Visit the new AsenaTv Website

https://asenatv.com

ኤርትራዊነት? ኤርትራዊት/ኤርትራዊ?

ንኹሉ ወዲ ሃገር ሓልፍነት ዝስምዖ፡ ግዱስን፡ ተቖርቛርን ብህዝቡን፡ ብሃገሩን! ንዝተሰዉኡን፡ ኣብ ቤት ማእሰርትን፡ ኣደራዕ ዝዓሰሎ ኣገልግሎትን ዝርከቡ፡ ኣብ ስደት ኮይኖም ከይደቀሱ ንዝሓድሩን፡ ኩሎም ጽንዓትን፡ ኣስተውዕሎን፡ ንጹርን ዝኾነ ኣተሓሳስባን፡ ሕላናኦም ከየዕረቡ ኣብ ቃልሲ ዝርከቡን፡ ሰላምን ትዕግስትን

ንኹሉ ወዲ ሃገር ሓልፍነት ዝስምዖ፡ ግዱስን፡ ተቖርቛርን ብህዝቡን፡ ብሃገሩን! ንዝተሰዉኡን፡ ኣብ ቤት ማእሰርትን፡ ኣደራዕ ዝዓሰሎ ኣገልግሎትን ዝርከቡ፡ ኣብ ስደት ኮይኖም ከይደቀሱ ንዝሓድሩን፡ ኩሎም ጽንዓትን፡ ኣስተውዕሎን፡ ንጹርን ዝኾነ ኣተሓሳስባን፡ ሕላናኦም ከየዕረቡ ኣብ ቃልሲ ዝርከቡን፡ ሰላምን ትዕግስትን ምስ ኩሉ ተጻዋርነት፡ ኣብ ክብ ዝበለ ምርድዳእን፡ ምክብባርን ክህሉዉ እናተመነኹ፡ ብዓቕሊ ከተብቡለይ እምሕጸን።

ኣስዕብ ኣቢለ ንዶክተር ረዘነ ኣብ ጀነቫ ጀሚሩ ንዝገበሮ ዝቕጽሎ ዘሎን፡ ከም ኡውን ዶክተር ኣርኣያ ደበሳይ ካብ ደልወር ዩንቨርሲቲ ህዝብና ካብ ታሕቲ ንላዕሊ ኣብ ዘዘለዎ ይጠራነፍ ዝበልዎ ከመስግን ይፈቱ።

“እንክውዕይ ብማንካ፡ እንክዝሕል ብኢድካ”

ከም ዝባሃል፡ ኣብዚ ተሃዋሲ እዋን ክንጥንቀቕ ይግባኣና። ኔርትራ መን ይሓልየላ ዳኣምበር መን ይበታትና ኣድላይነት የብሉን። “ጸሊም ተመንውን፡ ይናኸስ እዩ” ነብሲሄር ታርጉድ ማርሻል ኣብ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ኣመሪካ ዝነበረ። ከም ዝበልዎ። ብስም ተገዳስነት ካብ ዝበታትኑ ዜጋት ሓርግጽ ወይ ኣትማን ንጠንቀቕ።

በታተንትን፡ ወይ ኣብ ጥርጠራን ፍርሕን፡ ዘየታኣማምንን ዝፈጥሩ ቃላታት ኢሳያስነት ወይ ህግደፍነት!!!!

“ትውልዱ ኣበይ እዩ? ወያነ እዩ ኢሎሞ? ካብ ኢትዮጵያ ትውልዲ ኣለዎ? ንምዃኑ ኤርትርዊ ድዩ? ኣበይ ነይሩ?  ካባና ድዩ? ኣብ ግዜ ቃልሲ ክንቃለስ ከለና ተሓቢኡ ይማሃር ነበረ፡ ሕጂ መን ዘምጻኣሉ ዓዲ ክምህርዶ፡ ክመክርዶ! ዝብል፡ ንምኽዋኑ እንታዋይ እዩ?”

