መራሕ ብርጌድ ኢሳያስ ተወልደብርሃን (ወዲፍላንሳ)፡ ናይ ሓደ ስዉእ ብጻዩ ብሽክሊት ምስ ፈተሾ ምስጢራዊ ሰልፊ ከም ዘሎ ፈሊጡ። ብዛዕባ’ቲ ፍጻሜ ንሓደ ኣባል መሪሕነት ምስ ኣዕለሎ ድማ፡ “ብዛዕባ’ዚ ምስ ዝኾነ ሰብ እንተ ተዛሪብካ ሞት ከም ዝስዕበካ ፍለጥ” ኢሉዎ።

                                          ሓደ ኣባል ብርጌድ 58 ነበር

          ድሕሪ ናይ ኣርበጂ ዕላል፡ ብዛዕባ ምስጢራዊ ሰልፊ ዝያዳ ክፈልጥ ኣለኒ ስለ ዝበልኩ ንሰባት ምሕታት ስርሐይ ኢለ ተተሓሓዝኩዎ። ግንከ፡ ዝበዝሑ ኣባላት እንታይ ከም ዝረኸቦም ኣብ ዝርዝር ክኣትዉ ድሉዋት ይጸንሑኒ ኣይነበሩን። ኣብ 2008 ግን ነቲ ዝደልዮ ሓበሬታ በጋጣሚ ካብ ሰለስተ ኣብ ዝተፈላለየ ኣሃዱ ዘገልገሉ መሳልፍተይ ክረኽቦ ስለ ዝኸኣልኩ ብሰነድ መልክዕ ክሕዞ መዲበ። ኣቶም ክልተ ኣብ 1979 እቲ ሓደ ድማ ኣብ 1980 ከም ኣባላት ሰልፊ ዝተጸንበሩ ምሁራት ኮይኖም ብገርሆም ናይ ዘዕለሉኒ  ጽማቝ ናይ ሓበሬታኦም ቀጺሉ ይስዕብ።

ናይ በርሀ ተሞክሮ ከምዚ ዝቕጽል ነይሩ። “ሐደ ሰብ ኣባል ሰልፊ ክኸውን እንተ ኾይኑ ብሓደ ነዊሕን ሕልኽልኽ ዝበለን መስርሕ ክሓልፍ ኣለዎ። መጀመርያ፡ እቶም ኣባላት ሰልፊ ኣብ ሓይሎም ወይ ጋንታኦም ንዘለዉ ተጋደልቲ ብኣኼባ መልክዕ በብሓደ ክግምግሙዎም ኣለዎም። ነፍስወከፍ ተጋዳላይ ኣብ ዓውደውግእ፡ ኣብ ማእቶት፡ ኣብ ተወፋይነት፡ ኣብ ነቐፌታ ወዘተ ምስ ተገምገመ በብደረጃኡ ካብቲ ዝተሓተ መ፡ ጀሚሩ ሐ፡ ለ፡ ሀ እናተባህለ ደርጃኡ ይድይብ። ጨሪሾም ኣብ ገምጋም ዘይኣትዉ ሓመድ ሓፋሽ ከም ዘለዉ’ውን ምፍላጥ የድሊ። ንኣብነት ሓደ ሰብ ኣብ መ እንተ ተመዲቡ ንውሱን እዋን ትዕዝብቲ ይካየደሉ። ኣብ ቀጻሊ ኣኼባ ድማ ነፍስወከፍ ኣባል ነናቱ ትዕዝብቲ የፍስስ። ኣብዚ ከከም ሰብካ ወይ ከከም ኣረኣያኻ ስለ ዝኾነ ባዕላውነት ይሕወሶ ነይሩ’ዩ። ስለዚ፡ ሓደ ሰብ ካብ መ ናብ ሀ ክሳብ ዝኣቱ ዘሎ መስርሕ ኣዝዩ ነዊሕ ግዜ ክወስድ ከም ዝኽእል ክንርዳእ ይግባእ። ሓንሳብ ኣብ ሀ እንተ ኣትዩ፡ ግን ብፍሉይ ዝጠምቶ ኣሉታዊ ነገር እንተ ዘየጋጢሙዎ ዝዓግቶ ነገር ስለ ዘየሎ፡ ብኣኼባ መልክዕ ንኣባልነት ይሕጸ’ሞ፡ ብዛዕባ ኣመሰራርታ ሰልፍን ፖለቲካዊ ቍጠባን ዝገልጽ መጽሓፍ ይወሃቦ። ድሕሪ ሰለስተ ወርሒ ድማ ኣባል ምዃኑ ብሓላፊ ሰልፊ ናይ ግንባር ይንገሮ። ሳሕቲ ግን ኣብቲ ከባቢ ዘሎ ናይ ጨንፈር ሓላፊ ከነግሮ ይኽእል’ዩ። እቲ ኣነጋግራ ንባዕሉ ናቱ ቅጥዒ ስለ ዘለዎ፡ መጀመርያ ሰልፊ ከም ዘሎ’ዩ ዝንገሮ። ብድሕሪኡ፡ ‘ኣባላት ሰልፊ በዓል መን’ዮም ኢልካ ትጥርጥር?’ ዝብል ሕቶ ይቐርበሉ። ምሳሉ ምስ ተዛረበ ድማ፡ ‘በል ካብ ሎሚ ጀሚርካ ኣባል ሰልፊ ዄንካ ኣለኻ። እከለን እከለን ድማ ኣባላት ምዃኖም ፍለጥ’ ይብሃል።

