እንተ ኮነ ግን እቲ ዓላማ ማኣዝኑ ሲሒቱ፡ ህዝቢ ኣብ ሕማቕ ኩነታት ወዲቑ ይርከብ ኣሎ። ከፊኡኒ ዝበለ መግናሕቲ፡ ለውጢ ዝደለየ ማእሰርቲ ዝካየደላ ሃገር ኢያ ተፈጢራ። ወለዲ ወሊዶም ኣብ ክንዲ ዝጥወርሉ፡ ቀባሪ ሲኢኖም ዝዋረድሉ ኩነታት ኢዩ ተፈጢሩ። ቈልዑት ተወሊዶም ዓብዮም ኣብ ክንዲ ናብ ትምህርቲ ናብ ስደት ኣምሪሖም፡ ኣብ ፈቖዶ ምድረበዳን ባሕርን ዝወድቅሉ ኩነታት ኢዩ ዘሎ።
ለውጢ ንኹሉ ጽቡቚ ኢዩ። ለውጢ ንሓይልታት ምክልኻል፤ለውጢ ንሓረስቶት፤ ለውጢ ንነጋዶ፡ ኮታ ለውጢ ብጀካ ነቲ ጨቋኒ ኣካል ንኹሉ ኤርትራዊ ሰናይ ኢዩ። ምልስ ኢልና ምስ እንዝክር፡ ብወገን ተ.ሓ.ኤ. ዝተኸፈለ ገዲፍና ብኣባላት ምክልኻል ሓይልታት ህ.ግ.ሓ.ኤ. ጥራይ ስጋብ ሕጂ ንለውጢ ዝተኸፍለ ዋጋ ብዙሕ ኢዩ። ቅድም ቅድም ኣብ ሜዳ ከለው ብዲሞክራስያዊ ምንቅስቓስ (መንካዕ) ናይ 1973፡ ናይ የማናውያን ምንቅስቓስ፡ ድሕሪ ናጽነት ድማ ምንቅስቓስ ናይ 1993 ብተጋደልቲ፤ ናይ ኣካለ ስንኩላን ተረኽቦ ማይ ሓባር፡ ናይ 2001 ምንቅስቓስ G15 ወዘተ ምጥቃስ ይኣክል። እዚ ምንቅስቓሳት’ዚ ድማ ሰኣን ሓድነት ሰራዊት መሰረታዊ ለውጢ ከየመዝገበ በርዒኑ ተሪፉ።
ብመሰረቱ ሰራዊት ሓደ ሃገር ብዓይነቱ ኣብ ክልተ ኢዩ ዝምቀል። እቲ ሓደ ንመሰል(ድሕነት) ህዝብን ቅዋምን ዶባት ወይ ድማ ላዕላወነት ሃገርን ዝከላኸል ኢዩ። እቲ ካልኣይ ንሓደ ጮቋኒ (ዲክታተራዊ) ስርዓት ዝሕሉ ወይ ዝከላኸል ኢዩ። እቲ ቀዳማይ ዓይነት ኣብተን ብዲሞክራሲ ዝሰጎማ ሃገራት ዝርከብ ሰራዊት ኢዩ። ብትሕዝቶኡ ድማ ህዝባዊ ሰራዊት ኢዩ። ይኹን’ምበር ኣብ ሓደ ዲክታተርያዊ ስርዓት ዝረከብ ሰራዊተ እውን ኣብ ሓደ ኣዝዩ ዝመረረ መድረኽ (ጭቆና) ኣብ ዝበጽሓሉ ግዜ፡ ብሙሉኡ ይኹን ብከፊል ምስቲ ህዝቢ ኢዩ ጠጠው ዝብል። ኣብነት ንምጥቃስ ኣብ ቱኒዝያን ግብጽን፡ ከምኡ ድማ ብከፊል ኣብ ሊብያን ሶርያን “ኣንጻር ህዝብና ብረት ኣይነቕንዕን” ዝበሉ ሰራዊት ከምዝነበሩን ከም ዘለውን ናይ ግዜና ምስክር ኢዩ።