እዚ ብሓጺሩ በታታኒ ብባዶ 03 ዝፍኖ ብመርበብ መስከረም ዝደጋገም መናፍሕ ማፍያ ስርዓት ኢሳያስ እዩ።

ኤርትራ ካብ መዓስ ኤርትራ ኮነት? ወይ ተባህለት? ብመንከ ተባህለት?

ኤርትራ ዝበሃል ዘርኢ፡ ወይ ዓልየት ኣይነበረን፡ ኤርትራ ዝባሃል ዜግነት ግና ፈጠርና ካብ ጣልያን ተለቂሕና።

ናይ ሎሚ ኤርትራ ብምዕራብ ህዝቢ መንዓምርን፡ ህዝቢ በጃን ኣብ መርየት ሱዳን ኣሕዋት ኣለዉዎም። ህዝቢ ኩናማን ባዛን፡ ትግርኛ ተዛራባይ ህዝቢ፡ ህዝቢ ጀበርቲ ወሲኽካ ኣብ ትግራይ ኢትዮጵያ ኣሕዋት ኣለውዎም። ህዝቢ ቢለንን፡ ዓፋርን ኣብ ምድሪ ዛጙኤ ወሎ ኢትዮጵያ ኣለዉዎም፡ ህዝቢ ጉራጌ ካብ ጉራዕ መጻእና ይብሉ።

ካብ ኢትዮጵያ ምውላድ ዘሔፍር እንተኾይኑ? ስለምንታይ ፕረሲዳንት ኢሳያስ ወዲ ኣፈወርቂ ወዲ ኣብራሃም ወዲ ሓጎስ ወዲ ምራጭ ብዓል ተምቤን ትግራይ ኢትዮጵያ ክሓፍር ምተገብኦ። ስዒቦም፡ መኳንቲ ኤርትራ ሓጎስ ክሻን፡ የማነ ገብረመስቀል፡ ምስ ኢትዮጵያነት ዘርኢ ከምዘለዎም ማንም ሰብ ይፈልጥ።

እዛ እንፈትዋን፡ እንምነያን፡ ቢለን ዓይንና ዝኾነት ሃገር ኤርትራ! ዕድመኣ ሓጺር እኳ እንተኮነ? ዝተፈጥረትሉ 1890 ዓ.መ.ፈ. ብጣልያን እዩ። ጣልያን ካብ ንጉስ ምነሊክ ብዓል ሽዋ ከም ዝገዝኣ “ዉዕል ዉጫሌ” ኣብ ዝተገብረሉ ተፈጸመ። ናይ ዋጋ ቁጽሪ ገንዘብ “ጥብቂ ምስጢር” ኮይኒ ብገንዘብ ማርያ ትረዛ ከም ዝተኸፍለ መዛግብ ታሪኽ ይምስክሩ፡ ንመወከሲ፡ ብዶክተር/ደገዝማቲ ዘውደ ገብረስላሴ ዝተሓትመት ቅድሚ ሓደ ወርሒ ኣብ ኦዳጋ ንመሸጣ ቀሪባ ትርከብ።

ኤርትራዊነት፡ ካብ ኩናማን፡ ባዛን ጀሚሩ ክሳብ በለው ከለው፡ ቀጺሉ ሰማውያን፡ ሃማዉያን፡ የመናዉያን፡ ኣግኣዝያን፡ ስዒቡ ሃጸይ ኣላሚዳ ንግስነት ዱባርዋ ክኸውን እንከሎ። ሃጸይ ኣላሚዳ ናብ ኣኽሱም ጊዕዙ ኣክሱም ዘበነ መንግስቲ ቆርቆረ ይብል ታሪኽና።

ኣኽሱም ዘበነ መንግስቲ ምስ ፈረሰ! ብዘበነ መሳፍንቲ ተተኪኡ ክስብ ዘበነ ንጉስ ምካኤል ስሑል ገዛኢ ትግራይን ሕጂ ኤርትራ፡ ስዒቡ ደገዝማት ዉቤ ብዓል ደምብያ ጎንደር፡ ቀጺሉ ሃጸይ ተድሮስ፡ ሃጸይ ተኽለ ገርግስ ብዓል ዝጙኤ (ላስታ) ናብ ሃጸይ የውሃንስ ራብዕይ ብዓል ተምቤን። ኣስዕብ ኣቢሉ ሃጸይ የውሃን ወኪል ዝኾኖም፡ ንራእሲ ኣሉላ ኣብ ኤርትራ ገዛኢ ኮይኖም፡ ሰራየን ሓማስየን ሰምሃርን ባርካን ጋሽን በርካ፡ጋሕተላይ ሰምሃርን የመሓድሩ ነበሩ።