“ኣባልነት ከምቲ ኣብ ግንባር ዝነበረ ውሽጣዊ መምርሒ ንጾታ ይኹን ንብሄር ኣብ ግምት ዘእቱ ኣይነበረን። ንትምህርቲ ይኹን ካልእ ንብቕዓትን ዓቕምን ዝምልከት ሕቶታት’ውን ትርጉም ይወሃቦ ኣይነበረን። ንሱ ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣባላት ክኾኑ ዘይግብኦም ሰባት ብዕርክነትን ዝምድናን ይሕወሱዎ ከም ዝነበሩ ምፍላጥ ኣገዳሲ’ዩ። ከም ኣብነት ሓደ ሰብ ኣብ ሓደ ቦታ ከሎ ኣባል ኣይጸንሕን። ብተኽሊጥ ይኹን ብኻልእ ኣጋጣሚ ናብ ካልእ ኣሃዱ ክቕየር ከሎ ግን ከም ኣጋጣሚ ኣብኡ ሓደ ዝፈልጦ ሓላፊ ብርጌድ ወይ በጦሎኒ እንተ ጸኒሑ፡ ነቲ ዝተላእከሉ ጸብጻብ ነጺጉን ቅጥዕታት ሰልፊ ጥሒሱን ነቲ ዘይብቑዕ ሰብ ኣብ ሓጺር ግዜ ከም ኣባል ክምዝግቦ ይርአ ነይሩ። እዚ ብጭቡጥ ካብ ዘጋጥም ዝነበረ ተደጋጋሚ ተርእዮታት’ዩ። እብ ርእስ’ዚ፡ ገለ ሰባት ኣባልነቶም ኣብ ክንዲ ብቅጥዕታት ሰልፊ መሰረት ዝንገሩ፡ በቋራጭ ይንገሮም ኣሎ ተባሂሉ ዝተዘርበሉ እዋን ከይተረፈ ነይሩ። ስለዚ፡ እቲ ሕግታትን ቅጥዕታትን ብዙሕ ግዜ ይጠሓስ ከም ዝነበረ ዳርጋ ዅሉ ሰብ ኣዳዕዲዑ ይፈልጥ ነይሩ። ብዝኾነ ሓደ ሰብ ሓንሳብ ኣባል ኴንካ ኣለኻ እንተ ተባሂሉ ብኡ ንብኡ ምስ ኣባላት ሰልፊ ክእከብ ይጅምር። እቲ ኣኼባ ድማ ዝበዝሕ ግዜ ዓይኒ ምስ ሓዘ ድሕሪ ድራር ዝጅመር ኮይኑ፡ ካብ መዓስከር ርሕቕ ኢሉ ኣብ ዘሎ እልይ ዝበለ ስንጭሮታት’ዩ ዝካየድ ነይሩ። ነቶም ኣባላት ድማ ብጦፍ ይኹን ብገለ መልእኽቲ ኣመኽኒኻ ናብቲ ቦታ ከም ዝኸዱ ትገብሮም። ሓላፊኦም ኣባል እንተ ዘይነይሩ ግን ጸገማት ክገሃድ ይኽእል። ነዚ ድማ ብዝተፈላለየ ረቂቕ ሜላ ክትፈትሖ ግድነት ይኸውን። ምስ ንውሓት ግዜን ምብዛሕ ኣባላትን ግን ኣባላት ዘይነበሩ ሓለፍቲ ይኹኑ ካድራት ክጥርጥሩ ስለ ዝጀመሩ ኣኼባ ምክያድ ኣዝዩ እናጸንከረ ከይዱ።

