Visit the new AsenaTv Website

https://asenatv.com

መንእሰያትን ፖለቲካን – ኣማኑኤል ሳህለ (ሳልሳይ ክፋልን መወዳእታን)

መንእሰያትን ፖለቲካን ኣእምሮ መንእሰይ ንኹሉ ክፉት እዩ። ንጽቡቕ ይኹን ንሕማቕ። ኣብ ግዜ ደርጊ ትኩስ ሓይሊ ይብሉዎ ነይሮም። ቀልጢፉ ይቕበል፡ ቀልጢፉ ድማ ይድርቢ። ቀልጢፉ ይለዓል፡ ምስ ደኸመ ድማ የጽቅጥ። ኣብ ሜዳ ይዋጋእ፡ ኣብ ኤውሮጳን ኣመሪካን ከይዱ ድማ

መንእሰያትን ፖለቲካን

ኣእምሮ መንእሰይ ንኹሉ ክፉት እዩ። ንጽቡቕ ይኹን ንሕማቕ። ኣብ ግዜ ደርጊ ትኩስ ሓይሊ ይብሉዎ ነይሮም። ቀልጢፉ ይቕበል፡ ቀልጢፉ ድማ ይድርቢ። ቀልጢፉ ይለዓል፡ ምስ ደኸመ ድማ የጽቅጥ። ኣብ ሜዳ ይዋጋእ፡ ኣብ ኤውሮጳን ኣመሪካን ከይዱ ድማ ውልቃዊ ዋኒኑ የካይድ። ኣብ ሜዳ ማርኪስት፡ ኣብ ግዜ ናጽነት ድማ ማሪታውን ኣኽራርን ይኸውን። ሓቁ እዩ ናፖለዮን ንወድሰብ ከም ባምቡላ ወይ ሮቦት ዚቖጽሮ። ብደጋዊ ኩነታት ናብ ዝደለኻዮ ኪዕጸፍ ስለ ዚኽእል።

ኣብዚ እዋንዚ መብዛሕትኦም መንእሰያት ኤርትራ ኣብ ኤርትራ የለዉን። ተሰዲዶም እዮም ዚነብሩ ዘለዉ። ብፖለቲካን ብውግእን ብወትሃደራውነትን ዝደኸሙ ይመስሉ። ሓቃቶም እዮም።

ሰላሳ ዓመት ዝወደበን ዝተወዳደበን ውድብ፡ ናጽነት እኳ እንተ ኣምጸአ፡ ሰላምን ቅሳነትን ብልጽግናን ሓድነትን ስኒትን ግን ከምጽእ ኣይከኣለን። ሰላሳ ዓመታት እተቓለሰ ውድብ፡ ንኤርትራውያን ነታ ጥንታዊትን ናይ ኣቦታቶም ሓርነታዊ ሓበን እኳ እንተ መለሰሎም፡ ኣብታ ሃገር ኪቕመጡ ግን ኣየፍቀደሎምን። ሰላሳ ዓመት እተጋደለ ውድብ፡ ባንዴራ እኳ እንተ ኣምጸአ፡ ህውከት ሒዙ እዩ ንኸተማ ዝኣተወ።

በዝን ክንድዝን ደኾን ይኸውን መንእሰያትና ናይ ኲናት ደቦለሳ ወይ ድኻም (ዎር ወይ ባትል ፋቲግ) ሒዙዎም ዘሎ። ኣብዛ ዓለም እኮ እተፈላለየ ናይ ኣእምሮ ሕማም እዩ ዘሎ። ናይ ፖለቲካን ናይ ኲናትን ፎብያ ዶ ንበሎ። ናይ ሃገርና ኩነታት ከምቲ ንሓሞት ኢሎም ዝሓረዱዎ በጊዕስ ሓሞት ሰኣኑሉ ኢዩ ኮይኑ ዘሎ። ኩለን ንሓሞት ኢልካ እትሓርደን ኣባጊዕ ሓሞት ምስ እትስእነለን፡ በጊዕ ሕረድ ኣይመጸካን። ሓሞት ዘይትረኽበላ! እንታይ ክትገብረልካ።

መንእሰይ ኤርትራ፡ ብሓቂ ደኺሙን ተወጺዑን ተገፊዑን ተዋሪዱን ተበዲሉን ዓስቡ ስኢኑን እዩ። ስለዚ ንኹሉ ፖለቲካ ብሕማቕ ዓይንን መንፈስን እዩ ዚርእዮ። ንኹሉ ጸላኢኡ ገይሩ ይርእዮ። ኩሉ ኪጸቕጦ ዝመጽእ ዘሎ ይመስሎ። ኩሉ ንኺላገጸሉ ዚለዓል ዘሎ ይመስሎ። ሓቁ፡ ካብቲ ዝሓለፈ ቃልሲ እንታይዶ ረኺቡ እዩ?