 

ሻለቃ ኣሉላ፡ መረብ ሰጊሮም ኣብ “ማይ ጎዳጉዲ ጉንደት ሰራየ” ምስ ወራሪ ግብጻውያን ኩናት ገጢሞም ምስ ተዓወቱ፡ ንተምቤን ትግራይ ኣይተመልሱን፡ ንዓዲ ተኽላይ ሓማሴ መጺኦም ተቐመጡ። ካብ ተምቤን ልዕሊ ክልተ ሽሕ (2000) ደቂ ተንቤን ሰራዊት ነበርዎም፡ እዞም ሰራዊት እዚኣቶም ኣብ ማእከል ሓምሴን ተመርዕዮም፡ ወሊዶም ተዋሊዶም ይነብሩ ኣለዉ። ራእሲ ኣሉላ ኣርብዓ ዓመት ዝገበረ ዜግነት ክረክብ ኣወጁ። ደቂ ኣርብዓ ተባሂሎም ነበሩ።

ራእሲ ኣሉላ ዶብ ኢትዮጵያ ስግር ባሕሪ ማዃኑ፡ ቅድሚ ኩናት ዶጎዓሊ ንጣልያን ኣመልኪቶሞ ነበሩ። ስለ ዘይተኣዘዘ ኩናት ደጓዓሊ ና 550 ዓሳክር ጥልያን ህልቀትን ሞትን ኣስዓበ። ንጉስ ምነሊክ መፍደይ ሕነን ዝኸውን መሳርያ 5500 ጠበንጃ፡ ኤርትራ ብ ኣሻሓት ዝቑጸር ማርያ ትረዛን መሸጣ ዉዕል ዉጫለ ኣቃላጠፈ።

 

ሃጸይ የውሃንስ ንድርቡሽ ወይ ማህዳውያን ናይ ሱዳን ወራር ክከላኸሉ ምስ ሰራዊቶም ንመተማ ክኸዱ ከለዉ፡ ንጉስ ምነሊክ ስምምዕ ምስ ጣልያን፡ መሸጣ ኤርትራ ተሰማሚዑ ፈጸመ። ጣልያን ካብ ባጽዕ ንዝባን ከበሳ ሓማሴን ኣተወ ኣስመራ ሰጊሩ ክስብ መረብ ብዘይ ኩናት ተፈጸመ።1890 ኤርትራ ከም ሃገር ግዝኣት ጣልያን ተባሂላ ተጸውዔት።

ኣብ ኤርትራ ብብግዜኡ ብመዉስቦን፡ ብወተሃደራዊ ዓመጸን እናቐጸል ንብዙሕ ዘበናት ክኸይድ ጸንሔን ትውልዲ ተፋረየን፡ ሕጂውን ኣይተረፈን ኣሎን።ኤርትራውነት፡ ዝተሓዋወሰ ናይ ቅዱምን ድሑርን ኣመጻጽኣን፡ ፍልሰትን ብሄራትን፡ ዓልየትን ዝተሓናፈጸ ወሎዶታት ዘለዎ ህዝቢ እዩ።

ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ፡ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ኮነ ህዝባዊ ሓይልታት ኤርትራ ወይ ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ኣብ ዘበነ ቃልሲ” ወጽዓ ህዝቢ ኤርትራ ኣሚኑ ዝድግፈናን ዝቃለስ ምሳናን ኤርታዊ እዩ” ዝብል ጭርሖ ነበረ።

 

ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ብወርሒ ግንቦት 1991 ኣስመራ ኣትዩ፡ ነጻነት ኤርትራ ምስ ተቖጻጸረ፡ ረፈረንዱም ክገብር ስለ ዝነበሮ! መን እዩ? ንረፈረንዱም ዘድምጽ? ዝብል ሕቶ ካብ ማሕበረሰብ ዓለም ስለ ዝቐረበ፡ ነዚ ዝስዕብ እማመ ከም ዘቕረበ ብኣዋጅ ክዝከር ይግባእ።

  1. ኤርትርዊ ብኣቡኡን ብኣዲኡን ዝኾነ/ዝኾነት፡
  2. ብኣቦ ወስ ብኣደ ዝውለድ፡
  3. ብቕድሚ 1929 ናብ ኤርትራ ዝፈለሱ
  4. ብቕድሚ 1974 ኤርትራ ዝተወልዱ ወይ ልዕሊ 20 ዓመት ዝተቐመጡ

ዝብል እማመ ወጺኡ ህግሕኤ መሰረት ዜግነት ኤርትራ ከምዝነበረ ዝርሳዕ ኣይኮነን። ብኣእምሮ

ምዝካር ስለ ዝኾነ ንመረጋገጺ ኣዋጅ “እማመ ረፈረንዱም ኤርትራ” 1992 ተመልከቱ።

ኣብ ኤርትራ ሓደ ሃይማኖት ወይ ሓደ ብሄር ስለ ዘየልቦ ሓደ ኣብ ልዕሊ ሓደ ከሽካዕልል ኣይግባእን።

 

ኤርትራውነት፡ ኣብ ኤርትራ ዝተወልደ ቀዳምነት ዘይዋሃበሉ ምንም ምኽንያት የልቦን? ሓልፍነት ህዝብን ሃገርን ንኽወስድ እሙንን ርጡብን፡ ብቕዓትን፡ ክእለትን፡ ፍትሓውነትን፡ ጹረትን፡ ተዓግስነት ክህልዎ ኣለዎ ማለት ናይ ጭዋታት እዩ።

እቶም ኣብዚ ሰዓት እዚ ተገደስቲ መሲሎም ኣብ ኣእምሮ ዜጋታት ጥርጠራ ንኸሕድሩ ዝጽዕሩ ብስም ተገዳስነት ንነብሶም ዘይጸረዩ ብዝረኸብዎ ኤርትራዊ ዜግነት ዝጠራጠሩ፡ እዚ ናይ ኤሳያስ ስርዓት ጥራሕ እዩ ዝሕልወና ዝብሉ ብነብሶም ዘይታኣማመኑ ጭልቅዕ ኣተሓሳስባ ዘለዎም ጥራሕ እዮም ክኾኑ ዘለውም።

ኣብዚ እዋን እዚ ዘበነ ጸነተ ምፍልላይን፡ ምብትታንትን፡ ተጣራጣርነት፡ ዘይእሩም፡ ኣተሓሳስባብን፡ ኣነ ይፈልጥ እናበለ መናፍሕ 03 ናይ ህግደፍ ዘንጸባርቕን፡ ዓንቃፊ ስነ ሓሳብ ዝዝርግሕ ከነለልዮ ይግባእ። ምንም እኳ ብስም መሰል ናይ ምጽሓፍን፡ ናይ ምዝራብን፡ ናይ ምሕሳብን፡ ሱቕ ናይ ምባል መሰሎም ሕሉው እንተኾነ፡ ሓቅነትነቱ ንምጽራይ ናይ ኩሉ ዜጋ ሓልፍነት እዩ።

ኤርትራውነት፡ ኣብ ኤርትራ ዝተወልደ፡ ኤርትራውያን ዝተመርዓወን መሰል ከምዘለዎ ክንፈልጥ ጥራሕ ዘይኮነስ፡ መሰልን ግደታን፡ ሓላፍነትን ከምዘለዎም ከነኽብሮ፡ ናይ ኩሉ ዜጋ እዩ።

