ንማሕበረሰብ ዓለምን ንውልቀ ሃገራትን ዝቅየድ ሕግታትን ዝግባእ መሰላትን ጸዲቁ ኣብ ተግባር ክስርሓሉ ካብ ዝጅምር ነዊሕ ዓመታት ሓሊፉ’ሎ። ብዘይካ ከም ኤርትራ ዝኣመሰላ ብሰብኣዊ ገበናት ዝተፈልጣ ሒደት ሃገራት ድማ፡ መብዛሕትአን ሃገራት ብመሰረት ኣህጉራውን ውሽጣውን ሕግታት፡ ሰብኣዊ መሰላትን ሓድሕድ ምክብባርን ክትግብራ ግዴታ ኣለወን። ኣህጉራዊ ሕግታት ዕሽሽ ምስ ዝብላን ሰብኣዊ መሰላት ምስዝረግጻን ከኣ፡ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ዘድሊ ስጉምቲ ይወስደለን። ይኹን እምበር  ውድብ ሕቡራት ሃገራት ብፖለቲካዊ መርገጺ ሓያላት ሃገራት ስለዝጽሎን ሕግታቱ ምሉእ ብምሉእ ከተግብር ዓቅምታት ስለዝሓጽሮን ኣሰራርሕኡ ሓላፍ ዘላፍን ድኻማትን ኣለዎ። ኣብ ጉዳይ ኤርትራ ፍሽለታትን ስቅታን ማሕበረ ሰብ ዓለም ዝያዳ’ዩ ጎሊሑ ዘንጸባርቅ። ንኣብነት ህዝቢ ኤርትራ ብዘይ ድሌቱ ኣብ ትሕቲ ግዝኣት ኢትዮጵያ ክቁረንን ንኽብሩን መሬቱን ልዑል መስዋእቲ ክኸፍል ዝተቀሰበን ብሰንኪ ዘይፍትሓዊ ብይን ውድብ ሕቡራት ሃገራትን ስቅታን’ዩ። እቲ ካብ ኩሉ ዝኸፍአ በደል ማሕበረ ሰብ ዓለም ግን፡ ህዝቢ ኤርትራ ዓስቢ መስዋእቱን ድኻሙን ፡ ሰላም፡ ሰብኣዊ መሰልን ብልጽግናን ተሓሪምዎ ብስርዓት ህግደፍ እናተጨፍለቅን እናጸነተን እንከሎ ዳግማይ ብስቅታ ይዕዘብ ምህላዉ’ዩ።