“እቲ ዝካየድ ዝነበረ ምስጢራዊ ኣኼባታት ወርሓዊ ስለ ዝኾነ ኣዝዩ ኣድካምን ነዊሕ ግዜ ዝወስድን’ዩ ነይሩ። ንኣብነት ንሚእትን ዕስራን ሰባት በብሓደ ክትግምግም እንተ ዄንካ ግድን ክትካታዕ ኣለካ። እዚ ድማ ኣብ ውሽጢ ሰዓታት ዝውዳእ ስራሕ ኣይነበረን። ንሱ ጥራይ ዘይኮነ፡ ጸብጻብ ክተቕርብ እንተ ዄንካ ናይ ነፍስወከፍ ኣባል ንጥፈት ኣብ ወተሃደራዊ፡ ኣብ ማእቶት፡ ነቐፌታ ወዘተ ክተዳሉ ቀሊል ስራሕ ኣይነበረን። ንኣብነት ብደረጃ ጨንፈር ንሚእትን ሓምሳን ሰባት ዝጥርንፉ ሓለፍቲ ነይሮም። ናይ ሚእትን ሓምሳን ሰባት ናይ ሰለስተ ወርሒ ዝርዝራዊ ጸብጻብ ክቕርቡ ኣዝዩ ይኸብዶም ከም ዝነበረ ዝኾነ ሰብ ዝርድኦ ነገር’ዩ። በዝን ክንድዝን፡ ብፍላይ ናይ ንኡስ ጨንፈር ወይ ናይ ጨንፈር ሓለፍቲ፡ ኣብ ርእስ’ቲ ስርሖም ካልእ ሰብ ዘይፈልጦ ተደራቢ ስራሕ ስለ ዝነበሮም ህሱያት ነይሮም ክብሃል ይከኣል። ዝያዳ ንጹር መታን ክኸውን፡ ብወገነይ ብደረጃ ናይ ወረቐት ስራሕ ዝነበረ ሃልኪ ክግምገሞ ከለኹ፡ እቲ ምስጢራዊ ሰልፊ ንክፍሊ ዜና ገዲፍካ፡ ካብቲ ግንባር ዘህልኾ ዝነበረ ወረቐት ሰለስተ ዕጽፊ ይዛይድ ነይሩ ዝብል ገምጋም ኣለኒ። ምስዚ ተኣሳሲሩ ዝኸይድ፡ ማዕረ ኣባላት ማእከላይ ሽማግለ ዝኣኽሉን ግንባር ዝመርሑን ሰባት ኣባላት ሰልፊ ዘይምንባሮም ንብዙሓት ተራ ኣባላት ሕማቕ ስምዒት የሕድረሎም ከም ዝነበረ ትዕዝብቲ ነይሩኒ። ኣባል ክትከውን ከለኻ ድማ ከይትግራህ ተሰኪፎም ግዲ ኾይኖም፡ ኢሳያስ ወዲፍላንሳ፡ ኣድሓኖም ገብረማርያም፡ ዓብደላ ሙሳ ወዘተ ኣባላት ከም ዘይነበሩ ኣቐዲሙ ይንገረካ።” እዚ ክግለጽ ዝጸንሐ ነቲ ሓፈሻዊ ኣገባብ ኣመላምላ ኣባላት ዝምልከት ኮይኑ፡ ተሞክሮ ኣባላት ምስ እንዕዘብ ግን ነዚ ዝስዕብ ናይቲ ዝቕጽል ኣባል ሰልፊ ነበር ጸብጻብ ንመልከት።

*          *          *