ናብቲ ቀንዲ ከርሰ-ነገር፡ ጉዳይ ሃገርና ክኣቱ። ተረኽቦ ፎርቶ ኣብ ህዝባዊ ሕቶ(ጠለብ) ዝተመርኮሰ ኢዩ። ኣብዚ ዝተዋስኡ ጀጋኑ ክፋል ሰራዊት፡ ዝተለምዎ ቃልሲ ኣብ ታሪኽ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ዓቢ ቦታ ኣለዎ።”ኣብ ፎቖዶ ጐዳጉዲ ዝምቱ ዘለው ተቓለስቲ ይፈትሑ፤ብሕጊ ንገዛእ፤ ንለውጢ ንተስእ” ማለት ህዝባዊ ሕቶ ኢዩ።ስለዚ ደላይ ለውጢ ኩሉ ኣብ ጐድኒ’ዚ ምንቅስቓስ’ዚ ከም ዝስለፍ ኣይጠራጠርን።
ዋላ’ኳ እዚ ሎሚ ኣብ ሃገርና ዘሎ እዋናዊ ቅልውላው ብሩህ እንተዘይኮነ፡ ሐደ ነገር ግን ዝተረጋገጸ ነገር ኣሎ። ንሱ ድማ ስርዓት ኢሳያስ ኣብ ኣፍደገ ሞት በጺሑ ይሳሓግ ከም ዘሎ ኢዩ። ኣነ ብወገነይ፡ ኣይ ኣምንን ብድሕሪ ሕጂ ሂወት ረኺቡ ከም ቀደሙ ንደለይቲ ለውጢ ክኣስርን ከደስክልን ዝኽእል።ምኽንያቱ ብኹሉ ሸነኻቱ ማለት ብውሽጥን ብደገን ኣዝዩ ኢዩ ተዳኺሙ።ስለዚ እዚ ስርዓት’ዚ ከብቅዕ ኣለዎ።
ክቡራት ኣባላት ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ፡ ህዝባና ኣብ ኣዝዩ ሕማቕ ኩነታት ወዲቑ ከም ዘሎ፡ ንሕና ኣብ ወጻኢ ኰይና ክንሕብረኩም ኣይንህቅንን። ኣብ ሕቚፈኡ ኣሎኹም። ክደሚ እንከሎ ምስኡ ትደምዩ ኣሎኹም። እዚ ኣረመንያዊ ስርዓት’ዚ ህዝቢ ክብድል ዝኸኣለ ድማ ንዓኻትኩም ሒዙ ኢዩ። “ኣይፋል ህዝብና ዝብድል ስርዓት ኣይንፈቅድን” ምስ እትብሉ ግን፡ እቲ ጉዳይ ተወዲኡ ማለት ኢዩ። ስለዚ ተርእዮ ፎርቶ ምልክት ሓርነትን መሰልን ህዝባና ኢዩ።ኣብ ወጻኢ ዝረከብ ህዝብኹም ብፍላይ ድማ መንእሰይ ብሰላማዊ ሰልፊ ይድግፈኩም ኣሎ። ንእግረ-መንገደይ’ውን ኣብ በብዓዱ ኢምባሲታት ኤርትራ ዝረከበሉ ደገፍ ነቲ ሰራዊትን ተቓውሞ ድማ ነቲ ስርዓትን ዘካየዱ ዘለው መንእሰያትና እና ሞጎሰኩ ሓበን ድማ ይስማዓኒ።
ኣብ መጨረሻ፡ ኣነ ብወገነይ ክላበዎ ዝደሊ፤
1) ቅድም-ቅድም አቲ ሰራዊት ኣብ ውሽጡ ሓድነት ክህልዎ ኣለዎ።
2) እዚ ዝደኸመ ስርዓት ኣብ ህዝብና ሃይማኖታውን ወገናውን ምፍልላይ ከይፈጥር ምክልኻል።
3) እዚ ዝኸይድ ዘሎ ምንቅስቓስ ካብ ህዝቢ(ሲቪል) እንተ ዝሕወሶ፡ እቲ ቃልሲ ሽቶኡ ክወቅዕ ይኽእል።
4) ልዕሊኹሉ ግን እቲ ስርዓት ተኣልዩ መሰረታዊ ለውጢ ክረጋገጽ ኣለዎ።

ዓወት ንህባዊ ቃልሲ
ውድቃት ንዲክታተርነት

ኣድሓኖም ፍትዊ
02-02-2013