ምልካዊ ስርዓት ህግደፍ፡ ድሕሪ ናጽነት ጥራይ ብግሁድን ስዉርን፡ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ዓለም ውሑድ መዳርግቲ ዘለዎ ፖለቲካዊ ቁጠባውን ሰብኣውን ገበናይ ይጽፍም ከምዘሎን ከምሳዕቤኑ ድማ ኤርትራዊ ዜጋ  ኣብ ገዛእ ሃገሩ ብጥሜት ተስፋ ምቁራጽ፡ ከምዓባስን እሱርን ብራዕዲ ተዋሒጡ ይነብር ኣሎ። ካብ ህግደፍ ከምልጥ ዕድል ዝረከበ ድማ፡ ኣብ ጉዕዞ ስደት ህይወቱ ይስእን፡ ኣብ መዓስከር ስደተኛታት ሰብኣዊ ክብሩን መንነቱን ይግሃስ፡ ብስነኣእምሮኣዊ ጭንቀት ሕማምን ይሳቀ’ሎ። እቲ ብ8 ሰነ መርማሪ ኮሚሽን ቤት ምኽሪ ሰብኣዊ መሰላት ውድብ ሕቡራት ሃገራት ብስርዓት ህግደፍ ኣብ ኤርትራ ዝፍጸም ዘሎ ምግሃስ ሰብኣዊ መሰላት ዝቀረበ  ክስን ጸብጻብን ድማ ንሓቀኛ ባህርያት ስርዓት ህግደፍ ዝገልጽ ጭቡጥ መርትዖ ኢዩ። ስርዓት ህግደፍ ኣብ ልዕሊ ኤርትራዊ ዝፍጽሞ ዘሎ ገበንን ምግሃስ ሰብኣዊ መሰል ከምኡ’ውን ቁጠባዊ ዕንወትን  ምጽናትን፡ ወትሩ ካብ ሓቂ ክሃድም ከዕለብጥን ኣሉ ቀጣን ክብልን’ዩ ዝርአ። እንተኾነ ማሕበረሰብ ዓለም ኣውያትን ስቃይን ህዝቢ ኤርትራ ክሰምዕን ዕቱብ ስጉምቲ ክወስድን ሕጋውን ሞራላውን ሓላፍነት ኣለዎ። ማሕበረ ሰብ ዓለም ከም ናይ ዝሓለፈ ኣሉታዊ ተሞኩሮኡ፡ ነዚ ብስርዓት ህግደፍ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ዝወርድ ዘሎ ኩሉ ዓይነት መቅጻዕቲ ብስቅታ ክሓልፎ እንተመሪጹ ግን፡ ንህግደፍ ኣረሜናዊ ተግባራቱ ክቅጽሎ ከም ምትብባዕ’ዩ ዝቁጸር። ማሕበረ ሰብ ዓለም ኣብ ክንዲ መንግስቲ ኤርትራ ምስ ግብረሽበራ(ኣልሸባብ) ርክብ ኣለዎ ወይ ኣጽዋር የቀብል ኣሎ ኢልካ ንሕሰም ህዝቢ ኤርትራ ዘኽርርን ንህግደፍ ዘይቀጽዕ ቁጠባውን ዲፕሎማስያውን እገዳታት ምክያድን፡ ነቲ ኣብ ኤርትራ ዝፍጽሞ ዘሎ ወፈራ ቅትለት፡ ማእሰርትን ግዱድ ዕስክርና፡ ጊላነትን ንኽኽውል ምሕጋዝን፡ ንፈጸምቲ ገበን ኣብ ፍርዲ ኣቅሪቡ ክቀጽዖም ይግባእ።  ብተወሳኺ፡ ኩለን ምስ ስርዓት ህግደፍ ቁጠባውን ዲፕሎማስያውን ዝምድናታት ዘለወን ሃገራትን ዘይመንግስታውያን ትካላትን፡ ሽርክነተን ስቃይ ህዝቢ ኤርትራ የብእስ ምህላዉ ተገንዚበን ምስ ህዝቢ ኤርትራ ጠጠው ክብላ ኣለወን።

እንተ’ቶም ኢደ ቤዛን ኣፈኛታትን ሃጸይ ኢሳያስ ዝኾኑ ገለ ገለ ኤርትራውያን፡ “ህግደፍ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ገበን ኣይፈጸመን፡ ክሲ ማሕበረሰብ ዓለም መሰረት የብሉን” ኢሎም ዝህብዎ ዓቅሊ ጽበታውን ዓይኒ ዘንቁር ሓሶታትን ግን፡ ምናልባት ነብሶምን ስድራቤቶምን ሓለንጊ ህግደፍ ኣየርከበሎም ወይ ድማ ካብ ህግደፍ ዝረኽብዎ ረብሓታትን ስልጣንን መታን ከይጎድሎም፡  ንጸልማት ብርሃን ኢሎም’ዮም ዝካትዑ ዘለዉ። ኣብ ዓለም ኩሎም ውልቀ መለኽትን ገበነኛታትን ውዒሎም ሓዲሮም ብማዕበል ህዝቢ ኣብ ጉሓፍ ከምዝድርበዩ ክግንዘብዎን ኣንጻር ወገኖም ምስላፍን ሓጥያት ምዃኑ ክፈልጡ ይግባእ። ዝጠፍእ ዘሎ ህይወት፡ ዝፈስስ ዘሎ ደም፡ ዝወርድ ዘሎ ግፍዕን ሕሰምን ንጹሃት ኤርትራውያን ድማ መሬት ምስጽሓየ ክሓቶም’ዩ።

                       ጽላል ካብ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ (ሰነ 12, 2015