እተን ዘይተኸልኣ በላሕቲ ኣጽፋር ህግደፍ፡ ዕድመ ስልጣኑ ንምንዋሕን ሓድነት ኤርትራውያን ንምልሕላሕን ኣብ ውሽጥን ወጻእን ወትሩ ምስተዋፈራ’የን። እከይ ተግባራት ህግደፍ ንህዝብና ሕቡእ’ኳ እንተዘይኮነ፡ ህግደፍ እቲ እንኮ ኣበር ዘይብሉ ስርዓት ምዃኑ ዝማጎቱ ብሓደ ሸነኽ፡ ካብ ህግደፍ ዝሓሸ ስርዓት የለን ኢሎም ወገኖም ክመውት፡ ክእሰር፡ ከም ደቂ ዛግራ ክበታተንን ብጥሜትን ሕማምን ክሳቀ ሰብኣዊ ክብሩ ክርገጽን ስቅታ ዝመርጹን ዝደናገጹን ድማ በቲ ካልእ፡ ከምኡ ድማ ኣብቲ ህግደፍ ተሓግሒጉ’ዶ ይደርበ ዋይስ ጸገማቱ ተኣልዩ ይቀጽል ዝብል ምጉት፡ ህግደፍ ዋላ’ኳ ጉድለታት እንተለዎ፡ እቲ ዝሓሸን ዝተወደበን ሃብታም ናይ ምምሕዳር ተሞኩሮ ስለዘለዎ ምስ ኣበሩ ኣብ ስልጣን ክቅጽል ኣለዎ፡ ኣብ ክንዲ ንህግደፍ ካብ ስልጣን ምእላይ፡ ድማ ጉድለታቱ ኣሪምካ ምሕያሉ ይጠልቡ።

ብዙሓት ኤርትራውያን፡ ኣብ ኤርትራ ብሃይማኖት፡ ኣውራጃን ውድድር ስልጣንን ኩናትን ምምቅቃልን ከይፍጠር ስግኣትን ፍርሕን ስለዘለዎም፡ ህግደፍ ኣብ ስልጣን ክጸንሕ ይመርጹ። ቀንዲ መበገሲ ስግኣቶምን ሻቅሎቶምን ድማ እዞም ካብ ኤርትራ ወጻኢ ዘለዉ ተቃወምቲ ውድባትን ጉጅለታትን ንጹር ራእይን ጥርናፈን ስለዘይብሎም፡ መሳርሒ ካልኦት ሓይልታትን መንግስታትን ስለዝኾኑን ምሓዝ ስልጣን ናይ ከምዚኦም ዓይነት ውድባት ውጽኢቱ፡ ሓድሕድ ኩናትን ዘይምርግጋእን’ዩ ይብሉ። ካልኦት ብጥቅሚ ወይ ምትላል ክቱር ፍቅሪ ህግደፍ ዘለዎም ዜጋታት ድማ፡ ህግደፍ ልዕሊ ካልኦት ውድባትን ጉጅለታትን ናጽነት ስለዘምጽአን መስዋእቲ ስለዝኸፈለን ካብ ዝብል ምጉት፡ ብዘይካ ህግደፍ ካልእ ኣካል ቁምነገር ክገብር ዝኽእል ዘሎ ኣይመስሎምን’ዩ። ክሳብ ሎሚ ንህግደፍ ዝምክት ዝተወደበ ሓይሊ ስለዘየለ፡ እዚ ኣበሃህላ’ዚ ዘይክሓድ’ኳ እንተኾነ፡ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ምልኪ ህግደፍ ንመዋእል ጊላ ኮይኑ ንኽነብር ህግደፍ ዝነዝሖ ሓሶታትን መናውራታትን ክኸውን ከምዝኽእል ኣየማትእን። ክክሓድ ዘይክእል፡ ንመግዛእቲ ኢትዮጵያ ስዒሩ ናጽነት ኤርትራ ዘረጋገጸን መስዋእቲ ዝኸፈለን ውድብ ህግደፍ’ዩ። እቲ ዝተኸፍለ ህይወትን ሰውራ ንምዕዋት ቀንዲ ተዋሳኢ ዝነበረን ግን፡ ሓርበኛ ኤርትራዊ’ዩ። ስለዚ ህግደፍ ተራ መሪሕነት እምበር፡ ከም ካብ ሰማይ ዝወረደ መለኮታዊ ሓይሊን ብህዝቢ ኤርትራ ሓለፋ ክገብረሉ ዝተፈጥረ ውድብን ጌርካ ዝውሰድ ኣይኮነን። ንምንታይ’ሲ እቲ ሰውራ ሰውራ ህዝቢ’ዩ ነይሩ፡ ህግደፍ ድማ ብዘይ ንጡፍ ተሳታፍነት ህዝቢ ኤርትራ ንዓመታት ዘይኮነ ንሓንቲ መዓልቲ’ውን ጠጠው ኣይምበለን።