ዓወት ንዉጹዕ ህዝብና

ሃይለ ገብረትንሳኤ

ኢንድያናፖሊስ ኢንድያና

31 ሓምለ 2015

aseye.asena@gmail.com

Review overview
48 COMMENTS
  • Tes August 1, 2015

    Dear Haile
    Very impressive article!thank brother

  • lemlem August 1, 2015

    This message is vividly explains the reason why Eritrea is there.One of the problems some people think being Eritrea is peculiar I don’t know what for? some like being fanatic,they prefer to swallow any information concerning their identity. I really appreciate the the topic and its reasons.We have to be reasonable to tell the truth.At the end this isn’t the burning issue today while our people suffering in silence in the hands of relentless bandits of PJDF. It is all about to create confusion by the regime dogs.

  • Fanko August 1, 2015

    If Barack Obama with a Kenyan father and Issaias Afeworki with Tigrayan ancestry can be presidents and leaders of their own respective countries, then anybody else following the laws and the due process of the law can be a citizen of Eritrea.
    Unless, the liars and hypocrites in Meskerem excremental website wants to dictate his own laws of citizenship.

  • Mehret August 1, 2015

    Dr Haile
    Thank you a million times for making things clear. However, I am wondering if this is the article ‘Our Voice’ said will come out soon or are we supposed to wait for another explanation of Eritreanism.

    Thank you again, you are our star!!!

  • Aida August 2, 2015

    Dr Haile
    well done you making things clear we proud of you

  • Bisrat gebremariam August 2, 2015

    Ato haile ezi tsihifkayo deleka tshuf Kelli Sile zeykone bmelkie send kithizo yigbaka wey bmetsihaf intetedalwo Kindey zibuk neru

  • Berhe August 2, 2015

    Hi Haile,

    I read your article several times but I could not understand the real message. Are you trying to say that Eritrea was part of ethiopia and there never existed an Eritrean identity? If so why are you saying it right now? To my understanding there was no delimitted boundry for ethiopia or Eritrea, both including other areas were called Abysina. Even other African countries were not having the existing boundaries.
    Dear brother I kindly request you to elaborate the goal of this article? Just it is for my knowledge.

  • Eritra August 2, 2015

    Mr Haile seem to be saying, Eritreans have no seperate history to be proud of. Theirs is the one Ethiopians have been teaching them for decades in schools. The “history” of various Tigrean war lords who protected Ethiopia on Eritrean soil ..etc.
    With the exception of Nighiste Saba fairy tale, all ingridients of coocked up narratives of the great southern nation are summarized in his article.

  • Medber August 2, 2015

    Dear Hail
    I always like your opinion and idea; I expect more from you.

  • Saba August 3, 2015

    ትሪኽ ጸዓዘጋን ሃዘጋንከ ኣበይ ኣቲዩ እዚ ሓወይ?

    • Haile G.Tensae August 7, 2015

      The History of Tzeaazega: the power politics lost during the Ras Andehaimanot time. He lost it to then Ras Michael Suhul of Tigray. Then, the Tzeaazega and Hazega were rivalries were until the Time of Ras Weldemicael;thus, his time of power for a short period. Yet; Ras Weldemichael were uder house arrest at Makele by then, new Emperor Yohannes.

      When Emperore Yohanes IV declared war against the Egyptian Degezmat Weldemicael were pardon then; he fought successfully at May Godagudi Gundet. They won the war against the invaders the Egyptian. He was appointed to Govornor of Hazega. After; that, he become fugitive against the Emperor. He killede Ras Bariau at Weki Duba near Asmara. He become Ras Weldemicael. When Ras Alula come he went the jungle.
      Ras Alula come to Adi Teklay Hamassien. After he fought with Egyptian against the Emperor Yohanes IV whome lost the war. Ras Weldemicael fled.

      The General Hewit agreement of truce between Egyptian and Ethiopia the demise of Ras Weldemicael become absolute. he surrender to Ras Alula and pardoned by The Emperor. Then back to Hazega under Ras Alula rule. Then went jail.
      After Alula went to fight against the Mahdist Sudan at Metema; therefore, Italian Colony stated 1890 that Eritrea as a nation was born. The rest is history.

POST A COMMENT