መንእሰይ ኤርትራ ዓቕሉ እናጽበበ መጺኡ። ካልእ ሓሳብ ኪቕበል ኣይደልን። እዚ ድማ ነጸብራቕ ናይቲ ካልእ ሰልፊ ኪቕበል ዘይደሊ ዝነበረ ሰላሳ ዓመት እተቓለሰ ውድብ ባህርያት እዩ። እቲ ናባይ ግደፉዎ፡ ኣነ እየ ዝፈልጥ፡ ብዘይካይ ካእል ሰልፊ ኣየፍቅድን እየ ዝብል ዝነበረ ውድብ፡ ብሳዋን ብኻልእ ሜላታትን ገይሩ ነቲ ዶክትሪናቱ ኣብ መንእሰያት ከም ዚሰርጽ ስለ ዝገበረ፡ እቲ መንእሰይ ግድን በቲ ናይቲ ውድብ መገዲ ኪጎዓዝ ነይሩዎ። ነዚ ድማ ኣብ ኩሉ ባህርያቱ የርእዮ ኣሎ።

በዝን ክንድዝን ዶ ይኸውን ኣብ ኩሉ ናይ ኤርትራውያን ፖለቲካዊ ኣኼባታት ባእስን ዕግርግርን ዘይምቅዳውን ዚረአ። ኩሉ ብነድርን ብስምዒትን ብጸርፍን ይካየድ። ብዘይምስምማዕ ድማ ይድምደም። ብድሕሪኡ ሕሜትን ጸለመን።

መንእሰይ ኣብዚ ናይ ድኽመት ዓዘቕቲ ተተኺሉ ስለ ዘሎ፡ ብዛዕባ ውልቃዊ ህይወቱ ጥራይ ኪሓስብ እዩ ዚደሊ። ኣብዛ ዓለም ተደሲቱ ከሕልፋ፡ ኣብታ እትመጽእ ድማ ኣብ ገነቱ ኪነብር።

ውልቃውነት ንምዕቃብ ናብ ኣውራጃውነትን ከንቱ ኣምልኾን ይሽመም። ብዓሌትን ብሃይማኖትን ምፍልላይ ይጅምር። ነቲ ዚሓስብ ኣእምሮኡ ብሕልሚ ይትክኦ። ተወዲብና፡ ተቓሊስና፡ ተሳቒና፡ ተሰዊእና፡ እንታይ ኣምጺእና ዚብል ሕቶ ብተደጋጋሚ ንኣእምሮኡ ይህውኾ።

ኣብ ሃገር ባዕዲ ኮይኑ ዘይተሳነየ መንእሰይ ደኣ ናብ ዓዱ ተመሊሱ እንታይ ዓይነት ኤርትራ ኪፈጥር እዩ? ኣብ ሃገር ጓና ዘይተረዳድአን ዘይተሰማምዐን ህዝቢ ደኣ ናብታ እትጽበዮ ዘላ ኤርትራ ምስ ተመልሰ እንታይ እዩ ከርእየና?

ሓደ ካብቲ ንመንእሰያት ኤርትራ ከም ጸገም ኮይኑ ምስጓም ከሊኡዎም ዘሎ ረቛሒ ናይ ኣእምሮ ምጽባብ እዩ። እዚ ድማ ኣብ ኤርትራ ብዓቢኡ፡ ኣብ ሳዋ ድማ ብፍላይ እተወርሰ ኣተሓሳስባ እዩ። መብዛሕትኡ ኤርትራዊ መንእሰይ ኣግፊሕካ ናይ ምሕሳብ ክእለቱ እተነጥቀ ይመስል። ኣግፊሕካ ምሕሳብ ከም ምኽሓድ ሃገር እዩ ዚቝጸር ዘሎ። ኣግፊሕካ እንተ ሓሲብካ ጽባሕ ንግሆ ንትግራዎት ኣሕዋትና ክትብሎም ኢኻ። እግፊሕካ እንተ ሓሲብካ ኩሉ ሰብ ሓደ እዩ ክትብል ኢኻሞ፡ ነቶም ከምቲ ናትካ ዘይሓስቡ ወይ ዘይኣምኑ ሰባት ክትሓቝፎም ክትጅምር ኢኻ። ስለዚ፡ ኣግፊሕካ ምሕሳብ ሓደገኛ እዩ። እዚ እዩ እቲ ጸገም። እቲ ኣስፊሕካ ናይ ምሕሳብ ዓቕሚ ብፖለቲካዊ ሜላታት ከም ዚጠፍእ ተገይሩ እዩ። ኩሉ ገና ከይጀመረ፡ ፈላጥ፤ ኩሉ ሊቅ፡ ኩሉ ፈትፊቱ ዚትንትን ኮይኑ ይረኣዮ። ኪሰምዓካ ድማ ኣይደልን።