ኣብ ውሽጢ ስርዓት ህግደፍ፡ ኣብ ስደትን ኤርትራን፡ ጸጋ፡ ክእለትን ሃገራዊ ፍቅርን ዘለዎም ዜጋታት ውሑዳት ኣይኮኑን። ምትብባዕን ምቹእ ባይታን እንተተፈጢሩሎም ድማ፡ ኣብ ፖለቲካዊ፡ ቁጠባውን ማሕበራውን መዳያት መሪሕ ተራ ከምዝጻወቱ ኣየማትእን። ብሰሪ ጋሕማጥን ገባትን ኣሰራርሓ ህግደፍ፡ ተስፋ ዝቆረጹ፡ ከየፍርዩ ዝደስከሉ፡ ከይዛረቡ ኣፎም ዝተዓብሱ፡ ከይሰርሑ ኣእዳዎም ዝተታሕዙ ከምኡ’ውን ግዳይ ማአሰርትን ተነጽሎን ዘጋጠሞም ኤርትራውያን ማእለያ የብሎምን። ንኣብነት፡ ብዘይካቶም ስሱዕ ሸውሃት ዘለዎም ሒደት ኤርትራውያን ገዲፍካ፡ ኣብ ኤርትራ ብህግደፍ ክሰርሑ ዘይክኣሉ ርኹባት ኤርትራውያን ኣብ ጎረባብቲ ሃገራት ርእሰማሎምን ክእለቶምን ከዋፍሩ ዝተገደዱ ብዙሓት’ዮም። እዚ ዘሎ ስርዓት ድኻማቱን ጸገማቱን ፈዊስካን ኣወንታዊ መዳያቱ ዓቂብካን ንቅድሚት ምምራሽ ተመራጺ’ዩ። ምኽንያቱ መሰረት ኩዒትካ ሓድሽ ቤት ንምህናጽ ዝጠፍእ ግዜ፡ ገንዘብን ግዜን ዓቢ ስለዝኾነ። ኣብ ርእሲኡ፡ ምእንቲ ህዝቦም ክውፈዩ ቅሩባት ዝኾኑ ምኩራት ዜጋታት ኣብ ውሽጢ ህግደፍ ኣለዉ። ህግደፍ፡ ኣብ ግዜ ሰውራ ዝወነኖ፡ ተወፋይነት፡ ስነ ስርዓት፡ ምትዕጽጻፍ፡ ተጻዋርነት፡ ብሓባር ምስራሕ፡ ሓድነት፡ ለውሃትን ምትሕግጋዝን ዝኣመሰሉ ብልጫታት’ውን ክውረሱ ዝግብኦም’ዮም። ሎሚ ኣብ ስርዓት ህግደፍ፡ ዝተበከለን ጥዑይን ዓቅሚ ሰብ ብሓባር ኣብ ሓደ ዘምቢል ስለዘሎ ክፈላለ ኣለዎ። እቲ ክርዳድ ብምንትርታር ካብቲ ጥዑይ እንተተኣልዩ ድማ፡ ጽቡቅ ሒዝካ ንኽትጓዓዝን ንኽትጥቀመሉን ዝቀለለ’ዩ። እቲ ገፈል ዓብላሊ ቦታ እንተልይዎ ግን ብጽገና ዝመጽእ ለውጢ የለን። ኣብ ኤርትራ ቅኑዕ መሪሕነትን ኣብ መንጎ ህዝቢ ምክብባርን እንተሰፊኑ ግን፡ ጉዳይ ሃይማኖት፡ ኣውራጃ፡ ብሄርን ክልእ ስክፍታትን ቦታ የብሉን። እዚ ሎሚ ኣብ ኤርትራ ዝነብር ዘሎ ህዝቢ፡ ንነዊሕ ዘመናት ብፍቅርን ምትእምማንን ዝተቀመጠ፡ ብባዕዳውያን ገዛእቲ ዝተረግጸ፡ ንመንነቱን ክብሩን ሓቢሩ ስለዝተቃለሰን፡ ኣብ ጸገምን ራህዋን ከም ሓንቲ ስድራ ኮይኑ ክነብር ጸገም የብሉን። እቲ ከም ቁርዲድ ደም ህዝብና ዝመጺ ዘሎ መሪሕነት ህግደፍ ግን፡ካብ ህዝቡ ንዝቀርብ ርእይቶን ጥርዓንን ዝሰምዕ ኣእምሮ ስለዘይብሉን ክርዳድ እኽሊ ስለዝኾነን ክጉሓፍ’ዩ ዘለዎ። ጉሓፍቲ እኩይ ሜላ ህግደፍ ድማ ንሕና ኤርትራውያን ጥራይ ኢና።

ጽላል ካብ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ( 8 መስከረም 2015)