ምዕቋር ！ጠንቂ ናይ`ቲ ኣብ ዓለምና ዘሎ ጥምየት

ኣወልኼር ዓ/ሓፊዝ

ካብ ኣፍ መንጢልካ ምብላዕ ኣብ ሰብን እንስሳን ዝረኤ ጠባይ`ዩ።

ካብ ኣፍ  መንጢልካ ምዕቋር ግና  ኣብ ደቂ ሰብ ጥራሕ ዝረኤ ግናይ ጠባይ`ዩ።

እዚ ግናይ ጠባይ`ዚ  ካብቶም ቀንዲ ጠንቅታት  ናይ ምጥማይ ደቂ ሰብ ኣብ ዓለምና ኮይኑ ምስቶም ዝተረፉ ካለኦት ጠንቅታት ከም በዓል ውግእ ….. ከኣ ዘተኣሳስሮ  ነገራት ኣለዎ ።

ፈጣሪ ነዛ መሬት ንተቀመጥታ ዝኣክል ምግቢ ኣስኒቁ ከም ዝፈጠራ ርግጽ`ዩ፤ ዝኾነ ኾይኑ እቶም ነዚ መሰረተ እምነት`ዚ  ንኣምንን ዘይንኣምንን ብሓደ ንኽንሓስብን ንፍታሕ`ቲ ጸገም ብሓደ ክንጓዓዝን ምእንቲ ፤ ብኽንፈላለየሉ ዘይንኽእል መንገዲ ማለት  ቁጽሪ ናይቶም ጾሞም ዝሓድሩን መጠን`ቲ ኣብ ኢድ`ቶም ዓቆርትን / ገበቲን  ዘሎ  ኣነጻጽርና ንርኤ። ሽዑ  ድራር`ቶም ጡሙያት  ኣብ  ኢዶም ክበጽሖ   ዘይክእል  ቦታ ተዓሺጉ ከምዘሎ ሓቢርና ከነረጋግጽ ኢና።

ብዛዕባ ሃብትን ድኽነትን ኣይኮንኩን ዝዛረብ ዘለኹ፤ ሃብትን ድኽነትን ደቂ ሰብ ንቆጻጸሮ ጉዳይ ኣይኮነን። ብዛዕባ`ቲ ክንቆጻጸሮ ንኽእል ጽጋብን ጥምየትን`የ ዝዛረብ ዘለኹ፤ ዓለምና ሎሚ ኣስታት 815 ሚልዮን ጡሙያት ኣለውዋ  ማለት ኣብ ውሽጢ 9 ሓደ ጡሙይ （UN 2017 ）።

ነቶም 2 ደቃ ሓንቲ እንጀራ ዝነበራ ኣደ ሓደ ጋሻ ተጸንቢሩዎም ኣብ ክንዲ ፈፍርቆም  ሰሲሶ ሂባ ንሰለስትኦም ከተድርር ብዙሕ ትሓስበሉ ጉዳይ ኣይመስለንን ！ከም ናይ`ዘን ኣደ  ኣእምሮ ዘይብሉ ሰብ ከኣ ህዝቢ ከመሓዳድር ኢሉ ክሓስብ የብሉን።

ጥምየት ክንቆጻጸሮ ንኽእል ጉዳይ`ዩ ።

ስለዚ ኣብ ሓደ መወከሲ ዘለዎ ፤ ንጥምየት ምቁጽጻር ዝተኻእለሉ፤ ተሰደቅቲ / ተመጽወቲ  ሰደቀኦም / ምጸወተኦም ዝቅበል ድኻ ዝሰኣንሉ፤ ጥምየት ክንቆጻጸሮ ንኽእል ጉዳይ ምዃኑ ዝተረገጋገጸሉ  ምዕራፍ ታሪኽ ደቂ ሰብ ደው ኢለ ንኸመይነት ምቁጽጻር ጥምየት ክትንትን`የ።

እቲ ዘመን፤ ዘመን ግዝኣት ዑመር ዓብደል ዓዚዝ (682 – 720  ድሕሪ ልደት) 8ይ ኸሊፋ ኡመዊ`ዩ ፤ ስፍሓት ግዝኣቱ ደቡባዊ ምዕራብ ኣስያ – ማእከላይ ምብራቅ –  ሰሜን ኣፍሪቃ – እስፓንያ ።