ከምዚ ዓይነት ኣረኣእያ ምስቲ ኣብ ላዕሊ እተጠቕሰ ናይ ተስፋ ምቝራጽ ባህርያት ተሓዊሱ ነቲ መንእሰይ ኣዛሕቲሉዎ ካብኡ ዝተረፈ ድማ ኣድኪሙዎ ይርከብ ኣሎ።

ኣብ ፓልቶክ ጸርፍን ዕግርግርን፡ ኣብ ግዜ ሓዘን (ኣማኢት ኣብ ባሕርን ምድረበዳን እናጠፍኡ) ጓይላን ዳንኬራን። ኣብ ግዜ ኣስተምህሮ፡ ምጽላምን ምዝንጣልን። ኣብ መገዲ ተረጋጊጽካ ምሕላፍ፡ ኣብ ውራይን ቀብርን ምፍልላይ ወዘተ.

ከምቲ ኣቐዲመ ኣብቲ ካልኣይ ክፋል ዝበልኩዎ፡ ንርእሱ ሓራ ዘይኮነ ሓራ-ኣውጻኢ፡ ሓራ ከውጽኣካ ኣይክእልን። እቲ መውጽእ ሓራ ነቲ ናጻ ዚገብር ባህልና ኣበላሺዩዎ እዩ፡ ነቲ ኣብ ኣርበዓታት ዝነበረና ናጻ ናይ ምጽሓፍ መሰላት ዓጽዩዎ። ንክብርና ኣትሒቱዎ።  ነቲ ናይ ኣቦታትና ናይ ምጽውዋር ባህሊ ኣብሪሱዎ። ኣብቶም መንእሰያት ድማ ዘይሕከኽ ናይ ኣእምሮ በሰላታት ገዲፉ።

እዚ ወለዶዚ ዝጠፍአ ይመስል። ግን ተስፋ ምቝራጽ ኣየድልን። ነቲ መንእሰይ ዘነቓቕሕ ኩሉ ንጥፈታት ምክያድ። ብጽሑፍ ይኹን ብተዋስኦ ወይ ብኣስተምህሮ ጌርካ ኣእምሮኡ ከም ዚሰፍሕ ምግባር።

ስለዚ እቲ ሓድሽ ኲናት ምስ ሰብ ብረትን ታንክን ዘይኮነስ ምስ ዝንቡዕ ኣእምሮ ኪኸውን ይግባእ። ኣእምሮ ሰብ ብጠበንጃ ኪዕረ ኣይክእልን። ንሓሳብ ብኻልእ ሓሳብ ኢኻ እትዋግኦ። እቲ ዝዓበየ ውግእ ኣብ ሜዳ ዘይኮነስ ኣብ ኣእምሮን ኣብ ልብን ዚካየድ ውግእ እዩ።

ኩሉ ሰብ ነዛ ዓዲ (ኤርትራ) ገገዲፉዋ ይኸይድ ኣሎ። ኤርትራ ሰብ ነይራ እንተ ትኸውን ከምዚ ምበለት ነይራ ’ኩሉ ገገዲፉኒ ከይዱ፡ ኣነን እህህታን ጥራይ ተሪፍና’። ስለዚ ንኤርትራ ብሓቂ ክንክሕሳ እንተ ደኣ ዄንና ካልእ ተሪፉ ኣብ ዘዘለናዮ ኣእምሮና ከነስፍሕን፡ ልብና ከነዕብን፡ ክንመዓዓድን፡ ክንከባበርን ክንሳነን ክንጸዋወርን ይግበኣና።

aseye.asena@gmail.com

Review overview
45 COMMENTS
  • g. michael January 28, 2015

    memhr Kemey aloka,

    I heard part one and two on assenna broadcast program. I was not surprised that you seem to have become an atheist. I can see how and why education, especially that of science, guides us to appreciate the simplicity of ‘believing in reason and science’ rather than on un provable metaphysical being (scientifically that is). Science is mans craft though. Empiricism and the success of science in all the fields of mans endeavor, reassures us of the reliability of this craft. The first time science would be the answer to everything was the ‘Renaissance’ of the 14th and 15th century. The industrial revolution and the explosion of science and technology, unfortunately, also lead us to the proliferation of nuclear war weapons, environmental degradation, climate change, food and resource scarcity and a lot of other ills perhaps not yet discovered. For this reason, mankind is innately programmed to be apprehensive of his own craft and tilt to the almighty, especially when beset by these problems. ‘Pray to God’ is what the draught affected farmers of America say, or when Sandy battered the NY/NJ coast, we sheaver in front of this mighty forces, and dig for prayer to the almighty.