ታሪኽ  ናይዚ ንጥምየት / ንድኽነት ዝሰዓረ ጅግና መራሒ ዑመር ዓብደል ዓዚዝ ዝምህረና ኣገደስቲ ነገራት፡-

• እዚ ዕድሚኡ 40 ዓመት ቅድሚ ምምልኡ ዝሞተ መራሒ፤ ንቡቁዕ መራሒ ምዃን  ዕድመ ወሳኒ ከምዘይኮነ። ማለት ብቁዕ መራሒ ካብ ውሽጢ መንእስያት ይኹን ሽማግሌታት ክርከብ ከም ዝኽእል።

 

• ንፍትሓዊ ምዃን ድሕረ ባይታኻ  ናይ ውጹዕ ሸነኽ ክኸውን ኣለዎ ዝብል እምነት ፋልሶ ምዃኑ፤ ምኽንያቱ ዑመር እብኒ ዓ/ዓዚዝ  ድሕረ ባይትኡ  ካብ ኑጉሳዊ ስድራቤት`ዩ።

 

• ጥምየት ካብ ግዝኣትካ ጓሕግሕካ ንምውጸእ እኹል ግዜ የድሊ ዝብል ምምኽናይ`ውን ፋልሶ ምዃኑ፤ ምኽንያቱ ዑመር እብኒ ዓ/ዓዚዝ ኣብ ስልጣን ዝጸንሓለን ክልተ ዓመትን ፈረቃን ጥራሕ`የን።

 

• ብዝሒ ህዝቢ ጥምየት ንምጥፋእ ከም ኣሸጋሪ ገርካ ምቅራብ ሀለውለው ምዃኑ፤ ምኽንያቱ ዑመር እብኒ ዓ/ዓዚዝ ዘመሓድረን ዝነበረ ሃገራት፤ በዚ ናይ ሎሚ ጂኦ ፖለትካ ልዕሊ 20 ሃገራት` የን።

ስለዚ ጥምየት ንምጥፋእ፤  ብሓፈሽኡ ኸኣ  ፍትሒ ንምርግጋጽ፤ እቲ ወሳኒ ሮቋሒ ፍትሓዊ መራሒ / ብፍትሒ ዘመሓድር መንግስቲ`ዩ ።

ፍትሓዊ መራሒ መለሌይኡ  እንታይ`ዩ ?

• ጽልኢ ስልጣን ！ህዝቢ በጀካኻ ካልእ የብልናን ምስ በሎ ንስልጣን እናጸለኦ ከም መሪር መድሃኒት ንሕሙም መጠን ዝቅበል ሰብ ክኸውን ኣለዎ ።

ዝኾነ ንስልጣን ክጓየ፤ ንምእንቲ ስልጣን ንጻዕዳ ከጸልም ንጸሊም ከጻዕዱ፤ ስልጣን ዝበሃል ክሰምዕ እንኮሎ ኣፉ ማይ ዝመልእ ሰብ ሪኢኻ ካብዚ ፍትሒ ኣይትጸበ።

ዑመር ዓ/ዓዚዝ  እቲ ቅድምኡ ዝነበረ ንጉስ ክወርሶ ምስ ተላበወ ፤ ህዝቢ ኸኣ ምስ መረቆ ። ንህዝቢ ኣኪቡ ፤ ነቲ ስልጣን ከም መከራ ቆጺሩ “ እዚ ወርዱኒ ዘሎ ……… “ እናበለ`ዩ  ዝገለጾ። ህዝቢ ካልእ ዝኾኖም ክመርጹ፤ ምራቀኦም (ድምጾም) ክስሕቡ ምስ ጠለቦም፤ ህዝቢ ኣይፋልና ！ ንዓኻ ኢና ንደሊ ኢሉ ምስ ኣቅበጸ`ዩ ዝመረሔ።

• ጽልኢ ሓለፋ ！  ንሱ ይኹን ስድራ ቤቱ ወይ መቅርብኡ ልዕሊ ሰቦም ሓለፋ ክህልዎም ዘየፍቅድ ሰብ።

ዑመር ጾሙ ዝሓድር ሰብ ዘይብላ መንግስቲ ክምስርት ዝኸኣለ ኣካይድኡ ናብኡ ዘብጽሕ ስለ ዝነበረ`ዩ። ንኣብነት ቤተ መንግስቲ ምስ ኣተወ በጀካ`ታ ዝጓዓዘላ በቅሊ ኩሊ`ቲ  ኣብ ቤተ መንግስቲ ዝጸነሖ ንብረት ይኹን ናይ ግሉ ንብረት ንቤተ ማል （ንብረት ህዝቢ）ክኣቱ ኣዘዘ ።