    That you dared to incorporate as part of your message to cure the ills of Eritrean society blew my mind. I must say, just anecdotally, the Eritrean mind is hard wired to ‘besme’ab we wolde we menfes kudus’ or ‘Bsimilah’ and really very few would have the intellectual audacityy to address political issues without feeling the weight of the almighty – aba jugo, never mind to cross out God or Allah altogether.

  • henok wedishambel January 28, 2015

    Mr Amanuel i admire you i hope you continue.
    Henok G/her(wedishambel)

  • HGDF January 29, 2015

    ኣቶ ኣማኑኤል እንቋዕ ጽሑፋትካ ደጊምና ክንርኢ ኣብቃዓና። ዋላ ከምቲ ናይ ሓዳስ ኤርትራ ሰሙናዊ ኣይኩን እምበር ኣዘውቲርካ ክትጽሕፍ ተስፋ እገብር። እሂናይ ደኣ ኣብ ኤርትራ እኳ ዲክታተር ጸገማት እንዳፈጠረልካ ክንድኡ ትጽሕፍ ዝነበርካ ሕጂ ደኣ እንታይ ከይጽግመካ። እዞም ተቃወምቲ ከይስልችዎም ከኣ ካብ ፍልስፍናዊ ጥራይ ተብዝሕ ቁሩብ ፖለቲካውን ናይ ጸርፍን መረረን ቃላት እንዳሓወስካ እንተጸሓፍካ ዚሓሸ ተቀባልነት ኣሎዎ።

  • petros tesfagherghis January 30, 2015

    ኣማኒኤል ሳህለ እቲ ጥዑም ጠፊኡና ዝነበረ ድሃይካ ብኣሰና ምቅላሕካ መርሓባ እብለካ። ናይ ህዝብና ኩነታት ትንታነኻ ዓቢ ትምህርቲ እዩ። መበገሲ እንታይ ክግበር ኣለዎ ንዝብል ሕቶ :: መንእሰይ ኤርትራ ብኹቱር ፕሮፖጋንዳ ህግደፍ ማእዝኑ ኣጥፊኡ ።
    ብዝያዳ ኣድማዒ ክኸውን ግን ብመልኽዕ ትምህርታዊ ጽሑፍ (Educational material) – ምስ ዝቐረብ እዩ። ኣብዚ ወቅቱ ኣዚ- ህዝቢ ኤሪትራ ናይ ለውጢ ሀዋርያ መራሕቲ ሃስው መሰው ኣብ ዝብልሉ ጊዜ ስለ ዝጀመርካዮ ኣበርክትኡ ዓቢ ከምዝኸውን ጥርጥር የብለይን።
    This cannot be achieved short of “revolution in consciousness” which needs to put together an education material like that of Paulo Frere “Pedagogy of the oppressed”. I believe with your inexhaustible energy, deep knowledge of Eritrean society and history and amazing skill to share your wealth of knowledge to the oppressed people of Eritrea through writings and audio messages you are the right person to be at the centre of this “mission possible”, in raising the level of consciousness of the people of Eritrea. It is true as you put it “the people of Eritrea particularly the youth have internalized the system and the values of PFDJ that is oppressing them. That has to change.
    Petros Tesfagiorgis

    ጲጥሮስ

  • nebelbal7 February 4, 2015

    Dear writer,
    If I am not mistaken not many teachers stay as “great teachers” for ages. For obvious reasons people are subjected to change due to ups and downs of time or environment. Fortunately you are not one of those kinds. Back then you were a beloved teacher and you still are now and for that I admire you and I thank you.
    Back to critique:
    Dear Amanuel,
    I have two questions for you–though with making myself a little bit clear
    The main focus of the book “One World” – written by William Greider seems to settle as “everyone is caught in the storm, unlikely to escape at the expense of others” which I could not agree more. I guess on this part you have elaborated it a little. The question is: if your article has some connection with the book (one World) at least as the title indicates, why did you choose not give some credit to the writer? I mean such as couple sentences on the introduction or else.
    Second, I would appreciate you if could write s couple sentences why chose the “honeycomb” as your background portrait? Just wanted to learn as usual.

POST A COMMENT