ነታ ጓል 5ይ ኸሊፋ ኡመዊ፤ ሓፍቲ 6ይ፡7ይ፡9ይ፡10ይ ኽለፋእ (ነጋውስቲ)  ዝኾነት በዓልቲ ቤቱ  ” ሽልማትኪ`ዶ ንዓይ ትመርጺ ?” ምስ በላ ንዕኡ ከምትመርጽ ምስ ገለጸትሉ ሽልማታ ብምልኡ ንብረት ህዝቢ ኾነ።

ንጉሳውያን ቤተ ሰብ ብዘይ ግቡእ ዝወነንዎ መሬት ይኹን ንብረት ከኣ ናብ ንብረት ህዝቢ ከም ዝኣትው ገበረ።

• ቆራጽነት ! ፍትሒ ንምርግጋጽ ሰጋእ ዘይብል ሰብ።

ዑመር ንስለ ፍትሒ ብዘይ ሰጋእ መጋእ ምስጓሙ “ ንዓበይቲ ” ብምድፋሩ ንኽመጾ ዝኽእል ተጻብኦ ዋጋ ዝህብ ሰብ ኣይነበረን፤ ካብ ንሂወቱ ምሕላው ንላዕሊ ዘገድሶ ዝነበረ ንፍትሒ ኣንጊስካ ምሕላፍ ስለ ዝነበረ፤ ንዓለምና ጥምየት ክንስዕሮ ንኽእል ሽግር ምዃኑ ኣብ 2 ዓመትን ½  ኣምሂሩን ኣፍሊጡን ብጸላእቱ （ብስሚ）ተቀትሉ ሓለፈ ！！！

• ዘይምንሓፍ ! ቅድሚ ኣብ ስልጣን ምብጽሑ ንጌጋ ብምንቃፍ ዝተፈልጠ ፤ ንፈላጣት ዘኽብርን ቦተኦም ዝሕሉን ካብ ምኽሮም ዝጥቀምን ክኸውን ኣገዳሲ`ዩ።

ዑመር እብኒ ዓ/ዓዚዝ ቅድሚ ሓላፍነት ምስካሙ ንሃለዋት`ታ ሃገርን ህዝብን ይከታተል ስለ ዝነበረ ስልጣን ምስ ጨበጠ ነቶም መጠፋፋእቲ፤ ነቶም ጨኮንቲ ካብ ስልጣን ኣርሓቆም። ኣማኸርቱ ኸኣ ብፍልጠት ዝላዓሉ፤ጽፉፋትን ነበሩ።

ዑመር ዓ/ዓዚዝ ንጥምየት ምስ ተቆጻጸረ፤ ንሓዳር ክምስርት ዓቅሚ ዘይብሉ መንእሰይ ብቤተ-ማል ክሕገዝ፤ ኣላይኣ ዝተኣስረ ስድራ ደሞዝ ክስላዓላ፤ ንምምሃር ዝተዋፈሩን ተማሃሮኦምን ደሞዝ ክኽፈሎም ገበረ።

መደምደምታ

• ከይተደረሩኻ ተመሳሓዮም !

ን ጉዳይ “ከይተደረሩኻ ምምሰሖም” ብምንጽጻር ምስ ታሪኽ ዑመር ዓ/ዓዚዝ  ኣዛሚደ  ንኽርእያ ጸጊሙኒ`ዩ ፤ዝኾነ ኾይኑ ፡ ጸሬ ፍትሒ፡ ፍትሒ ንኸይዕወትን ንምድኻሙን ኣብ ዘካይድዎ ቃልሲ ዝኾነ ዓይነት ማስኬራ`ዮም ዝለብሱ፤ ብዝኾነ መንገዲ`ዮም ዝኸዱ፤ ሓራም ሓላል ኣብ መዝገበ ኣእምረኦም የለን። እንዳወደሱ እንዳጸረፉ፤ እናሰሓቁ እናበኸዩ፤ እናማሓሉ እናጠሓሉ፤ ፍትሒ ንምቅታል`ዮም ዝሰርሑ። ስለዚ ክትግረሃሎም የብልካን ማስከረኦም ብ ምቅላዕ ይኹን ነቲ ብጋህዲ ዘይገልጽዎ ዕላመኦም ብምኽሻፍ ከይተደረሩኻ ክትምሰሖም ኣለካ።

ዝኾነ ብፍትሒ ክመርሕ ዝደሊ ይኹን ብፍትሒ ክምራሕ ዝደሊ ንታሪኽ ዑመር ዓ/ዓዚዝ ከንብብ ወይ ክሰምዕ ኣገዳሲ`ዩ

AAHafiz 03/07/2019